شورای موقت ریاست‌جمهوری ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

شورای موقت ریاست جمهوری ایران شورایی است که مطابق اصول ۱۳۰ و ۱۳۱ ویرایش اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۵۸) در صورتی که رئیس‌جمهور ایران به دلیل عزل، کناره‌گیری، غیبت، بیماری یا فوت از انجام وظایف قانونی خود ناتوان باشد، وظایف او را انجام می‌دهد.[۱] در قانون فعلی، برای چنین شرایطی انتقال وظایف به معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبر پیش‌بینی شده‌است.[۲]

در طول تاریخ، شورای موقت دو بار تشکیل شده‌است. این شورا بار اول پس از عزل رسمی ابوالحسن بنی‌صدر در ۱ تیر ۱۳۶۰ تا ۱۱ مرداد ۱۳۶۰ و بار دوم از ترور محمدعلی رجایی در ۸ شهریور ۱۳۶۰ تا ۱۷ مهر ۱۳۶۰ فعالیت کرده است.[۳]


اصل ۱۳۱ قانون اساسی[ویرایش]

در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور و یادر موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده و یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورائی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود، در صورت فوت معاون اول و یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند.[۴]

اعضاء[ویرایش]

اعضای قانونی شورای ریاست جمهوری شخصیت‌های حقوقی زیر هستند:[۱]

دوره نخست‌وزیر رئیس مجلس شورای اسلامی رئیس دیوان عالی کشور
دوره اول
(۱ تیر –۱۱ مرداد ۱۳۶۰)
محمدعلی رجایی اکبر هاشمی رفسنجانی سید محمد بهشتی
(۱ تیر – ۷ تیر ۱۳۶۰)



سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
(۸ تیر – ۱۱ مرداد ۱۳۶۰)

سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
دوره دوم
(۸ شهریور–۱۷ مهر ۱۳۶۰)
محمدرضا مهدوی کنی
(کفیل)

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ اصول ۱۳۰ و ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۵۸
  2. اصول ۱۳۰ و ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۶۸
  3. آژند، یعقوب؛ آغاجری، هاشم؛ حسنی عطاءالله؛ خیراندیش، عبدالرسول؛ زرگری‌نژاد، غلامحسین؛ اسماعیلی، علیرضا؛ بهرامی روح‌الله؛ علی‌اکبری بایگی، علی‌اکبر (تابستان ۱۳۷۸دولت‌های ایران: از میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله تا میرحسین موسوی؛ بر اساس دفتر ثبت کابینه‌های نخست‌وزیری، به کوشش اداره کل آرشیو، اسناد و موزه.، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص. صفحه ۴۶۴
  4. shora-gc.ir، پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان- (۱۳۸۹/۱۱/۲۱ - ۱۲:۱۹). «اصل یکصد و سی و یکم». fa. دریافت‌شده در 2019-10-13. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)