شهر ری
| فارسی | English | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ری، شهرری، یا راگا( محتویاتتاریخ ری[ویرایش]پیدایش ری[ویرایش]رابرت کرپرتر، سیاح انگلیسی به پیروی از مؤلف کتاب آثارالبلاد نقل می‌کند «ایرانیان بنای این شهر را به هوشنگ پسر بزرگ کیومرث نسبت می‌دهند.»[۹] در کتاب نزهه‌القلوب آمده‌است ری را «شیث بنی‌آدم» بنا نهاده‌است. در مختصر البلدان ابن فقیه بنای ری را به احفاد «بیلان ابن اصبهان بن فلوج بن سام بن نوح» نسبت داده‌است.[۱۰] همچنین مؤلف کتاب هفت اقلیم می‌نویسد: "در بنای شهر ری اختلاف بسیار کرده‌اند بعضی برآنند که ری را راز بن اصفهان بن فلوح بنا کرده و برخی گویند راز بن خراسان ساخته و بعضی نقل می‌کنند هوشنگ پسر کیومرث پادشاه افسانه ای ایران.[۱۱] و کسانی هم روایت می‌کنند کیخسرو پسر سیاوش.[۱۲]" همچنین می‌گویند ری شهری است که پیروز پسر یزدگرد بنا کرد و آن را رام‌فیروز نام نهاد.[۱۳] در فرهنگنامه دهخدا آمده‌است: بانی ری، راز بن فاروس پسر لواسان و به قولی شیس بنی آدم است.[۱۴] عده‌ای نیز بنای ری را به (روی) از فرزندان نوح یا ری بن بیلان بن اصفهان بن فلوخ نسبت داده‌اند.[۱۵] نام ری در متون پیش از اسلام[ویرایش]نام ری در کتیبه‌های هخامنشی و منابع یونانی به صورت رگ‌آ (Rega) و رغه (Rege) آمده‌است. سلوکیان به ری، آریا (Erya) و ارویا (Eroya) و اشکانیان «آرشکیا» می‌گفته‌اند.[۱۶] ری پیش از اسلام[ویرایش]ری در دوران پیش از اسلام، مرکز بزرگ دینی زرتشتیان بوده و به وسیله مدیران موبد نوعی حکومت دینی نظیر واتیکان در آن وجود داشت و به‌طور کلی ری در دوران مادها و هخامنشیان و حتی قبل از آن نیز شهری مقدس به‌شمار می‌آمد. قرار گرفتن ری در مسیر جاده ابریشم که از آنجا به همدان می‌رفت علاوه بر جنبه مذهبی به ری اهمیت بازرگانی نیز می‌داده‌است، لذا مردم ری عموماً بازرگان و تاجر پیشه بوده‌اند.[۹] ورود آریایی‌ها در حدود هزاره دوم پیش از میلاد به ری و استقرار شعبه‌ای از آن‌ها در مسیر حرکت خود به شمال و غرب، آثاری از خود بر جای گذاشته که شواهد آن به صورت کوره‌های سفال پزی در کهریزک و نیز در سال ۱۳۷۳ در تپه معمورین در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی به دست آمده‌است، پس از ورود به آریایی‌ها که مهم‌ترین آن‌ها مادها و پارس‌ها می‌باشند و درآمیختن آن‌ها (مادها) با بومیانی که پیش از آن‌ها در این سرزمین مستقر بودند این منطقه نیز در تقسیم‌بندی مادها به رماد رازی یا راگا، راگس که در جنوب تهران قرار داشت قرار گرفت (۷۲۰–۵۵۰ ق. م) با پیروزی کوروش بر جد خود آژدهاک در سال (۵۵۰ ق. م) پایه‌های اولین امپراتوری بزرگ جهانی پی‌ریزی شده که مدت دو قرن تا سال (۳۳۰ ق. م) دوام یافت این امپراتوری علاوه بر سرزمین‌های واقع در محدوده حکومت ماد از شرق تا سند، غرب تا آسیای کوچک را نیز در بر می‌گرفت، در تقسیم‌بندی داخلی تغییرات چندانی نسبت به دوره ماد داده نشد و ایالات مادی همچنان با همان نام بر جای ماندند در این دوره این منطقه در محدوده (رک) قرار داشته‌است. در بند ۱۲ از ستون ۱ متن پارسی باستان کتیبه بیستون آمده‌است:[۱۷]
در بند ۱۱ ستون ۳ متن پارسی باستان بار دیگر از ری نام برده می‌شود.
اسکندر مقدونی در تعقیب داریوش سوم از راه همدان به ری وارد می‌شود و ویرانی‌ها به بار می‌آورد. پس از مرگ وی به دست سردارانش تقسیم شد و در این میان سلوکوس سردار نامی او با غلبه بر آنتیگون قسمت اعظم آسیای غربی را تصرف نموده و سلسله سلوکی را در سال (۳۱۲ ق. م) تشکیل داد.[۱۷] در عهد سلوکیان، در ری زلزله‌ای شدید روی داد، شهر بر اثر این زلزله ویران شد و سلوکوس اول (بین سالهای ۳۱۲–۲۸۰ قبل از میلاد) شهر را دوباره ساخت و نام زادگاه خود اورپس را بر آن نهاد، به همین خاطر در دوران سلوکیان از شهر ری به نام اورپس در تاریخ یاد می‌شود. چون آثار بجا مانده از اشکانیان توسط سلسله بعدی یعنی ساسانیان از بین رفته‌است از عصر اشکانیان اطلاعات زیادی در دست نیست ولی آنچه مسلم است ری همچنان اهمیت خود را حفظ کرده زیرا برج و باروی عظیمی در نزدیکی و ابتدای چشمه سوربن یا چشمه علی فعلی که اختصاص به شاهان و امرا داشت ساخته شده‌است. در این دوران ری به صورت یک مرکز دینی تجاری و قطب کشاورزی و دامداری به حیات خود ادامه داده‌است.[نیازمند منبع] شهر ری در دوران ساسانیان از مراکز بزرگ دینی زرتشتیان بود و در آن به وسیله موبدان موبد نوعی حکومت دینی نظیر واتیکان وجود داشت. باید گفت ری در دوره ساسانیان شهر مقدس نامیده می‌شد و آتشکده ری از بزرگترین آتشکده‌های آن عصر بود که بقایای آن نیز هم‌اکنون وجود دارد. ری پس از اسلام[ویرایش]در دوره پس از اسلام که سپاه ایران در جنگ نهاوند از مسلمانان شکست خورد و حکومت مرکزی از بین رفت، کشور ایران و ممالک تابعه آن نیز به تدریج تکه‌تکه گردیدند و تکلیف هر شهر از جمله ری به دست مرزبانان آن افتاد. پس از فتح ری نو یا ری زیرین به دستور نعیم بن مقرن و به دست همین زینبدی بنا شد و ری قدیم یا ری برین تخریب شد. ری نو در جنوب شرقی ری قدیم بنا گردید. ری در آغاز قرن چهارم دوران پرشکوهی از رشد و توسعه خود را آغاز کرد و این عهد مرداویج دیلمی اولین شاه خاندان زیاری بود. مرداویج در سال ۳۱۵ هجری در صحنه سیاست ظاهر شد و در سال ۳۱۹ هجری استقلال یافت و پایتخت خود را ری قرار داد. ری در حکومت رکن الدوله پایتخت او محسوب می‌شد و در این زمان بازهم بر اهمیت ری افزوده شد. در این دوره ری مرکز سیاسی فرهنگی ایران و جهان اسلام تبدیل شد و این امر رونق دانش و ادب را در این شهر در پی داشت. ری در دوره اسلامی، پناه‌گاه فرمان‌داران بنی‌امیه بود. این شهر از کشمکش‌های مذهبی آسیب بسیار دید و در سال ۶۱۷ هـ. ق مردم آن، در تاخت و تاز مغولان قتل‌عام شدند. هنوز آثار حمله مغولان از بین نرفته بود که ری بار دیگر در سال ۷۸۶ هـ. ق به دست سپاهیان تیمور به ویرانه‌ای بدل شد و از آن پس، دیگر روی آبادی به خود ندید. ویرانه‌های ری باستان هنوز نزدیک شهر کنونی ری باقی است.[۱۸] نامگذاری[ویرایش] نام ری در نقشه ایران در دوره افشاریه
نام‌های قدیم ری[ویرایش]آرساسیا، آرساکیا، ارشکیه، اروپس، اروپوس، اَلرّی، اورپا، اورپُس، ائوروپوس، بت رازیکایه، حضرت عبدالعظیم، دورا، رِ، راجیس، راجیش، راجیک، راز، رازی، رازوک، راژس، راک، راکس، راکیا، راگ، راگا، راگای، راگز، راگس، راگو، راگیا، راگیانا، رام اردشیر، رام پیروز (رام فیروز)، رائی، راورُپُس، رای، رغه، رک، رگ، رگا، رگس، رگه، ری ارشیر، ریشهر، شیخ‌البلاد، ماد پایین، ماد راجیانا، ماد رازی، ماد راگیان، ماد رگیانا، ماد سفیلا، محمدیه، مدی، ئوروپوس.[۲۳] در مقدمه فرهنگنامه تطبیقی، کثرت صور و بخشی از اسامی و القاب ذکر شده ری به علت تفاوت در تلفظ‌ها، گویش‌ها و ضبط و حتی احتمالاً بر اثر اشتباه ناسخان به صورت‌های مختلف بیان شده‌است.[۲۴]  تپه میل (آتشکده بهرام) در جنوب شهرری همچنین (راج) یا (راک) از نام‌های ری به معنای مشعشع است.[۲۵] نکته دیگر آنکه اسامی ری کاملاً نقل نشده و نیاز به تحقیق بیشتری دارد. به عنوان نمونه عروس‌البلاد[۲۶] و ام‌البلاد[۲۷] دو تا از القاب مشهور ری هستند که در فهرست بالا از قلم افتاده‌است. همچنین در یک اثر متعلق به ۵۲۰ هجری قمری آمده‌است. منوچهر پیشدادی شهر ری را که خراب بود از نو بنا نهاد و آن را (ماه جان) نامید.[۲۸] ژان شاردن سیاح و جهانگرد دوره صفوی نیز در شمار القاب و عناوین ری (باب‌الابواب الارض)، (سوق العالم) و (بلدة البلاد) را ذکر می‌کند.[۲۹] همچنین در مورد نام ری، در الواح بیستون در آن لوحی است که به زبان مادی می‌باشد راگا ثبت کرده و در لوح دیگر که به زبان تورانی است (راگ کا ان).[۳۰] همچنین در یک متن جغرافیایی قرن چهارم هجری از ری به نام (مهدیه) یاد شده و در علت این نامگذاری نوشته‌است: زیرا مهدی در روزگار منصور در ری اقامت داشت و رشید در آنجا زاده شد.[۳۱] جغرافیا[ویرایش]شهر ری محدوده‌ای است با مساحت ۲۲۹۳ کیلومتر مربع، از شمال به تهران، از جنوب به شهرستان قم، از شرق به شهرستان ورامین و شهرستان پاکدشت، از غرب به شهرستان‌های اسلامشهر، رباط کریم و زرندیه محدود می‌شود.[۳۲] مساحت بخش‌های سه‌گانه شهرستان ری: بخش مرکزی ۱۷۴؛ بخش کهریزک ۵۴۳، و فشاپویه ۱۶۴۵ کیلومتر مربع می‌باشد.[۳۳] شهر ری مرکز شهرستان ری بین مختصات جغرافیایی '۳۶°۳۵ شمالی، '۲۶°۵۱ شرقی واقع شده‌است. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۰۶۲ متر است. شهر ری در جنوب شهر تهران و متصل به شهر است. فاصله ری تا مرکز شهر تهران بالغ بر ۱۰ کیلومتر است.[۳۴] آب و هوا[ویرایش]هوای شهر ری معتدل و خشک می‌باشد. حداکثر درجه حرارت در تابستان ۴۲ درجه سانتی‌گراد بالای صفر و حداقل در زمستان به ۹- درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد. میزان باران سالیانه شهر ری به‌طور متوسط ۲۵۰ میلی‌متر است.[۳۵] در نزهت القلوب حمدالله مستوفی آمده‌است که ری به سبب بسته بودن شمالش آب و هوای متعفن و ناگوارنده داشته و عقرب قتال دراو بسیار است. در شعری که خاقانی شروانی در زمان سکونتش در ری در قرن ششم در این باره سروده این نکته کاملاً مشهود است: خاک سیاه بر سر آب و هوای ری دور از مجاوران مکارم نمای ری آن را که تن به اب و هوای ری آورند دل آب و جان هوا شد از آب و هوای ری عقرب نهند طالع ری من ندانم آن دانم که عقرب تن من شد لقای ری گر باز رفتنم سوی تبریز اجازت است شکرانه گویم از کرم پادشای ری ری در قفای جان من افتاد و من به جهد جان می‌برم که تیغ اجل در قفای ری دیدم سحرگهی ملک الموت را بخواب بی‌کفش می‌گریخت ز دست وبای ری گفتم تو نیز؟ گفت چو ری دست برگشاد بویحیی ضعیف چه باشد به پای ری[۳۶] با این حال فردوسی ری را خوب ترین شهر دنیا معرفی نموده و در یکی از ابیات خود در وصف این شهر گفته است: هم از عهد جمشید و کاووس کی نبودست ملکی به خوبی چو ری ناهمواری‌ها[ویرایش]شهرستان ری در دشت واقع گردیده و کوه‌های آن ارتفاع زیادی ندارند. این کوه‌ها عبارتند از: ۱. کوه بی‌بی‌شهربانو: این کوه در شرق شهر ری و متصل به آن می‌باشد.[۳۴] کوه بی‌بی شهربانو در شرق شهر ری و ارتفاعش از سطح دریا ۱۵۳۵ متر است.[۳۷] رودخانه‌ها[ویرایش]چندین رود مشهور و مهم ایران که به حوضه البرز مرکزی ایران روان هستند همانند رودهای کرج، شور فشاپویه، جاجرود (در ناحیه مرز شرقی شهرستان ری) در شهر ری جریان یافته و سپس به رودهای کرج و جاجرود می‌پیوندند.[۴۳] ۱. رودخانه کرج: رودخانه کرج از کوه البرز سرچشمه گرفته و پس از عبور از چندین شهرستان استان تهران به دریاچه نمک می‌ریزد. این رودخانه با جهت شمال‌غربی - جنوب‌شرقی سرتاسر شهرستان ری را می‌پیماید و پس از پیوستن به یکی از شاخه‌های جاجرود به دریاچه نمک می‌ریزد.[۴۴] چندین رودخانه کوتاه هم از شهرری عبور می‌کنند. برخی از آن‌ها عبارتند از رودخانه جعفرآباد یا دربند، رودخانه سرخه حصار و رودخانه کن. پوشش گیاهی[ویرایش]شهرستان ری به لحاظ آب و هوا نیمه‌صحرایی، دارای جنگل طبیعی نیست و جنگل دست کاشت آن بالغ بر ۳۸۷ هکتار است. اما از نظر مرتع نسبتاً غنی است و با ۱۶۶۲۰۰ هکتار در میان ۱۲ شهرستان استان تهران پس از فیروزکوه، ساوجبلاغ و دماوند رتبه چهارم را داراست.[۴۶] درختان گز و از گیاهانی که کاربرد دارویی دارند مانند خاکشیر، گل گاوزبان، کاسنی، کرچک و پونه در بسیاری نقاط می‌روید.[۴۷] راه‌ها[ویرایش]شهرری در مسیر راه‌آهن تهران - مشهد و تهران - بندر ترکمن است. سایر مسیرهای دسترسی به این منطقه عبارتند از:
و اتصال به اتوبان نواب و چمران تا شمیران شهرستان ری نظر تقسیمات کشوری دارای ۳ بخش «فشاپویه – کهریزک – مرکزی» و ۶ دهستان و ۱۳۰ روستای دارای سکنه است جمعیت شهرستان بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۲۹۷۷۱۱ نفر است.[۴۸] آثار تاریخی[ویرایش] نقشه رسم شده از ری در زمان فتحعلیشاه قاجار که در آن شاه عبدالعظیم و امامزاده عبدالله و نیر اماکن زیر مشخص شده: A,B. باروی ری C. دیوار شهر D. برج‌های نگهبانی D. برج طغرل F,G. بناها در کوه نقارخانه از جمله برج و گنبد سنگی رکن‌الدوله. ری تنها منطقه باستانی استان تهران است که دارای آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی زیادی است. این منطقه قطب توسعه توریسم مذهبی استان تهران نیز به‌شمار می‌آید. جاذبه‌های تاریخی شهرستان ری بر جاذبه‌های طبیعی منطقه غالب است. قدمت طولانی و سابقه کهن ری سبب شده که آثار تاریخی بسیار قدیمی مانند باروی ری برین - که مربوط به سده‌های قبل از میلاد است - در این شهر وجود داشته باشد. برخی از مهم‌ترین آثار تاریخی‌های شهر ری عبارتند از: آثار تاریخی پیش از اسلام[ویرایش]
آثار تاریخی پس از اسلام[ویرایش]
آرامگاه‌ها[ویرایش]شهرری بیش از آنکه به دلیل آثار تاریخی و باستانی مشهور باشد، به عنوان یک شهر مذهبی شناخته می‌شود. آرامگاههای متعددی از منسوبان به امامان شیعیان در شهر ری وجود دارد. آرامگاه شاه عبدالعظیم مهم‌ترین مکان مذهبی شهرتهران است. به غیر از آن برخی از مهم‌ترین آرامگاههای شهر ری عبارتند از:
اماکن عمده ری[ویرایش]محله‌ها[ویرایش]باقرشهر،شهرک ارغوان، شیر و خورشید (هلال احمر کنونی)، ولی آباد، تقی‌آباد، کوی سیزده آبان، عباس‌آباد، اسلام آباد (نظامی)، ظهیرآباد، طبرسی، نفرآباد، هاشم‌آباد، ابن بابوی، تراب، اقدسیه، کوی اسلام، سرتخت، دیلمان، محلهٔ باطان، محلهٔ دولت‌آباد، بلوار قدس (محلهٔ عرب‌ها)، پالانگران، جیلاباد (یا گیلاباد)، دررشمان، درشهرستان، درعابس، درکنده، در مصلحگاه، دروازه جاروب بندان، دیرینه قبه، رویان، زامهران، زعفران جای، ساربانان، سرای ایالت سیزین، شافعیه فخرآباد، فلیان (یا بلیان)، کلاهدوزان، کوی اصفهانیان، کوی فیروزه، مهدی‌آباد، ناهک (یا ناهق)، نصرآباد و مشهد امیرالمؤمنین.[۱۸] شهرک رضوان، قلعه گبری ،'جوانمرد قصاب'، حمزه آباد کوچه‌ها و خیابان‌ها[ویرایش]کوچه حنظله، دینار، شهید محمدرضا عربخواری. امام خمینی. باصری. جاده ورامین. ساسان، الموالی، صوفی، در بازار روده (حسن صباح در آنجا خانه داشت)، خیابان سرکه در قرن دوّم و سوّم هجری شهرت و عظمتی داشت، خیابان ساربان (یا ساربانان) و علاوه بر اینها خود بازارها در حکم شوارع بودند.[۱۸] بازارها[ویرایش]بازار باب‌الجبل، باب سین، باب هشام، بلیان، چهارسوق یا چهار بازار، بازار دهک نو، بازار روده، که این بازار از همه بازارها معمورتر و آبادتر بوده‌است. بازار ساربانان، بازار نرمه یا رسته نرمه، که منسوب به دیه نارمک است و بازار نصرآباد بازارها گویا بیشتر مکشوف و بدون سقف بوده‌است.[۱۸] دروازه‌ها[ویرایش]دروازه آهنین، باطان، که از آنجا به سوی عراق و بغداد می‌رفتند. دروازه بلیّان که این حدود جوانمرد قصاب فعلی واقع بوده که از آنجا به قزوین می‌رفتند، دروازه جاروب بندان، باب‌الحراب دروازه حنظله، دروازه خراسان، دروازه دولاب، در راس الروده، در رشقان یا رشکان، در زامهران باب سین یا باب‌الصّین، باب‌الصبرین، در عابس، درغناب، درکنده، دروازه کوهکین که از آنجا به طبرستان می‌رفتند، باب‌المدینه یا در شهرستان، در مصلحگاه و دروازه هشام که از آنجا به قومس و خراسان می‌رفتند.[۱۸] روستاها و دهستان‌ها[ویرایش]دولت‌آباد قیصریه (روستایی کوچک جنب شیر و خورشید و ولی آباد) - قلعه نو - بهشتی - آب اندرمان (امامزاده ابوالحسن) ـ فیروزآباد - طالب‌آباد -تبایین - قمی‌آباد - تقی‌آباد در پارک طراوت - عمادآور - ده خیر - قوچ حصار - خیرآباد از روستاهای شهرری می‌باشند. مشاهیر شهر ری[ویرایش]فهرست مشاهیر و نام آوران شهر ری در بخش اهالی ری قابل مشاهده است. اقتصاد[ویرایش]بازرگانی، صنعتگری، کشاورزی و دامداری از مشاغل اصلی اهالی این شهر ری به‌شمار می‌رود. شهر ری از نظر کشاورزی بسیار فعال و ۵۰٪ آن به طریقه صنعتی و مکانیزه و مابقی به روش نیمه مکانیزه و سنتی انجام می‌گیرد، فراورده‌های کشاورزی شامل گندم، نباتات، علوفه‌ای، پنبه، چغندر قند و ذرت و تره‌بار می‌باشد. از لحاظ باغداری ۲۰۰۰ هکتار از اراضی شهر ری را تاکستان پوشانده و ۲۰۰۰ هکتار آن شامل سیب گوجه، آلو، زرد آلو، هلو، آلبالو و گلابی است. جهت آبیاری زمین‌های زیر کشت و باغات از چاه‌های عمیق و نیمه عمیق استفاده می‌گردد. ضمناً اداره کل کشاورزی استان تهران برای هدایت آب رودخانه کن به منطقه کم‌آب فشاپویه کانالی در ۲ فاز حفر کرده که آب مورد نیاز منطقه فشاپویه را تأمین می‌نماید.[۱۷] در رشته صنایع، کارخانجات صنعتی و تولیدی مستقر در شهرستان ری نیروهای زیادی به خود جذب نموده که عبارتند از: پالایشگاه تهران، روغن پارس و اسو، چیت سازی ری، گلیسیرین و صابون دولتی (اتکا)، ریسندگی و بافندگی ممتاز ایران، توری بافی ایران، بنز، سیمان ری، کنسرو سازی شمشاد، روغن ورامین، شرکت سهامی کفش اطمینان، روغن نباتی گل، ظروف لعابی قائم، روغن نباتی مارگارین، پلاسکو سازی (سانتال)، دیگر تولید صنایع این شهرستان را در دست دارند که از نظر اقتصادی و ایجاد بازار کار سهم به سزایی را در رشته اقتصادی ایفا می‌نمایند.[۱۷] همچنین نیروگاه گازی ری، از منابع مهم تأمین انرژی این منطقه است. شهرت شهر ری[ویرایش]
شهرت اصلی شهر ری بیشتر به خاطر وجود بارگاه عبدالعظیم حسنی در آن بوده‌است. به‌طوری‌که تا سالها پیش از آن به (شاه عبدالعظیم) یاد می‌شد، ضمن اینکه این شهر از قدیمی‌ترین مناطق کشور نیز به‌شمار رفته، آثار باستانی فراوانی را در خویش جای داده‌است.[۷] در واقع شهرری را می‌توان مادر تهران دانست امّا با گسترش تهران و انتخاب آن به عنوان پایتخت، از توجّه به ری کاسته شد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی تغییرات و تحوّلات بسیاری در بافت شهری و معماری منطقه بوجود آمد به‌طوری‌که چهره شهر کاملاً دگرگون شد و مراکز متعّدد فرهنگی، تفریحی و اجتماعی در آن تأسیس و نقاط مختلف شهر به وسیله خیابان‌های مدرن، بزرگراه و پل‌های روگذر و زیرگذر به هم متّصل شد. نزدیکی شهرری به آرامگاه روح‌الله خمینی و فرودگاه بین‌المللی امام خمینی، و قرارداشتن پالایشگاه تهران در محدوده آن، اهمّیّت جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی آن را دوچندان کرده‌است. ری به دلیل قرارگرفتن مرقد امام‌زادگان بسیاری که معروفترین آن‌ها آرامگاه شاه عبدالعظیم می‌باشد یکی از قطب‌های مذهبی ایران محسوب می‌گردد.[۷] محمد محمدی ری‌شهری، از فعالان عمده نزدیک به سید روح‌الله خمینی اهل این محل بوده است.[۵۳] ری در ادبیات[ویرایش]تمامی جریان رمان معروف بوف کور صادق هدایت در ری می‌گذرد. منظر حسینی نویسنده و شاعر مقیم کپنهاک دانمارک خالق کتاب مرد کاغذی اهل ری است و در آثارش نیز از ری بسیار یاد کرده من از آفتابی‌ترین شهر زمین آمده‌ام. جستارهای وابسته[ویرایش]یادداشت‌ها[ویرایش]
منابع[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
Shahr-e Rey (Persian: شهر ری, "City of Ray") or simply Ray (Rey; ری) is the capital of Ray County in Tehran Province, Iran. Formerly a distinct city, it has now been absorbed into the metropolitan area of Greater Tehran as the 20th district of municipal Tehran, the capital city of the country. Historically known as Rhages (/ˈreɪdʒəz/), Rhagae and Arsacia, Ray is the oldest existing city in Tehran Province. In the classical era, it was a prominent city belonging to Media, the political and cultural base of the Medes.[1] Ancient Persian inscriptions and the Avesta (Zoroastrian scriptures), among other sources, attest to the importance of ancient Ray.[2] Ray is mentioned several times in the Apocrypha.[3] It is also shown on the 4th-century Peutinger Map. The city was subject to severe destruction during the medieval invasions by the Arabs, Turks, and Mongols. Its position as a capital city was revived during the reigns of the Buyid Daylamites and the Seljuk Turks.[4] Ray is richer than many other ancient cities in the number of its historical monuments. The 6th-century BC site of Cheshme-Ali, the reconstructed Median-era Rey Castle, the Parthian-era Rashkan Castle, the Sasanian-era Zoroastrian Fire Temple of Bahram, and the once Zoroastrian and now Islamic Shrine of Bibi Shahrbanu are among the many archaeological sites in Ray. Ray has been home to many historical figures, including royalty, merchants, scholars and poets. Medieval Persian scholar Rhazes, one of the most important figures in medical science, was from Ray. One of the etymologies proposed for the name of the Radhanites—a group of merchants, some of Jewish origin, who kept open the Eurasian trade routes in the early Middle Ages—links them to Ray. Ray today has many industries and factories in operation. It is connected via the rapid transit system of Tehran Metro to the rest of Greater Tehran. ContentsNameShahr-e Rey (شهر ری, Šahr-e Rey) is Persian for "City of Ray". Ray or Rey (ری) derives from Old Persian Ragā (𐎼𐎥𐎠). It is recorded in Ancient Greek as Rhágai (Ῥάγαι) and Rháges (Ῥάγες) and in Latin as Rhagae and Rhaganae. It was once renamed Europos (Ευρωπός) under the Seleucid Empire. The name is spelled in various forms, including Ray, Rey, Rayy and Rhay. Encyclopædia Iranica uses Ray.[5] HistoryThe establishment of Ray has been attributed to ancient mythological monarchs, and it is also believed that Ray was the seat of a dynasty of Zoroastrian leadership. Classical eraAgricultural settlements were long established as part of the Central Plateau Culture on local foothills such as that of Cheshme-Ali in northern Ray, which dates back to around 6,000 BC.[6] The Achaemenid Behistun Inscription mentions Ray (Old Persian: 𐎼𐎥𐎠, Ragā; Akkadian: 𒊏𒂵𒀪, ra-ga-; Elamite: 𒊩𒋡𒀭, rák-ka4-an) as a part of Media, which was the political and cultural base of the ancient Medes, one of the ancient Iranian peoples. Ray was one of the main strongholds of the Seleucid Empire.[7] During the Seleucid period, Alexander the Great's general Seleucus I Nicator renamed the city as Europos (Ευρωπός), honoring his home city in Macedonia.[8] Ray was used as one of the shifting capitals of the Parthian Empire, according to Athenaeus.[9] According to Isidore of Charax, under the Parthian and Seleucid eras, Ray was surrounded by the province of Rhagiana together with four other cities.[10]  The Bahram Fire Temple (Teppe Mill) is a Zoroastrian fire temple from the time of the Sasanian Empire in Ray, Iran. Under the Sasanian Empire, Ray (Middle Persian: 𐭫𐭣𐭩) was located near the center of the empire. It was the base of the powerful House of Mehran and the House of Spandiyad, two of the Seven Great Houses of Iran during the Sasanian period.[11][12] Middle AgesSiyavash, the son of Mehran and the King of Ray during the time of the Sasanian Empire, was defeated fighting the Arab invasion in 643.[11] Following the conquest of Iran by the Arabs, Ray was used as a camp site under Arab military occupation.[13] By the time of the Abbasid Caliphate, Ray was considerably restored and expanded into a new city named Mohammadiya.[13] The Shah Abdol-Azim Shrine, a shrine containing the tomb of Abd al-Aziz al-Hasani, a fifth generation descendant of Hasan ibn Ali and a companion of Muhammad al-Taqi, was built in the 9th century.[14] It remains as the main sanctuary of the city to date. A Tower of Silence, where Zoroastrians of after the Muslim conquest had come to put the bodies of the dead in the open, was built by a wealthy inhabitant of Ray on a hill in the 10th century. The tower, today in ruins and designated as Gabri, was reportedly soon taken by the Muslims.[15][16] Also dating to the 10th century is the Bibi Shahrbanu Shrine, which is the site of a former Zoroastrian temple dedicated to Anahita, the ancient Iranian goddess of the waters. The temple has been converted into a Muslim shrine claimed to be the burial of Shahrbanu, the legendary Sasanian princess who was captured by the Muslims and married Husayn ibn Ali, the grandson of Muhammad, the founder of Islam. It is likely that the name shahrbanu, meaning "lady of the land", is in fact an attribution to Anahita, who bore the title banu ("lady").[17] Ray was one of the capital cities of the Buyid dynasty.[18] It was one of the cities that were equipped with rapid postal service, which was predominantly used for transferring official mails.[19]  The 12th-century Seljuk-era Tughrul Tower in Ray, Iran. Rey was one of the capital cities of the Seljuk Empire in the 11th century. During this time, the city of Ray was at its greatest expanse.[13] It had developed a great urban market that also benefited its neighboring regions, including the once small town of Tehran,[6] and had become a remarkable center for silk weaving.[20] Commercial goods imported by traders via the Silk Road were brought into the old bazaar of Ray. One of the monuments that survives from this period is the 12th-century Tughrul Tower, a brick tower built in 1140 that is attributed to Tughrul I, the founder of the Seljuk Empire.[21] Ray was home to a Shia Muslim community and some of the earliest Shia madrasas in Iran already in the 12th century, at least one established by Shia scholar Qazvini Razi, prior to the later Safavid official adoption of Shiism as the state religion.[22] In the early 13th century, following the Mongol invasion of Iran, Ray was severely destructed. It was abandoned and eventually lost its importance in the presence of the nearby growing town of Tehran.[13] Ray remained abandoned throughout the time of the Timurid Empire. Early modern times Amin Razi, a Persian geographer from Ray who lived by the time of the Safavid dynasty, attests to the "incomparable abundance" of the gardens and canals of his hometown. In 1618, Italian author Pietro Della Valle described Ray as a large city with large gardens that was administrated by a provincial governor but was not urbanized and didn't seem to be inhabited.[6] The shrines of Shah Abdol-Azim and Bibi Shahrbanu, among other religious shrines throughout Iran, were notably reconstructed during the early modern period, using architectural techniques that were developed since the time of the Safavid dynasty to the time of the Qajar dynasty.[23][24][17] There is a relief located at Cheshme-Ali from the time of Fath-Ali Shah of the Qajar dynasty, who often used to explore the city, which shows the Qajar ruler in a hunting scene, replacing a former Sasanian relief that depicted an ancient Persian emperor in the same manner.[21] It was engraved in 1831, and its surrounding was decorated with tablets covered with poetry. Contemporary era An old steam locomotive that connected the cities of Tehran and Ray on one of Iran's earliest railways. Built in 1883 under the reign of Qajar ruler Naser al-Din Shah, the locomotives were colloquially called māšin dudi ("smoky machine"). In the middle of the 19th century, Ray was described as a place of ruins, the only settlement being around the Shah Abdol-Azim Shrine.[25] Being the only important pilgrimage site in vicinity to the royal court in the new capital Tehran brought more people to visit the shrine and a major restoration was sponsored by the court.[26] Thus, in 1888, Ray became the first place in Iran to be connected to the capital by a railroad. Excavations in the old city began in the late 19th century, and many of the findings were traded. Between 1933 and 1936, the Cheshme-Ali hill was excavated by archaeologists from the Boston Fine Arts Museum and the University Museum at the University of Pennsylvania headed by Erich Schmidt, which resulted in the discovery of a number of 7,000-year-old artifacts. Some of the discovered objects are displayed at museums in Iran, Chicago, and Philadelphia. Due to real estate expansions in the 1980s and 1990s, the hill is now mostly leveled out. Further excavations began in 1997, in a collaboration between the Iranian Ministry of Cultural Heritage, the Department of Archaeological Sciences of the University of Bradford and the Department of Archaeology of the University of Tehran.  The Mausoleum of Reza Shah in the 1950s prior to its destruction. In 1951, Reza Shah of the Pahlavi dynasty, the second last shah of the Imperial State of Iran, was buried by the order of his son and successor Mohammad Reza Pahlavi in a mausoleum dedicated to him in Ray. The mausoleum was built near the Shah Abdol-Azim Shrine. Following the 1979 Revolution, the Mausoleum of Reza Shah was destroyed under the direction of Sadegh Khalkhali, an infamous cleric who was appointed by Ruhollah Khomeini as the head of the newly established Revolutionary Courts. Notable people
Gallery
See alsoReferences
Sources
External links
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg?match=en){kind=small}
.JPG?match=en)
_(14594614317).jpg?match=en)
.GIF?match=en){kind=small}
.jpg)
.jpg)
_(15025618305).jpg)
_(15002619346).jpg)
