سید مسعود میرکاظمی

مسعود میر کاظمی
معاون رئیس‌جمهور ایران رئیس سازمان برنامه و بودجه
متصدی
آغاز به کار ۲۰ مرداد ۱۴۰۰
رئیس‌جمهور	سید ابراهیم رئیسی
پس از	محمدباقر نوبخت
رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی
دوره مسئولیت خرداد ۱۳۹۱ – خرداد ۱۳۹۳
پیش از	علی مروی
نماینده مجلس شورای اسلامی دوره نهم
دوره مسئولیت ۷ خرداد ۱۳۹۱ – ۶ خرداد ۱۳۹۵
حوزه انتخاباتی	تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر
هشتمین وزیر نفت
دوره مسئولیت ۱۲ شهریور ۱۳۸۸ – ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۰
رئیس‌جمهور	محمود احمدی‌نژاد
پس از	غلامحسین نوذری
پیش از	رستم قاسمی
وزیر بازرگانی
دوره مسئولیت ۲ شهریور ۱۳۸۴ – ۱۲ شهریور ۱۳۸۸
رئیس‌جمهور	محمود احمدی‌نژاد
پس از	محمد شریعتمداری
پیش از	مهدی غضنفری
اطلاعات شخصی
زاده	اردستان، ایران ۱۳۳۹ (۶۳ سال) تهران، ایران
حزب سیاسی	جبهه پایداری
تحصیلات	دکترای مهندسی صنایع
محل تحصیل	دانشگاه علم و صنعت ایران دانشگاه تربیت مدرس
پیشه	سیاستمدار
هیئت دولت	دولت نهم دولت دهم دولت سیزدهم
دین	اسلام، شیعه
خدمات نظامی
وفاداری	ایران
خدمت/شاخه	سپاه پاسداران
سال‌های خدمت	۱۳۵۹– اکنون
جنگ‌ها/عملیات‌	جنگ ایران و عراق

مسعود میرکاظمی (زادهٔ ۱۳۳۹ اردستان) سیاستمدار اصولگرا، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم است. او نماینده تهران در دوره نهم مجلس شورای اسلامی بود. وی در دولت نهم، ۴ سال وزیر بازرگانی و در ابتدای دولت دهم نیز برای مدت کمتر از ۲ سال، وزیر نفت بود.

در دوران تصدی وی به‌عنوان وزیر نفت، تصفیه مدیران ارشد صنعت نفت ایران انجام گردید، که طی مدت کمتر از ۱ سال، بیش از ۲۵۰ مدیر ارشد و کارشناس نفتی خانه‌نشین شدند. میرکاظمی در جایگاه وزیر نفت، به دلیل عدم تجربه، تخصص و آگاهی لازم، زنجیره‌ای از اشتباهات ریز و درشت را مرتکب شد، که در نهایت به برکناری وی از وزارت نفت انجامید.،

پیشینه دانشگاهی

میرکاظمی مدرک کارشناسی مهندسی صنایع خود را پس از انقلاب، در سال ۱۳۶۵ و مدرک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع را در سال ۱۳۶۸ از دانشگاه علم و صنعت ایران اخذ نمود. وی سپس مدرک دکترای مهندسی صنایع را در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد. او همچنین مدرس دانشگاه‌های امام حسین، علم و صنعت ایران و امام صادق است و از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴ ریاست دانشگاه شاهد را برعهده داشت.

پیش از دولت نهم

مسعود میرکاظمی همانند دیگر وزیران دولت نهم، تنها سابقه مدیریتی‌اش، به بخش‌های مختلف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازمی‌گردد، که با انتخاب محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان رئیس‌جمهور، عهده‌دار وزارت بازرگانی دولت نهم شد. و پیش از آن، تنها سابقه مدیریت اجرایی وی، به سال ۱۳۷۶ بازمی‌گردد، که به‌عنوان مدیرعامل فروشگاه اتکا (متعلق به نیروهای مسلح) منصوب گردید و تا یک سال پیش از زمان پیوستن به دولت نهم، در این جایگاه، مشغول بکار بود.

وزارت بازرگانی

محمود احمدی‌نژاد در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۳۸۴ میرکاظمی را برای تصدی وزارت بازرگانی به مجلس معرفی کرد. او عضو رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. مسعود میرکاظمی در نهایت، چهل و پنج سالگی به وزارت رسید و در طول ۴ سال فعالیت در وزارت بازرگانی با کوله باری از موضوعات ریز و درشت مواجه شد.

میرکاظمی در سال ۱۳۸۴ در جایگاه وزیر بازرگانی، به‌دلیل افزایش بی‌رویه قیمت شکر، کمبود آن در بازار و عدم وجود شکر در کارخانه‌ها و همچنین مصوبه شورای امنیت ملی کشور مبنی بر افزایش ذخیره استراتژیک شکر کشور به دو برابر، مجوز واردات شکر را صادر نمود که منجر به تعطیلی بسیاری از کارخانه‌های قند و شکر ایران شد. عدم اجرای قانون بودجه سال ۸۵ و ۸۶ در خصوص تعرفه کالاهای وارداتی، بی‌ثباتی در نرخ تعرفه، عدم حمایت از واحدهای تولیدی با واردات بی‌رویه، به‌ویژه در کالاهای مصرفی کشاورزی، قرار بود در مجلس هفتم استیضاح شود.

طرح استیضاح

در اردیبهشت ۱۳۸۷ طرح استیضاح مسعود میرکاظمی در جایگاه وزیر بازرگانی، تقدیم هیئت رئیسه مجلس گردید. امضا کنندگان طرح استیضاح وزیر بازرگانی، دلیل اصلی تهیه این طرح را عدم حمایت از واحدهای تولیدی، با واردات بی‌رویه و افزایش نرخ تورم اعلام کردند. با توجه به همزمانی اعلام طرح استیضاح با روزهای آخر فعالیت مجلس هفتم، این طرح هیچگاه از سوی هیئت رئیسه مجلس، به اجرا گذاشته نشد و میرکاظمی در واپسین روزهای فعالیت مجلس هفتم، از استیضاح در امان ماند.

این استیضاح هشت محور داشت، که عبارت بودند:

• اجازه واردات بی‌رویه شکر و ضربه شدید به واحدهای تولیدی نیشکر و چغندرکاران
• عدم اجرای قانون بودجه سال ۸۵ و ۸۶ در خصوص تعرفه کالاهای وارداتی و بی‌ثباتی در نرخ تعرفه
• عدم حمایت از واحدهای تولیدی با واردات بی‌رویه به ویژه در کالاهای مصرفی و کشاورزی
• اعمال سیاست‌های غلط بازرگانی با بی‌ثباتی در بازارهای داخلی و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها
• عدم اجرای قانون نظام صنفی
• اجرای غیرقانونی تعزیرات حکومتی لغو شده و عدم اجرای قانون سهمیه بندی آرد
• ناتوانی در تنظیم بازار کالا
• عدم اجرای صحیح و کامل قانون ساماندهی مبادلات مرزی

وزارت نفت

مسعود میرکاظمی با کسب ۱۴۷ رأی، از مجموع ۲۸۶ رأی موجود در مجلس، کمترین رأی اعتماد در میان سایر وزرای دولت دهم را، به خود اختصاص داد. وی با شعار «صنعت نفت، پیشران اقتصاد ایران» پای در مهم‌ترین ساختمان خیابان طالقانی تهران گذاشت. در دوران فعالیت میرکاظمی در جایگاه وزیر نفت، تصفیه مدیران ارشد صنعت نفت انجام گردید، که طی مدت کمتر از ۱ سال، بیش از ۲۵۰ مدیر ارشد در وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن همچون؛ شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و سایر شرکت‌های فرعی، تا سطح مدیران روابط عمومی، از سِمَتِ خود برکنار شدند و اغلب افرادی بدون تجربه کاری در صنعت نفت و عمدتاً ناکارآمد، از شرکت‌های خودروسازی، وزارت بازرگانی و فروشگاه اتکا، یا بعضاً از رتبه‌های بسیار پایین سازمانی صنعت نفت، به‌جای آن‌ها منصوب شدند، که در عمل، کاهش شدید تولید نفت و گاز را، در پی داشت. اقدامات میرکاظمی به سونامی تغییرات نفتی تعبیر شد.

در اردیبهشت ۱۳۹۰ در راستای اجرای ماده ۵۳ قانون برنامه پنجم، مصوب مجلس شورای اسلامی و ادغام وزارتخانه‌های نفت و نیرو، مسعود میرکاظمی از وزارت نفت برکنار شد. اندکی بعد با منتفی شدن ادغام وزارت نفت و نیرو، قرار بود بار دیگر میرکاظمی به وزارت نفت بازگردد، که این موضوع با مخالفت احمدی‌نژاد همراه شد. اندکی بعد، محمود احمدی‌نژاد، سرپرستی وزارت نفت را برعهده گرفت و عملاً مسعود میرکاظمی را از وزارت نفت عزل نمود. در پی مخالفت مجلس با سرپرستی این وزارتخانه از سوی احمدی‌نژاد، در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ شورای نگهبان سرپرستی احمدی‌نژاد بر وزارت نفت را مغایر با اصل ۱۳۵ قانون اساسی تشخیص داد. در نهایت محمود احمدی‌نژاد، رستم قاسمی را برای تصدی وزارت نفت به مجلس معرفی کرد. مجلس نیز با ۲۱۶ رای موافق، تصدی وزارت نفت را به قاسمی داد.

طرح استیضاح

طرح استیضاح مسعود میرکاظمی از وزارت نفت دو بار کلید خورد. گفته می‌شد آمار متناقض معاونان وزیر نفت در مورد واردات بنزین، بیش از سقف مصوب بودجه و نامشخص بودن قرارداد خط لوله صلح از علل این استیضاح بود. بر این اساس، وزیر نفت دو بار به مجلس فراخوانده شد تا به سوالات نمایندگان پاسخ دهد و در نهایت پاسخ‌های وی نمایندگان را اقناع نمود و در سمت خود باقی ماند.

سوآپ نفت

در دوران ۲ ساله «مسعود میرکاظمی» در وزارت نفت، به دلیل یک گزارش اشتباه، دستور توقف سوآپ نفت ایران، از کشورهای حاشیه دریای خزر را صادر کرد؛ تجارتی که نزدیک به یک دهه در ایران، با دیپلماسی انرژی دولت اصلاحات شکل گرفته بود، به یکباره با عدم آگاهی میرکاظمی متوقف شد. پس از خروج میرکاظمی از بدنه صنعت نفت، تلاش‌های شرکت ملی نفت ایران و وزیر وقت نفت هم برای احیای سوآپ نفت نتیجه نداد و هم‌اکنون ترکمنستان و قزاقستان با حذف ایران، تمامی نفت سوآپ خود را از مسیر خط لوله بی‌تی‌سی آذربایجان، همچنین از طریق روسیه، به بازارهای جهانی ارسال می‌کنند. از سوی دیگر با شکایت کشورهای طرف قرارداد سواپ نفت، به دلیل فسخ یکطرفه قرارداد از سوی ایران، قطعاً در آینده‌ای نه چندان دور، وزارت نفت ایران، جریمه‌ای چند میلیارد دلاری را متحمل خواهد شد.

زمان‌بندی نادرست پروژه‌های پارس جنوبی

در دوران وزارت میرکاظمی قرارداد هشت فاز پارس جنوبی در قالب طرح‌های ۳۵ ماهه، با تبلیغات گسترده‌ای امضا شد و این قرارداد در حالی امضا گردید، که وزارت نفت هنوز موفق به راه‌اندازی فازهای ۱۳ تا ۱۸ پارس‌جنوبی نشده بود و بخش اعظم طرح‌های مربوط به سه فاز قدیمی ۱۲ با مشکلات متعدد مالی روبه‌رو بودند.

برکناری مدیران صنعت نفت

در دوران مسئولیت مسعود میرکاظمی در وزارت نفت، صنعت نفت ایران از حیث مدیریتی، تغییرات اساسی داشت به‌طوری که در این دوران استراتژیک‌ترین صنعت ایران، شاهد ورود گسترده مدیران غیرتخصصی، از وزارت بازرگانی، شرکت‌های خودروسازی و فروشگاه اتکا بود. وی هیئتی بنام کمیته انتصابات در وزارت نفت و شرکت‌های تابعه تشکیل داد، که اعضای آن، از مدیران خارج از صنعت نفت تشکیل می‌شد و در عمل هیچگونه شناختی از استراتژیک‌ترین وزارتخانه کشور و مدیران فعال در آن نداشتند.

کاهش تولید نفت

دیدار میرکاظمی به عنوان وزیر نفت در صدر هیئتی با الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، دی ماه ۱۳۸۹

آمارهای بانک مرکزی ایران حاکی از آن است که در طول دو سال فعالیت میرکاظمی در وزارت نفت، تولید نفت خام ایران، حدود ۳۵۵ هزار بشکه کاهش یافته‌است و حتی احمد قلعه‌بانی مدیرعامل وقت منصوب میرکاظمی در شرکت ملی نفت ایران نیز، در نشست با خبرنگاران، این کاهش تولید را تأیید کرد. این کاهش تولید در زمانی رقم خورده‌است، که هم‌زمان با کاهش شدید تزریق گاز، هیچ‌گونه مصوبه یا قطعنامه‌ای نیز از سوی ایالات متحده، برای تحریم نفت ایران صادر نشده بود.

کاهش تولید گاز

در طول دو سال اول فعالیت تولید گاز ایران هیچ طرح افزایش تولید گازی نه‌تنها به بهره‌برداری نرسید، که با تمرکز میرکاظمی بر توسعه برخی از میدان‌ها مستقل نفتی و گازی همچون طرح توسعه میدان گازی کیش، میدان گازی لاوان، میدان گازی رشادت، میدان گازی رسالت، میدان گازی سروستان، میدان گازی سعادت‌آباد و میدان گازی خشت، عملاً هیچ‌گونه مدیریت متمرکزی بر ناوگان دکل‌های حفاری، منابع مالی و لجستیکی اعمال نشد، تا امروز شاهد افزایش ۱۳۵٪ درصدی مصرف گازوییل، به دلیل کاهش شدید سقوط تولید گاز و اجرای سیاست‌های اشتباه توسعه میدان‌ها گازی، در دو سال اول فعالیت دولت دهم، در وزارت نفت کشور باشیم.

تولید بنزین آلوده

به دنبال بالا گرفتن اتهامات به آلوده بودن بنزین تولید شده در مجتمع‌های پتروشیمی ایران در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد که به آلودگی شدید هوای شهرهای بزرگ ایران در سال‌های اخیر انجامید، سه وکیل دادگستری (پیمان حاج محمود عطار، علیرضا دقیقی و مصطفی ترک همدانی) خرداد ماه ۱۳۹۳ از مسعود میرکاظمی؛ وزیر نفت وقت، که تولید این نوع بنزین سمی، با دستور مستقیم وی آغاز شده بود، شکایت کردند. نهایتاً میرکاظمی بعنوانِ وزیر نفت دولت محمود احمدی‌نژاد و نماینده کنونی مجلس ایران در همین رابطه، در ۹ شهریور ۱۳۹۳ به دادسرا احضار شد. منتقدان این طرح معتقدند که عوارض ناشی از مصرف این بنزین موجب تولید گازهای خطرناک سرطان‌زا شد و سلامت شهروندان را به خطر انداخت. وی برای مقابله با تحریم احتمالی فروش بنزین به ایران، طرح تولید بنزین در مجمتع‌های پتروشیمی را به اجرا گذاشته بود.

این شکایت برای رسیدگی در اختیار بازپرس شعبه ۱۵ دادسرای کارکنان دولت قرار گرفت و بازپرس نیز نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان محیط زیست را ۲۱ خرداد ماه برای پاسخگویی و ارائه دلایل خود مبنی بر آلوده بودن یا نبودن بنزین تولیدی پتروشیمی احضار کرد.

اخیراً وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان محیط زیست گزارش‌های خود را در ارتباط با آلودگی بنزین تولیدی پتروشیمی به دادسرا ارائه کرده‌اند. علاوه بر دو دستگاه یاد شده، مجلس شورای اسلامی نیز پژوهشی را در خصوص آلودگی بنزین تولید پتروشیمی در قالب یک گزارش به دادسرا ارائه کرده‌است.

سازمان برنامه و بودجه

میرکاظمی (نفر اول از راست) در هیئت همراه ابراهیم رئیسی هنگام ثبت نام در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۶

ابراهیم رئیسی در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ با صدور حکمی میرکاظمی را به سمت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور منصوب کرد.

دوران سپاه پاسداران

• عضویت رسمی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از سال ۱۳۵۹
• مدیرعامل اتکا متعلق به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰
• مشاور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴

پیوند به بیرون

• بیوگرافی سیدمسعود میرکاظمی خبرگزاری آفتاب

سِمَت‌های علمی
پیشین: محمود نوری صفا	رئیس دانشگاه شاهد ۱۳۸۴–۱۳۸۳	پسین: علی‌محمد احمدوند سرپرست
مناصب سیاسی
پیشین: محمد شریعتمداری	وزیر بازرگانی ۱۳۸۸–۱۳۸۴	پسین: مهدی غضنفری
پیشین: غلامحسین نوذری	وزیر نفت ۱۳۹۰–۱۳۸۸	پسین: محمود احمدی‌نژاد سرپرست
پیشین: محمدباقر نوبخت	معاون رئیس‌جمهور رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اکنون–۱۴۰۰	در حال تصدی
مناصب دیپلماتیک
پیشین: ویلسون پاستور موریس	رئیس دوره‌ای اوپک ۱۳۹۰–۱۳۸۹	پسین: محمد علی‌آبادی
کرسی پارلمانی
پیشین: حمیدرضا کاتوزیان	رئیس کمیسیون انرژی ۱۳۹۳–۱۳۹۱	پسین: علی مروی
مناصب احزاب سیاسی
عنوان جدید	رئیس کمیته طرح و برنامه ستاد انتخاباتی سید ابراهیم رئیسی ۱۳۹۶ و ۱۴۰۰	آخرین حضور انتخاباتی رئیسی