سپستان ساحلی
| سپستان ساحلی | |
|---|---|
| |
| گل و میوه | |
| وضعیت حفاظت | |
رده‌بندی علمی 
| |
| فرمانرو: | گیاهان |
| کلاد: | نهان‌دانگان |
| کلاد: | دولپه‌ای‌های نو |
| کلاد: | گل‌ستاره‌داران |
| راسته: | Boraginales |
| تیره: | Boraginaceae |
| سرده: | Cordia |
| گونه: | C. subcordata |
| نام دوبخشی | |
| Cordia subcordata | |
سپستان ساحلی (Cordia subcordata) گونه‌ای از درختان گلدار از خانواده، گاوزبانیان است که در شرق آفریقا، جنوب آسیا، آسیای جنوب شرقی، شمال استرالیا و جزایر اقیانوس آرام می‌روید.
نام‌های محلی این گونه عبارتند از: کاناوا، تو، کو، ماریر، مانژاک، اسناتی‌گابلز، گلوبری، درخت آهک پرنده برگ‌باریک، در جاوه و مادورا به نام‌های کالیماسادا، پورناماسادا یا پراماسادا شناخته می‌شود. باورهای عامیانه جاوه این درخت را حاوی قدرت معنوی می‌داند. در جزایر مارشال به کونو معروف است.[۲]
شرح[ویرایش]
سپستان ساحلی تا ۷–۱۰ متر (۲۳–۳۳ فوت) رشد می‌کند، اما ممکن است به ۱۵ متر (۴۹ فوت) هم برسد. دارای برگ‌های تخم مرغی با درازای ۸–۲۰ سانتیمتر (۳٫۱–۷٫۹ اینچ) و پهنای ۵–۱۳ سانتیمتر (۲٫۰–۵٫۱ اینچ) دارد.
گل‌ها[ویرایش]
گل‌های لوله‌ای سپستان ساحلی ۲٫۵–۴ سانتیمتر (۰٫۹۸–۱٫۵۷ اینچ) قطر دارند گل‌آذین آن گرزن یا خوشه‌ای است.[۳] گلبرگ‌ها نارنجی و کاسبرگ‌ها سبز کم‌رنگ هستند. گلدهی در طول سال اتفاق می‌افتد، اما بیشتر گل‌ها در بهار می‌شکفند.[۴]
میوه[ویرایش]
سپستان ساحلی در تمام سال میوه می‌دهد. میوه‌های آن کروی هستند با طول ۲–۳ سانتیمتر (۰٫۷۹–۱٫۱۸ اینچ) و چوبی در زمان رسیدن. هر میوه حاوی چهار یا کمتر دانه است که ۱۰–۱۳ میلیمتر (۰٫۳۹–۰٫۵۱ اینچ) طول دارند. میوه آن شناورشونده است و ممکن است توسط جریان‌های اقیانوسی به مکان‌های دوردست منتقل شود.[۵]
زیستگاه[ویرایش]
سپستان ساحلی درختی ساحلی است که از سطح دریا تا بلندای ۳۰ متر (۹۸ فوت) یافت می‌شود. اما ممکن است تا ارتفاع ۱۵۰ متر (۴۹۰ فوت) رشد کند. در مناطقی که سالانه ۱۰۰۰ تا ۱٬۰۰۰–۴٬۰۰۰ میلیمتر (۳۹–۱۵۷ اینچ) باران دارند می‌روید. سپستان ساحلی خاک‌های خنثی را به قلیایی ترجیح می‌دهد (پی‌اچ ۶٫۱ تا ۷٫۴)، مانند خاک‌هایی که از بازالت، سنگ آهک، خاک رس یا ماسه منشأ می‌گیرند. بافت‌های مجاز خاک شامل شن، لوم شنی، لوم، لوم شنی رسی، رس شنی، لوم رسی و رس می‌باشد.
کاربردها[ویرایش]
دانه‌های آن خوراکی هستند و در زمان قحطی خورده شده‌اند. 'سپستان ساحلی به راحتی می‌سوزد، و به این خاطر در پاپوآ گینه نو به آن «درخت نفت سفید» می‌گویند.[۶] چوب درخت دارای وزن مخصوص ۰٫۴۵ است، نرم و بادوام است و به راحتی کار می‌شود[۷] و در برابر موریانه مقاوم است. در هاوایی باستان از چوب کو» برای ساختن «اومِکه» (کاسه)، ظروف، و اومک لائو (کاسه‌های بزرگ) استفاده می‌شد، زیرا طعم بدی به غذا نمی‌دهد. اومکه لائو 8-16 لیتری بود و برای ذخیره و تخمیر «پوی» استفاده می‌شد. از گل‌ها برای تهیه لِی استفاده می‌شد، در حالی که از رنگدانه برگ‌های آن برای پارچه کاپا و آهو (قلاب ماهیگیری) استفاده می‌شد.[۶]
چوب سپستان ساحلی در غرب جزایر سلیمان، در وانواتو، در جزیره وایا، و در تونگا، برای کنده‌کاری استفاده می‌شود. در ایرلند نو، چوب آن همیشه برای ورودی‌های تشریفاتی خانه‌های مردانه استفاده می‌شود.[۸]
منابع[ویرایش]
- ↑ Oldfield, S. (2019). "Cordia subcordata". IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2019: e.T33199A67739216. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T33199A67739216.en. Retrieved 19 November 2021.
- ↑ "Native plants of the Marshalls". Republic of the Marshall Islands Biodiversity Clearing House Mechanism. RMI Office of Environmental Planning and Policy Coordination. 2 October 2008. Archived from the original on 19 June 2015. Retrieved 7 September 2019.
- ↑ Friday, J. B.; Dana Okano (April 2006). "Cordia subcordata (kou)" (PDF). Species Profiles for Pacific Island Agroforestry. The Traditional Tree Initiative. Archived from the original (PDF) on 16 January 2009. Retrieved 2009-02-21.Friday, J. B. ; Dana Okano (April 2006).
- ↑ Allen, James A. (2003-01-01). "Cordia subcordata Lam". Tropical Tree Seed Manual. Reforestation, Nurseries & Genetics Resources. Archived from the original (PDF) on 16 January 2009. Retrieved 2009-02-24.
- ↑ Friday, J. B.; Dana Okano (April 2006). "Cordia subcordata (kou)" (PDF). Species Profiles for Pacific Island Agroforestry. The Traditional Tree Initiative. Archived from the original (PDF) on 16 January 2009. Retrieved 2009-02-21.Friday, J. B. ; Dana Okano (April 2006).
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Friday, J. B.; Dana Okano (April 2006). "Cordia subcordata (kou)" (PDF). Species Profiles for Pacific Island Agroforestry. The Traditional Tree Initiative. Archived from the original (PDF) on 16 January 2009. Retrieved 2009-02-21.Friday, J. B. ; Dana Okano (April 2006).
- ↑ Allen, James A. (2003-01-01). "Cordia subcordata Lam". Tropical Tree Seed Manual. Reforestation, Nurseries & Genetics Resources. Archived from the original (PDF) on 16 January 2009. Retrieved 2009-02-24.Allen, James A. (1 January 2003).
- ↑ Pawley, Andrew; Osmond, Meredith (eds). 2008.
- فهرست سرخ IUCN از گونههای کمترین نگرانی
- آستریدههای استرالیا
- درختان استرالیا
- درختان منطقه اقیانوس آرام
- دولپه‌ای‌های نو استرالیای غربی
- سرده سپستان
- گیاگان آسیای حارهای
- گیاگان تانزانیا
- گیاگان تونگا
- گیاگان جزیرههای آشمور و کارتیر
- گیاگان سومالی
- گیاگان قلمرو شمالی (استرالیا)
- گیاگان قلمرو جزیرهای دریای مرجان
- گیاگان کنیا
- گیاگان کوئینزلند
- گیاگان ماداگاسکار
- گیاگان موزامبیک
- گیاهان توصیفشده در ۱۷۹۲ (میلادی)