سپاس زندگی

مرسدس سوسا

ترانه گراسیاس آلا ویدا (اسپانیایی: Gracias a la vida) سروده «ویولتا پارّرا» هنرمند مشهور شیلیایی است که در سن ۴۹ سالگی با شلیک گلوله‌ای به سر خود، خودکشی کرد. این ترانه با صدای هنرمندانی چون جوآن بائز، الیس رجینا و مرسدس سوسا شهرت جهانی یافته است.

خود ویولتا پارّرا آنرا خوانده بود و هنرمندان دیگر هم اجرا نموده‌اند. گراسیاس آلا ویدا یکی از مردمی‌ترین ترانه‌های آمریکای لاتین است.

اجرای ترانه در آرژانتین

اواخر سال ۱۳۵۷ وقتی مرسدس سوسا در آرژانتین ترانه گراسیاس آلا ویدا را اجرا می‌کرد. در میانه کنسرت مأموران حکومت نظامی آرژانتین حمله کردند و جلسه را بهم زدند و از آن به بعد پخش آثار مرسدس سوسا ممنوع و وی از آرژانتین تبعید شد.

مرسدس سوسا بعدها افشا نمود آن زمان از سوی جوخه‌های مرگ و کارگزاران حکومتی تهدید به مرگ شده بود. مرسدس سوسا در سال ۲۰۰۷ در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس اظهارات مرسدس سوسا در مورد جوخه‌های مرگ به خبرنگار آسوشیتدپرس گفت در آن زمان از سوی تشکل Triple A تهدید به مرگ شده بود؛ این تشکل که در واقع یک جوخه مرگ راست گرا محسوب می‌شد، در حین دوره حکومت نظامیان در آرژانتین بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ فعالیت می‌کرد و افراد مظنون به مخالفت با دولت را مورد ارعاب قرار می‌داد.

گراسیا آلا ویدا ماندگار می‌شود

ترانه گراسیا آلا ویدا را جان بائز پس از سرنگونی پینوشه بازخوانی نمود و بعد از زلزله شیلی در سال ۱۳۸۹ هم چند خواننده آمریکای لاتینی خواندند. پس از سرنگونی فرانکو در اسپانیا نیز گراسیاس آلا ویدا بر سر زبانها افتاد.

به جز ویولتا پارّرا و مرسدس سوسا هنرمندان دیگر هم گراسیاس آلاو ویدا را خوانده‌اند.

جان بائز، ماریا دولورس پرادّرا، آریه نا مازه دری، ایزابل پارا، پلاسیدو دومینگو، اسزاک دلگادو، خلن مونروئخ، مارگارت منه زی، روبرتو لیوی، نانا موسکوری، پرلا باتالا، اسکار چاوز، آلبرتو کورتز، الیس رگینا، ریچارد کلایدرمن، گابریلا فری، یاسمین لوی و...

خواننده فنلاندی آریو سایوّما هم ترانه گراسیاس آلا ویدا را به زبان فنلاندی و سوئدی اجرا نموده است.

مضمون ترانه گراسیاس آلا ویدا

گراسیاس آلا ویدایکی از زیباترین ستایش‌ها در وصف زندگی است که با نوای موسیقی در هم آمیخته شده است. شادی همراه با اندوه نهفته در شعر به زیبایی و غنای آن افزوده است.

سپاس از زندگی به خاطر اعطای چشم بصیرت، سپاس از زندگی به خاطر اعطای گوشی برای شنیدن صدای طبیعت و زندگی، سپاس از زندگی به خاطر اعطای پایی برای رفتن و راهی برای رسیدن به مقصود، سپاس از زندگی به خاطر اعطای چشمان زیبا به محبوب، سپاس از زندگی به خاطر قلبی برای بازشناختن خوبی از بدی، سپاس از زندگی برای اعطای لبخند و سرودن شعری که شعر همه مردم جهان است.

ترجمه ترانه به فارسی

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

دو پرتو نورانی داد که وقتی باز می‌شوند،

به خوبی می‌توانم سیاهی را از سپیدی تمیز دهم.

و بنگرم پس زمینه پر ستاره را در آسمان بالای سرم

و ببینم از میان انبوه مردمان،

کسی را که دوستش دارم.

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

گوشی داد تا با تمام وسعت‌اش

ضبط کنم - شب و روز - آوای جیرجیرک و قناری را،

چکش‌ها و توربین‌ها و آجرها و طوفان‌ها را،

و صدای دلنشین محبوبم را.

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

صدا و الفبا را داد

و با آنها کلماتی که بیندیشم و بیان کنم:

«مادر»، «دوست»، «برادر» و روشنایی بتابد

به مسیر روحی که عشق می‌ورزد.

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

توان رفتن داد با پاهای خسته‌ام.

با آنها از شهرها و گودال‌ها گذشتم،

از دره‌ها و دشت‌ها، کوه‌ها و بیابان‌ها،

و از خانه تو، از خیابان و حیاط خلوت ات.

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

دلی را داد که باعث می‌شود چهار ستون تنم بلرزد

وقتی که می‌بینم میوه و ثمره ذهن آدمی را.

وقتی که می‌بینم خوبی چقدر از بدی فاصله دارد.

وقتی که می‌بینم در روشنی چشمان تو…

سپاس از زندگی، که به من چیزهای زیادی داد.

بلند خندیدن و اشتیاق را داد.

با آنها شادی و رنج را تمیز دادم،

دو ماده‌ای که به ترانه‌هایم شکل می‌دهند،

و به ترانه‌های تو نیز هم که همچون همان اند،

و به ترانه‌های همه که همان ترانه‌های من اند.

سپاس از زندگی، به خاطر همه آنچه به من ارزانی داشت.

اینهم یک ترجمه دیگر:

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطا که مرا دادی

میان دو روزن هستی، گشوده فرق سیاه و سپیدی

برآسمان تیره و تاریک، ستاره‌های برق امیدی

میان جمع اینهمه انسانها، به یک نگاه تک عشق

خیره شدن اندی، سپاس ای زندگی

زآنهمه عطا که مرا دادی، صفای خاطره پر ندای را

زجیرجیرک و قناری‌ها

میان همهمه ضربه‌ها و هیاهوی چرخها

صدای سختی آوار و ناله طوفان

بگوش من به امانت گذاردی، نوای دلنشین یارم را

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطا که مرا دادی

به هر کلام و الفبای فکر و ذهن

تاب نوشتن و گفتن زیباترین واژه‌ها

مادر، برادرم، یار و یاورم دادی

نوری که در مسیر روح لطیف مهر می‌وزد

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطا که مرا دادی

این گامهای خسته که گذر کردند

از شهرها، گوشه گوشه تاریکی

از دره‌ها و دشتها

ازاوج کوه وپستی صحراها

از کوی تو، خانه تو، از باغ تنهایت

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطاکه مرا دادی

لرزان دلی که تمام وجودم را

با شهد درک و میوه فکرت‌ها

با دیدن بینهایت دوری

و غربت پلیدی ز انس نکوکاری

با غرقه نور چشم پرفروغ تو

آوار می‌کند

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطا که مرا دادی

اشک زلال و قهقهه را

در کارگاه شادی و اندوه نشان دادی

معمار هر ترانه که می‌خوانم

گفتار هر ترانه که می‌خوانی

دنیای هر ترانه که می‌خوانند

همسان همه ترانه‌های من

سپاس ای زندگی، زآنهمه عطا که مرا دادی

منابع

• شعر گراسیاس آلا ویدا به زیان اسپانیایی و انگلیسی
• Gracias a la vida گراسیاس آلا ویدا (+ترجمه ترانه به ۱۲ زبان)
• آشوشیتدپرس: مرسدس سوسا درگذشت.
• کتاب World music: the basics صفحه ۳۲۰
• Mercedes Sosa, la negra
• Global minstrels: voices of world music wtphj صفحات ۱۰۱ و ۱۴۵
• گراسیاس آلا ویدا با اجرای مرسدس سوسا.. در یوتیوب
• ویولتاپارّرا، مرسدس سوسا، گراسیاس آلاویدا.. در یوتیوب