سنجار
مختصات: ۳۶°۱۹′شمالی ۴۱°۵۲′شرقی / ۳۶٫۳۲°شمالی ۴۱٫۸۶°شرقی
| شنگال | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | شنگال |
| کشور : | عراق 
|
| استان : | |
| شهرستان : | سنجار |
 شنگال | |
| مردم | |
| جمعیت | ۳۹٫۸۷۵ نفر |
| زبان‌های گفتاری: | کردی، سُریانی |
| مذهب: | ایزدی |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا : | ۵۲۲ متر |
شنگال (به عربی: سنجار) (به سریانی: ܫܝܓܳܪ Shiggar) (به کردی: شنگال/شه‌نگار/Şingal/Şingar) شهری در استان نینوا در شمال باختری عراق است. جمعیت این شهر در سال ۲۰۰۶ میلادی ۳۹٫۸۷۵ نفر و جمعیت شهرستان در سال ۲۰۱۳ بیش از ۸۸ هزار نفر بود.[۱]
امروزه بیشتر مردم این شهر از کردهای ایزدی هستند. اقلیتی از آشوریان مسیحی و عرب‌های سنی نیز در سنجار سکونت دارند. بخشی از صحنه‌های فیلم جن‌گیر در سنجار فیلم‌برداری شده‌است.
در ۳ اوت ۲۰۱۴ نیروهای دولت اسلامی عراق و شام به سنجار حمله کردند و خیلی سریع این شهر و روستاهای اطراف را به تصرف خود درآوردند. بیش از ۷ هزار نفر کشته شدند و حدود ۵ هزار زن و دختر ایزدی به عنوان برده‌های جنسی ربوده شدند.[۲] بعد از حمله داعش مردم این نواحی هیچ راهی جز پناه بردن به کوهستان سنجار را نداشتند، کوهستان باستانی و مقدسی که خاستگاه افسانه‌های منظوم کهن ایزدی همچون درویش اَودی است. ده‌ها هزار ایزدی ۱۰ روز بدون آب و غذای کافی در این کوهستان در محاصره بودند.
شمار زیادی از زنان و مردان ایزدی کشته یا اسیر شدند. برخی زنان ایزدی نیز به عنوان "کنیزهای جنسی" مورد تجاوز اعضای داعش قرار گرفتند.
اما با ورود نیروهای کرد، به‌ویژه جنگجویان پ‌ک‌ک به شنگال داعش شکست خورد و از این منطقه فرار کرد.
یگان‌های مدافع سنجار یا ی. ب. ش که پیشتر سربازان ملک طاووس نامیده می‌شد، تشکلی از شبه نظامیان یزیدی در عراق است که در سال ۲۰۰۷ برای محافظت از جامعه یزیدیان عراق و کردستان عراق در مقابل حمله شورشیان عراقی توسط جنگجویان پ ک ک شکل گرفت.
ی.ب. ش پس از نیروهای دفاعی ایزدخان (ه.پ. اِ) دومین نیروی شبه‌نظامی بزرگ ایزدی به‌شمار می‌آید، با این حال این نیرو از ه.پ. اِ در نبرد با دولت اسلامی عراق و شام بسیار فعال تر بوده‌است.
به لحاظ جغرافیایی منطقه سنجار در شمال غرب موصل واقع است و از توابع استان نینوا محسوب می‌شود.
سیطره بر سنجار به این معنی بود که می‌تواند قبضه امنیتی بر بخش وسیعی از مرزهای عراق و سوریه از ربیعه گرفته تا مرزهای الانبار شمالی را تثبیت کند.
پیشینه[ویرایش]
در دشت سنجار بیش از ۲۰۰ کاوشگاه باستانی یافت شده‌است، از آن جمله مکان‌هایی مربوط به تمدن‌های شش‌هزارسالهٔ حسونه، حلف و عُبَید. منطقه شنگال از نگاه تاریخ باستان در محدودهٔ فرهنگ عبید واقع شده‌است.
نزهةالقلوب، ص ۱۰۵ در بارهٔ سنجار می‌نویسد: سنجار از دیار ربیعه است و از اقلیم چهارم. دور بارویش سه هزار و دویست گام است از سنگ و گچ کرده‌اند و بر روی کوهی نهاده‌است بر جانب قبله و چنان افتاده‌است که بام‌های هر رسته خانه‌ها زمین کوی یک رستهٔ دیگر است. باغستان فراوان دارد و سماق و زیتون و انجیر و میوه‌های فراوان دارد و حقوق دیوانیش صد و چهل و هفت هزار و پانصد دینار است.[۴]
منتهی‌الارب دربارهٔ این شهر آورده‌است: شهری است مشهور به سه روزه راه از موصل به بین‌النهرین. محمد ابراهیم بن ساعد بخاری از آن‌جا است.[۴]
سنجار در قرن چهارم بارویی داشت از سنگ و حول و حوش آن بسیار آباد و پربرکت بود. مقدسی از نجارها و تُرنج و نارنج آن شهر تمجید نموده گوید درخت خرمای زیاد دارد. در روایات اسلامی ذکر شده که کشتی نوح در کوه سنجار به زمین برخورد کرد سپس به سیر خود ادامه داده سرانجام روی کوه جودی در جانب خاوری دجله قرار یافت. یاقوت گوید چنانکه می‌گویند در شهر سنجار بود که آخرین سلاطین سلجوقی سلطان سنجر پسر ملکشاه متولد گردید. سنجار به قول قزوینی در قرن هفتم گرمابه‌های معروفی داشت که کف آن‌ها موزاییک و سقف آن‌ها شیشه‌های رنگین بود.[۵]
وجه تسمیه[ویرایش]
نام این شهر در زبان کردی شنگال است اما حکومت مرکزی عراق تا مدت‌ها تلفظ عربی آن یعنی سنجار را رسمی می‌دانست. از ۲۵ مه ۲۰۱۶ با تصویب شورای شهر سنجار و شورای استان نینوا نام شهر به‌صورت رسمی به شنگال تغییر یافته بود.[۶]
موقعیت جغرافیایی[ویرایش]
|
سوریه |
| ||
| تلعفر | 
|
سوریه | ||
 سنجار 
| ||||
| ||||
| البعاج |
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «world-gazetteer.com: Iraq: largest cities and towns and statistics of their population». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۰۷.
- ↑ Jihadists Rout Kurds in North and Seize Strategic Iraqi Dam By Tim Arango. August 7, 2014
- ↑ نیروهای دولتی عراق شهر سنجار را از کردها گرفتند بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ لغت‌نامهٔ دهخدا: سنجار
- ↑ لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۱۰۶. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
- ↑ خبرگزاری کردپرس: تغییر نام شهر سنجار در استان نینوای عراق به شنگال؛ بازدید در ۲۵ مه ۲۰۱۶.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Sinjar». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۱۴.
- بلندا و جایگاه