سرخ‌کوتل - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سرخ‌کوتل

مکان باستانی سرخ‌کوتل

سرخ‌کوتل

موقعیت مکان باستانی سرخ‌کوتل

سرخ‌کوتل (انگلیسی: Surkh Kotal؛ پشتو: سور کوتل) که بنام چشمه شیر یا سرچشمه نیز معروف است، یک پایگاه باستانی مربوط به جنوب سرزمین باستانی باختر و در ١٨ کیلومتری شهر پل خمری در شمال افغانستان است.^[۲] معابد عظیم، مجسمه های امپراتوران کوشانی و کتیبه معروف سرخ‌کوتل که گاهشماری های امپراتورهای اولیه کوشان را نشان می دهد همه در این مکان باستانی کشف گردیده است. کتیبه رباطک که سرنخ های چشمگیری از شجره نامه سلسله کوشانی را نشان می دهد نیز در روستای رباطک درست در نزدیکی از این مکان یافت شد.

مکان باستانی سرخ‌کوتل که بین سالهای ١٩٥٢ و ١٩۶۶ توسط پروفسور شلومبرگر عضو تیم باستانشناسی دافا حفاری شده است، اصلی ترین مکان کاوش شده درباره امپراتوری کوشانی است. مجسمه های این سایت به موزه ملی افغانستان منتقل شدند، بقیه سایت در طول جنگ داخلی افغانستان به طور کامل غارت شد. مشهورترین آثار این سایت کتیبه های سرخ‌کوتل، مجسمه امپراتور کنیشکا و محراب آتش است. مجسمه کنیشکا در جریان حملات شورای نظار در فوریه الی مارس ٢۰۰١ ویران شد، اما توسط محافظان فرانسوی اثر آنرا دوباره مرمت کردند. این سه اثر در حال حاضر در موزه ملی افغانستان به نمایش گذاشته شده است.

جستارهای وابسته[ویرایش]

باختر

منابع[ویرایش]

↑ Rowland, Benjamin (1978). The Art of Central Asia (Art of the World) | Central Asia | Silk Road (به انگلیسی). p. 80. Archived from the original on 15 January 2023. Retrieved 22 May 2021.
↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۲ مه ۲۰۲۱. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «سرخ کوتل». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ مه ۲۰۰۸.

نگارخانه[ویرایش]

سرستون کرینتی با تندیس بودا در مرکز، سرخ کوتل، افغانستان، سده دوم پس از میلاد، موزهٔ گیمه، پاریس

ن ب و پایگاه‌های باستان‌شناسی افغانستان (دوران باستان)
هخامنشیان	آق‌کُپرُک آی‌خانم دشلی (شامل آق‌چَپَر و فرخ‌قلعه) دلبرجین دولت‌آباد (یا زادیان؛ شامل کَم‌پیرَک) قُندوز (شامل چِهِل‌دختران) قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) کابل (شامل چمن حضوری) لشکری‌بازار میرزَکه (شامل کافرکوت) ناد علی (یا بینای کَی یا شهرِ سیستان یا زَردان؛ شامل سفیدداغ و سُرخ‌داغ) هرات (شامل کُهن‌دژ)
سلوکیان	آی‌خانم خواجه‌کنور شورتوغی قندوز (شامل چَقَلاق‌تپه و خِشت‌تپه) قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) ناد علی (یا بینای کَی یا شهرِ سیستان یا زَردان؛ شامل سفیدداغ و سُرخ‌داغ)
مائوریاها	قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) میرزکه (شامل کافرکوت) نان‌دره (یا درونته یا ښايسته‌تپه)
یونانیانِ باختر	آی‌خانم درهٔ بامیان بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) کابل نیملیک
هندویونانیان	بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) گردیز کابل میرزکه (شامل کافرکوت)
اشکانیان (پارتیان)	پلنگی تراکون (شامل آب‌بخش) سَروتَر (یا تَروسَر یا شهر غُلغُله) قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) ناد علی (یا بینای کَی یا شهرِ سیستان یا زَردان؛ شامل سفیدداغ و سُرخ‌داغ)
هندوپارتیان	بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) بیماران (شامل جانی‌توپ، پَسَنی، قلعهٔ کَچَله (یا قلعهٔ چَکَله) و سیاه‌کوه) پوست گاو (شامل گِلِ سفیدکه، حَسَن‌خان، خرابهٔ عیدوخان (یا چَپو)، خرابهٔ یارمحمدخان، کُلوخی، نیشک و قلعهٔ بایان) چهل‌برج (سیستان) سَروتَر (یا تَروسَر یا شهر غُلغُله) قلعه نو قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) میرزکه (شامل کافرکوت) نان‌دره (یا دَرونته)
سکاها	قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) میرزکه (شامل کافرکوت)
کوشانیان	کوشانیان نخستین: بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) چهارباغ (یا لَعل‌باغ؛ شامل علی‌گُل، میرزا جهانگیر، قلعهٔ حاجی و سیاه‌سنگ) خندود دلبرچین دولت‌آباد طلاتپه قندوز (شامل چَقَلاق‌تپه، چِهِل‌دختران، دورمَن‌تپه، خِشت‌تپه و تپه آهنگران) کوشانیان بزرگ: بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله و شُتُرَک (یا کوهِ پهلوان)) بیماران پایتاوه توپ‌دره دشت ناوُر دلبرچین دولت‌آباد رباطک کافرقلعه سُرخ‌کوتَل (یا چشمهٔ شیر یا سَرِ چشمه) شیوَکی (یا بُرجِ کِمری یا قلعهٔ مُفتی یا سَنجِدَک یا سنجددره؛ شامل کَمَری (یا خان‌زاده) و یخ‌دره) قندوز (شامل چَقَلاق‌تپه، چِهِل‌دختران، دورمَن‌تپه، خِشت‌تپه و تپه آهنگران) کوت‌پور (شامل جمال‌قلعه و بازیدخیل) کهنه‌ده گردیز منارِ چَکری میرزکه (شامل کافرکوت) وردک (یا خَوات یا خُوات یا سه‌آب)
ساسانیان	ساسانیان نخستین: آق‌کُپرُک (شامل غارِ اسب (یا دختر پادشاه) و غارِ مار) اندخوی بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) تپه سردار تپه سکندر (یا قلعهٔ راجپوت؛ شامل کوریندَر) تراکون (شامل آب‌بخش) چهل‌برج (سیستان) سَرِ پُل قلعه چیغنی سَروتَر (یا تَروسَر یا شهر غُلغُله) قلعه نو قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) کوردو (شامل قلعهٔ کوردو) گُل‌دره (یا موسیِ لوگر) منارِ چَکری میرزکه (شامل کافرکوت) هرات ساسانیان واپسین: بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) تراکون (شامل آب‌بخش) تپه سردار چهل‌برج (سیستان) خروار (یا کافرشهر) خندود (شامل بادِ آسیا (یا جَغَتو) و توپ‌خانه) سَروتَر (یا تَروسَر یا شهر غُلغُله) غولبیان قلعه چیغنی قلعه نو قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) کوردو (شامل قلعهٔ کوردو) لشکری‌بازار منارِ چَکری میرزکه (شامل کافرکوت)
کوشانی‌ساسانیان	آق‌کُپرُک (شامل غارِ اسب (یا دختر پادشاه) و غارِ مار) درهٔ بامیان (شامل فولادی، کَکرَک، شهرِ غُلغُله و شهر ضحاک) تپه‌ سکندر (یا قلعهٔ راجپوت؛ شامل کوریندَر) تخت رستم خیرخانه دلبرچین سُرخ‌کوتَل (یا چشمهٔ شیر یا سَرِ چشمه؛ شامل کُهنه‌مسجد و رَگِ بی‌بی) کابل (شامل تپه مَرَنجان) کوه موری (یا خَمِ زرگر یا نور) هده (شامل باغ‌گَی، چَخیلِ غوندی، دِه‌غوندی، گَرنو، لَلمی، پراتِس، تپه کافرها، تپه کلان، تپه شُتُر و تپه زرگران)
هفتالیان	آق‌کُپرُک (شامل غارِ اسب (یا دختر پادشاه) و غارِ مار) توپ‌دره چهارباغ (یا لَعل‌باغ؛ شامل میرزا جهانگیر و سیاه‌سنگ) رباطک کافرقلعه شیوَکی (یا بُرجِ کِمری یا قلعهٔ مُفتی یا سَنجِدَک یا سنجددره؛ شامل کَمَری (یا خان‌زاده) و یخ‌دره) کابل (شامل تپه خزانه و تپه مَرَنجان) گردیز میرزکه (شامل کافرکوت)
کابل‌شاهان	تُرک‌شاهان: درهٔ بامیان (شامل فولادی، کَکرَک، شهرِ غُلغُله و شهر ضحاک) بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) بلخ (شامل تخت رستم، تپه رستم و تپه زرگران) تپه سردار تپه سکندر (یا قلعهٔ راجپوت) تَنگِ سفیدک توپ‌دره خروار خیرخانه دختر نوشیروان (یا نِگار) دولت‌آباد رباطک کافرقلعه شیوَکی (یا بُرجِ کِمری یا قلعهٔ مُفتی یا سَنجِدَک یا سنجددره؛ شامل کَمَری (یا خان‌زاده) و یخ‌دره) غولبیان فندقستان قندوز (شامل چَقَلاق‌تپه، چِهِل‌دختران، دورمَن‌تپه و خِشت‌تپه) قندهار (یا شهرِ کُهنه یا تگین‌آباد یا زورشهر) کابل (شامل تپه مَرَنجان) گردیز منار چکری میرزکه (شامل کافرکوت) هندوشاهان: بگرام (یا کاپیسا؛ شامل بُرجِ عبدالله) خیرخانه شیوَکی (یا بُرجِ کِمری یا قلعهٔ مُفتی یا سَنجِدَک یا سنجددره؛ شامل کَمَری (یا خان‌زاده) و یخ‌دره) کابل

این یک مقالهٔ خرد افغانستان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.