پرش به محتوا

سدیم بنزوئیک اسید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
Sodium benzoate
Sodium benzoate
Powder of sodium benzoate
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۵۳۲-۳۲-۱ ✔Y
پاب‌کم ۵۱۷۰۵۵
کم‌اسپایدر ۱۰۳۰۵ ✔Y
UNII OJ245FE5EU ✔Y
ChEBI CHEBI:113455 N
ChEMBL CHEMBL۱۳۵۶ ✔Y
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس DH6650000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • [Na+].[O-]C(=O)c1ccccc1

  • InChI=1S/C7H6O2.Na/c8-7(9)6-4-2-1-3-5-6;/h1-5H,(H,8,9);/q;+1/p-۱ ✔Y
    Key: WXMKPNITSTVMEF-UHFFFAOYSA-M ✔Y


    InChI=1/C7H6O2.Na/c8-7(9)6-4-2-1-3-5-6;/h1-5H,(H,8,9);/q;+1/p-۱
    Key: WXMKPNITSTVMEF-REWHXWOFAY

خصوصیات
فرمول مولکولی C7H5NaO۲
جرم مولی ۱۴۴٫۱ g mol−1
شکل ظاهری white or colorless crystalline powder
بوی odorless
چگالی 1.497 g/cm3
دمای ذوب ۴۱۰ درجه سلسیوس (۷۷۰ درجه فارنهایت؛ ۶۸۳ کلوین)
انحلال‌پذیری در آب 62.69 g/100 mL (0 °C)
62.78 g/100 mL (15 °C)
62.87 g/100 mL (30 °C)
71.11 g/100 mL (100 °C)[۱]
انحلال‌پذیری soluble in liquid ammonia pyridine[۱]
انحلال‌پذیری در methanol 8.22 g/100 g (15 °C)
7.55 g/100 g (66.2 °C)[۱]
انحلال‌پذیری در ethanol 2.3 g/100 g (25 °C)
8.3 g/100 g (78 °C)[۱]
انحلال‌پذیری در 1,4-Dioxane 0.818 mg/kg (25 °C)[۱]
خطرات
GHS pictograms The exclamation-mark pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)[۲]
سیستم هماهنگ جهانی طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی Warning
GHS hazard statements H319[۲]
GHS precautionary statements P305+351+338[۲]
طبقه‌بندی ئی‌یو آزاردهنده
کدهای ایمنی R۳۶
شماره‌های نگهداری S26
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondSpecial hazards (white): no code
نقطه اشتعال
دمای خودآتشگیری
LD50 4100 mg/kg (oral, rat)
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 N (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

سدیم بنزوئیک اسید (به انگلیسی: Sodium benzoate) با فرمول شیمیایی NaC۷H۵O۲ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم ۵۱۷۰۵۵ است؛ که جرم مولی آن ۱۴۴٫۱۱ g/mol است. این ماده نمک اسید بنزوئیک است و به همین شکل محلول در آب است. می‌توان آن را از ترکیب هیدروکسید سدیم و اسید بنزوئیک تولید کرد.

مصارف

[ویرایش]

سدیم بنزوات یک مادهٔ نگهدارندهٔ غذایی است و در محیط اسیدی از فعالیت باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند. این ماده بیش از همه در غذاهای اسیدی مثل چاشنی‌های سالاد (سرکه)، نوشابه‌های گازدار (اسید کربنیک)، مرباها و آبمیوه‌ها (اسید سیتریک)، ترشی‌جات (سرکه)، و سس‌ها استفاده می‌شود. همچنین در مواد دیگر مانند برخی داروها و شامپوها نیز به کار می‌رود. سدیم بنزوات را بر روی محصول با همین نام یا E211 مشخص می‌کنند. این ماده همچنین در مواد آتش‌بازی به عنوان سوخت ترقه‌های موشکی به‌کار می‌رود زیرا به‌سرعت می‌سوزد و صدای سوت تولید می‌کند. بنزوات سدیم از خنثی‌سازی اسید بنزوئیک توسط هیدروکسید سدیم حاصل می‌شود. [۳] اسید بنزوئیک به مقادیر کم در آلو، گوجه، دارچین، میخک، و سیب یافت می‌شود. با این که اسید بنزوئیک نگهدارندهٔ مؤثرتری است اما معمولاً از بنزوات سدیم به عنوان نگهدارنده غذایی استفاده می‌شود زیرا اسید بنزوئیک به‌خوبی در آب حل نمی‌شود.[۳] غلظت مجاز به عنوان نگهدارنده غذایی توسط FDA به 0٫1٪ وزنی محدود شده‌است. برنامهٔ بین‌المللی ایمنی شیمیایی برای دزهای 647–825 mg/kg وزن بدن در روز تأثیر منفی‌ای شناسایی نکرد.[۴][۵] گربه‌ها تحمل خیلی کمتری در مقابل اسید بنزوئیک و نمک‌های آن نسبت به موش‌ها دارند.[۶] با این حال بنزوات سدیم به‌عنوان افزودنی در غذای حیوانات تا مقادیر 0٫1٪ توسط AFCO مجاز اعلام شده‌است.[۷]

مکانیسم نگهدارندگی غذا

[ویرایش]

این مکانیسم با جذب اسید بنزوئیک توسط سلول آغاز می‌شود. اگر PH سلول به مقادیر ۵ یا کمتر کاهش یابد فرایند تخمیر گلوکز توسط فسفوفروکتوکیناس تا ۹۵٪ کاهش می‌یابد.[۸]

سلامتی و ایمنی

[ویرایش]

بنزوات سدیم و بنزوات پتاسیم در ترکیب با اسید آسکوربیک (ویتامین ث، E۳۰۰) تولید بنزن می‌کنند، که یک سرطان‌زای شناخته‌شده است. با این حال، مقادیر آن کمتر از میزانی است که خطرناک شناخته می‌شود.[۹] حرارت، نور و زمان نگهداری می‌توانند بر نرخ تولید بنزن تأثیرگذار باشند.

پیتر پایپر استاد دانشگاه شفیلد معتقد است که بنزوات سدیم به تنهایی می‌تواند به اجزای حیاتی DNA در میتوکندری سلول آسیب برساند و آن‌ها را غیرفعال کند. میتوکندری در سلول در تولید انرژی نقش دارد و اگر آسیب ببیند سلول مختل شده و ممکن است وارد آپوپتوز شود. بیماری‌های زیادی امروزه به آسیب DNA نسبت داده می‌شود مانند پارکینسون و سایر بیماری‌های نابودی مغز و اعصاب (آلزایمر، هانتینگتون و …)، و از همه مهتر، کلاً فرایند پیری.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

بیش‌فعالی

[ویرایش]

مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۷م برای آژانس استاندارد غذایی (FSA) در انگلیس منتشر شد بیان کرد که برخی رنگ‌های مصنوعی هنگامی که بنزوات سدیم همراه شود می‌تواند با رفتار بیش‌فعالی در ارتباط باشد.[۱۵][۱۶][۱۷]

جیم استیونسن استاد دانشگاه ساثمپتن و نویسنده‌ای این مقاله می‌گوید: «این یک تحقیق عمده بوده است که روی موضوع مهمی انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که ترکیبات خاصی از رنگ‌های غذایی مصنوعی و نگهدارنده‌غذایی بنزوات سدیم با افزایش رفتار بیش‌فعالی در کودکان در ارتباط است. اما والدین نباید گمان کنند که با حذف این افزودنی‌ها از غذای کودکان از بروز اختلال بیش‌فعالی جلوگیری می‌شود. ما می‌دانیم که عوامل دیگری هم نقش دارند اما این حداقل چیزی است که کودک می‌تواند از آن اجتناب کند»."[۱۷]

با بررسی‌های بیشتر توسط FSA چنین به‌نظر می‌رسید که فقط رنگ‌های خاصی در این مشکل نقش دارند.

در ۱۰ آوریل ۲۰۰۸ آژانس استاندارد غذایی خواستار حذف داوطلبانهٔ رنگ‌ها (اما نه بنزوات سدیم) تا پایان سال ۲۰۰۹ میلادی شد.[۱۸] به‌علاوه پیشنهاد کرد که اقدامی برای حذف تدریجی این مواد از غذاها و نوشیدنی‌ها در سطح اتحادیه‌ی اروپا در طی زمانی معین باید صورت گیرد.[۱۹]

در پاسخ به تأکید مصرف‌کنندگان بر محصولات طبیعی و ارتباط E۲۱۱ با تخریب DNA و ADHA (اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی) شرکت کوکاکولا در حال حذف بنزوات سدیم از کوکای رژیمی است. این شرکت همچنین اعلام کرده است که قصد دارد E۲۱۱ را به محض این که جایگزین مناسبی برای آن یافت شود از سایر محصولات خود—از جمله اسپرایت، فانتا و اویسیس—نیز حذف کند.[۲۰]


جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۷.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Sigma-Aldrich Co., Sodium benzoate. Retrieved on 2014-05-23.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ INTERNATIONAL PROGRAMME ON CHEMICAL SAFETY
  4. Concise International Chemical Assessment Document 26: Benzoic acid and sodium benzoate
  5. Cosmetic Ingredient Review Expert Panel Bindu Nair (2001). "Final Report on the Safety Assessment of Benzyl Alcohol, Benzoic Acid, and Sodium Benzoate". Int J Tox. 20 (Suppl 3): 23–50. doi:10.1080/10915810152630729. PMID 11766131.
  6. Bedford PG, Clarke EG (1972). "Experimental benzoic acid poisoning in the cat". Vet. Rec. 90 (3): 53–8. doi:10.1136/vr.90.3.53. PMID 4672555. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  7. AFCO (2004). "Official Publication": 262. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  8. Krebs HA, Wiggins D, Stubbs M, Sols A, Bedoya F (1983). "Studies on the mechanism of the antifungal action of benzoate". Biochem. J. 214 (3): 657–63. PMC 1152300. PMID 6226283. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  9. FDA, 2006. "Data on Benzene in Soft Drinks and Other Beverages, " United States Food and Drug Administration.
  10. Martin Hickman Caution: Some soft drinks may seriously harm your health بایگانی‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine The Independent on Sunday 27 May 2007
  11. Martin Hickman E211 Revealed: Evidence highlights new fear over drinks additive بایگانی‌شده در ۶ ژوئیه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine The Independent on Sunday 27 May 2007
  12. Leading article: Children deserve our doubts بایگانی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine The Independent on Sunday 27 May 2007
  13. Chris Mercer Fresh health fears hit benzoate in soft drinks BeverageDaily 29 May 2007
  14. Piper PW (1999). "Yeast superoxide dismutase mutants reveal a pro-oxidant action of weak organic acid food preservatives". Free Radic. Biol. Med. 27 (11–12): 1219–27. doi:10.1016/S0891-5849(99)00147-1. PMID 10641714. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (help)
  15. Food Standards Agency issues revised advice on certain artificial colours بایگانی‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine 6 September 2007
  16. Food Colorings and Hyperactivity بایگانی‌شده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine "Myomancy" 7 September 2007
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ Agency revises advice on certain artificial colours بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine Food Standards Agency 11 September 2007
  18. BBC Europe-wide food colour ban call 10 April 2008
  19. FSA Board discusses colours advice بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine 10 April 2008
  20. The Daily Mail DNA Damage Fear 24 May 2008