پرش به محتوا

زونا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
زونا
نام‌های دیگرهرپس زوستر
تاول‌های زونا روی گردن و شانه
تخصصدرماتولوژی
نشانه‌هابثورات دردناک
عوارضمننژیت، فلج عصب صورتی، التهاب قرنیه، نورالژی پس از هریس[۱]
دورهٔ بیماری۲–۴ هفته[۲]
علتویروس واریسلا زوستر (VZV)[۱]
عوامل خطرکهولت سن، عملکرد ضعیف سیستم ایمنی، ابتلا به آبله‌مرغان قبل از ۱۸ ماهگی[۱]
روش تشخیصبر اساس علائم[۳]
تشخیص افتراقیتب‌خال، درد قفسه سینه، نیش حشرات، لیشمانیوز پوستی[۴]
پیشگیریواکسن زونا، [۱] واکسن آبله‌مرغان (قبل از اینکه کودک آبله مرغان بگیرد)[۵]
دارواسیکلوویر (اگر زودهنگام داده شود), داروی ضددرد[۳]
فراوانی۳۳٪ (در یک مقطعی)[۱]
مرگ‌ها۶٬۴۰۰ در سال (شامل مرگ‌ومیر ناشی از آبله‌مرغان)[۶]
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
پیشنت پلاسزونا

زونا یا هرپس زوستر (به انگلیسی: Shingles)[۷] یک بیماری ویروسی است که با بثورات پوستی دردناک در یک ناحیه همراه می‌شود.[۲][۸] به‌طور معمول، ضایعات پوستی به‌صورت متمرکز در سمت چپ یا راست بدن یا در صورت ظاهر می‌شوند.[۱] دو تا چهار روز قبل از بروز ضایعات، ممکن است گزگز، خارش یا درد موضعی در ان ناحیه وجود داشته باشد.[۱][۹]سایر علائم رایج عبارتند از تب، سردرد و خستگی.[۱۰][۱۱] ضایعات پوستی ناشی از زونا معمولاً در عرض دو تا چهار هفته بهبود می‌یابند،[۱۲] اما برخی افراد دچار درد عصبی مداوم می‌شوند که می‌تواند برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد، این وضعیت را نورالژی پس از هرپس (به انگلیسی: postherpetic neuralgia)[۱۳] می‌نامند. در کسانی که نقص ایمنی دارند، ضایعات پوستی ممکن است به‌طور گسترده رخ دهد.[۱۴] اگر بثورات چشم را درگیر کند، احتمال از دست دادن بینایی وجود دارد.[۱۵][۱۶]

زونا توسط ویروس واریسلا زوستر (VZV) ایجاد می‌شود که این ویروس همان عامل آبله مرغان است. عفونت اولیه با این ویروس که منجر به آبله مرغان می‌شود معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی رخ می‌دهد.[۱۷] هنگامی که آبله مرغان برطرف شد، ویروس می‌تواند برای سال‌ها یا دهه‌ها در سلول‌های عصبی انسان (گانگلیون‌های ریشه پشتی یا اعصاب جمجمه)[۱۸] به‌صورت خفته (غیرفعال) باقی بماند و پس از مدت‌ها مجدد فعال شده و در امتداد اعصاب حرکت کرده و به پایانه‌های عصبی در پوست برسد و موجب به‌وجود آمدن ضایعات پوستی در سطح بدن شود که با درد همراه است و زونا نامیده می‌شود.[۱۹][۲۰]در طول ایجاد بیماری زونا در یک فرد، قرار گرفتن فردی که تا به حال به آبله مرغان مبتلا نشده در معرض ویروس واریسلا که در تاول‌های فرد مبتلا به زونا یافت می‌شود، می‌تواند باعث آبله مرغان در آن فرد شود.[۲۱] اینکه چگونه ویروس در سلول‌های عصبی غیرفعال می‌ماند و متعاقباً دوباره فعال می‌شود هنوز به خوبی درک نشده است.[۲۲][۲۳]

این بیماری از زمان‌های قدیم شناخته شده است.[۲۴] عوامل خطر برای فعال شدن مجدد ویروس خفته در بدن می‌تواند شامل سن بالا، ضعیف شدن سیستم ایمنی و ابتلا به آبله مرغان قبل از ۱۸ ماهگی باشد.[۲۴] تشخیص زونا معمولاً بر اساس علائم و نشانه‌های ارائه شده است.[۳] ویروس واریسلا زوستر با ویروس هرپس سیمپلکس یکسان نیست، اگرچه هر دو به زیرخانواده آلفای ویروس‌های هرپس تعلق دارند.[۲۵]

واکسن‌های زونا بسته به نوع واکسن استفاده شده خطر ابتلا به زونا را ۵۰ تا ۹۰ درصد کاهش می‌دهد.[۲۶][۲۷] واکسیناسیون همچنین میزان دردعصبی پس از ابتلا را کاهش دهد و در صورت بروز زونا، باعث کاسته شدن از شدت آن می‌شود.[۲۸] اگر زونا ایجاد شود، داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر اگر در عرض ۷۲ ساعت پس از ظهور ظایعات پوستی شروع شوند می‌توانند موثرتر واقع شد و شدت و طول مدت بیماری را کاهش دهند.[۲۹] پاراستامول، NSAIDها یا مواد افیونی ممکن است برای کمک به درد حاد استفاده شوند.[۳۰]

تخمین زده می‌شود که حدود یک سوم افراد در مقطعی از زندگی خود به زونا مبتلا می‌شوند.[۲۴] در حالی که زونا در میان افراد مسن شایع تر است، کودکان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.[۳۱] حدود نیمی از کسانی که تا سن ۸۵ سالگی زندگی می‌کنند حداقل یک بار مبتلا می‌شوند و کمتر از ۵٪ افراد بیش از یک بار ابتلا خواهند داشت.[۲۴][۳۲] اگرچه علائم می‌تواند شدید باشد، خطر مرگ در اثر زونا بسیار کم است.[۳۳]

سبب‌شناسی

[ویرایش]

زونا در هر سنی می‌تواند رخ بدهد ولی در بیش از نیمی از موارد در ایالات متحده در افراد ۱۵ سال به بالا دیده می‌شود. بیماری معمولاً افراد مسن را گرفتار می‌کند که می‌تواند ناشی از اختلال در ایمنی‌سلولی سیستم ایمنی به واسطه پیری ایجاد می‌شود.[۳۴]

مکانیسم ایجاد زونا

[ویرایش]

زونا ناشی از فعالیت مجدد و تکثیر ویروس‌های خفته در سلول‌های نخاعی است.

مراحل ایجاد ضایعات پوستی زونا. ۱-تجمعی از ضایعات قرمز رنگ ۲-ضایعات تاولی می‌شوند ۳-تاول‌ها پاره می‌شوند ۳-دلمه تشکیل می‌شود ۴-ضایعات محو می‌شود. درد عصبی بعد از زونا ممکن است ناشی از صدمه به اعصاب باشد.

همه‌گیرشناسی

[ویرایش]

ابتلا به زونا می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای ۵۰ سال بیشتر شیوع دارد.

علایم و نشانه‌ها

[ویرایش]
یک مورد زونا با گسترش واضح درماتومی C8/T1
یک مورد زونا با گسترش واضح درماتومی C8/T1

علایم اولیه شامل سردرد تب و لرز خفیف و احساس بدحالی و کسلی است.[۳۴][۳۴] به دنبال علایم اولیه فرد دچار احساس درد سوزشی و افزایش حساسیت پوستی در ناحیه‌ای که اعصاب محیطی آن توسط ویروس آلوده شده بوده و دوباره فعال و در حال تکثیر است می‌شود.[۳۴] شدت درد از خفیف تا بسیار شدید متغیر است.[۳۴] به دنبال آن تاول‌های قرمز و دردناکی ۴–۵ روز پس از علایم اولیه در سطح بدن به وجود می‌آیند. تاول‌ها معمولاً در روی یک نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک درماتوم خاص پوست پدید می‌آیند. درماتوم به یک ناحیه از پوست گفته می‌شود که عصب‌دهی با منشأ جنینی مشترک داشته باشد. تاول‌ها را غالباً می‌توان در ناحیهٔ قفسه سینه دید که البته تنها در یک طرف بدن گسترش می‌یابند. از علایم شایع می‌توان تب و لرز خفیف و احساس کسالت و همچنین حالت تهوع را نام برد.

افزایش تعداد تاول‌ها
روز اول روز دوم روز پنجم روز ششم

پیشگیری

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: واکسن زونا

خطر ابتلا به زونا در کودکانی که واکسن آبله‌مرغان زده‌اند کاهش می‌یابد، به شرط آن‌که واکسن پیش از ابتلای فرد به آبله‌مرغان تزریق شود.[۵] اگر عفونت اولیه پیش‌تر رخ داده باشد، واکسن‌های زونا وجود دارند که خطر ابتلا به زونا یا ابتلا به نوع شدید آن را کاهش می‌دهند.[۱][۲۷] این واکسن‌ها شامل واکسن ویروس زنده تضعیف‌شده «زوستاواکس» و واکسن ساب‌یونیت کمکی «شینگریکس» هستند.[۳۵][۳۶][۳۷]

درمان

[ویرایش]
زونای قفسه‌سینه
زونای قفسه‌سینه

جدیدترین و مؤثرترین داروی موجود در بازار والاسیکلوویر نام دارد و به شکل قرص در بسته‌های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی‌گرمی در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. والاسیکلوویر در واقع یک پیش داروست که در بدن به آسیکلوویر تبدیل می‌شود. داروی آسیکلوویر و پمادهای ضد ویروس گیاهی مانند: میرتوپلکس، آفتوپلکس و ملیسان نیز در تسکین علایم بسیار کمک‌کننده هستند. در تمامی این داروها رعایت یک نکته ضروری است و آن هم اینکه با مشاهده اولین علایم سوزش یا خارش و گزگز شدن پوست بایستی درمان را آغاز کرد تا نتایج سریع تر و بهتری مشاهده شود. هدف از درمان، کاهش شدت و دوره بیماری، کاهش درد، تسریع در بهبود ضایعات پوستی و پیشگیری از عوارض درازمدت بیماری به ویژه درد عصبی به دنبال زونا می‌باشد. درمان در بیماران با ضعف سیستم ایمنی با هدف جلوگیری از گسترش پوستی و احشایی آن قابل توجه است.[۳۸]

معالجه زونا شامل داروی مسکن برای کنترل درد است. همچنین روی تاول‌ها گرد تالک می‌مالند.[نیازمند منبع] ممکن است پس از بهبودی اثرات تاول‌ها و زخم‌ها باقی بماند.[۳۹]

درد عصبی پس از درمان

[ویرایش]

درد عصبی پس از درمان در واقع یک اصطلاح می‌باشد که یک سوم بیماران پس از بهبود اسکارها هنوز درد را حس می‌کنند. این درد معمولاً به صورت سوزش و حساسیت پوست ظاهر می‌شود که معمولاً در دراز مدت التیام پیدا می‌کند و در مواردی اندک باعث دردهای مزمن ماندگار خواهد شد.[۴۰]

ضدویروس

[ویرایش]

شامل آسیکلویر است.

ضد درد

[ویرایش]

دردهای خفیف تا متوسط با ضد دردهای معمول قابل کنترل هستند.[۴۱]

استروئید

[ویرایش]

باوجود اینکه کارآزمایی بالینی قابل توجه و متقاعدکننده برای تجویز استروئید در زونا وجود ندارد ولی با این حال کورتیکواستروئیدها به صورت خوراکی معمولاً همراه با ضدویروس‌ها تجویز می‌شود. در یک کارآزمایی روی بیماران با سیستم ایمنی طبیعی تجویز هم‌زمان آسیکلوویر و پردنیزولون مدت‌زمان ترمیم و همچنین کیفیت زندگی را بهبود بخشیده است.[۳۴]

پیش‌آگهی

[ویرایش]

ابتلا به زونا در دوران بارداری خوش‌خیم بوده و معمولاً عوارضی برای مادر و جنین ندارد. اما عفونت اولیه با ویروس آبله‌مرغان در دوران بارداری و ابتلای مادر به آبله‌مرغان می‌تواند منجر به عفونت جنین شده و عوارضی برای مادر یا جنین به همراه داشته باشد.[۳۴][۴۲]

تاریخچه

[ویرایش]

اگرچه ضایعات تاولی مانند زونا ردپایی بس طولانی در متون مکتوب پزشکی دارند، با وجود این تمایز زونا از بیماری‌هایی همچون آبله و اریزه‌پلاس و ارگوتیسم در اواخر قرن هجدهم با فعالیت ویلیام هبردن امکان‌پذیر گشت.[نیازمند منبع]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Shingles (Herpes Zoster) Signs & Symptoms". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 1 May 2014. Archived from the original on 26 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Cohen JI (July 2013). "Clinical practice: Herpes zoster". The New England Journal of Medicine. 369 (3): 255–263. doi:10.1056/NEJMcp1302674. PMC 4789101. PMID 23863052.
  4. ↑ "Herpes Zoster Diagnosis, Testing, Lab Methods". مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (ایالات متحده) (CDC). April 2022. Archived from the original on 3 June 2022. Retrieved 10 June 2022. Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Weinmann S, Naleway AL, Koppolu P, Baxter R, Belongia EA, Hambidge SJ, et al. (July 2019). "Incidence of Herpes Zoster Among Children: 2003–2014". Pediatrics. 144 (1): e20182917. doi:10.1542/peds.2018-2917. PMC 7748320. PMID 31182552. S2CID 184486904.*Lay summary in: "Two-for-One: Chickenpox Vaccine Lowers Shingles Risk in Children". Scientific American. 11 June 2019.
  6. ↑ GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
  7. ↑ "Herpes zoster | Shingles, Varicella-Zoster, Pain Relief | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-09-18. Retrieved 2024-10-26.
  8. ↑ Sivapathasundharam B, Gururaj N, Ranganathan K (2014). "Viral Infections of the Oral Cavity". In Rajendran A, Sivapathasundharam B (eds.). Shafer's textbook of oral pathology (Seventh ed.). Elsevier Health Sciences ]. p. 351. ISBN 978-8131238004. Archived from the original on 17 December 2019. Retrieved 11 September 2017.
  9. ↑ de Oliveira Gomes, Juliana; Gagliardi, Anna Mz; Andriolo, Brenda Ng; Torloni, Maria Regina; Andriolo, Regis B.; Puga, Maria Eduarda Dos Santos; Canteiro Cruz, Eduardo (2 October 2023). "Vaccines for preventing herpes zoster in older adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2023 (10): CD008858. doi:10.1002/14651858.CD008858.pub5. ISSN 1469-493X. PMC 10542961. PMID 37781954.
  10. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  11. ↑ Dworkin RH, Johnson RW, Breuer J, Gnann JW, Levin MJ, Backonja M, et al. (2007). "Recommendations for the management of herpes zoster". Clin. Infect. Dis. 44 (Suppl 1): S1–26. doi:10.1086/510206. PMID 17143845.
  12. ↑ "Shingles (Herpes Zoster) Signs & Symptoms". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 1 May 2014. Archived from the original on 26 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  13. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  14. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  15. ↑ "Shingles (Herpes Zoster) Signs & Symptoms". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 1 May 2014. Archived from the original on 26 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  16. ↑ Johnson RW, Alvarez-Pasquin MJ, Bijl M, Franco E, Gaillat J, Clara JG, et al. (July 2015). "Herpes zoster epidemiology, management, and disease and economic burden in Europe: a multidisciplinary perspective". Therapeutic Advances in Vaccines. 3 (4): 109–120. doi:10.1177/2051013615599151. PMC 4591524. PMID 26478818.
  17. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  18. ↑ Pan CX, Lee MS, Nambudiri VE (2022). "Global herpes zoster incidence, burden of disease, and vaccine availability: a narrative review". Therapeutic Advances in Vaccines and Immunotherapy. 10. doi:10.1177/25151355221084535. PMC 8941701. PMID 35340552.
  19. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  20. ↑ de Oliveira Gomes, Juliana; Gagliardi, Anna Mz; Andriolo, Brenda Ng; Torloni, Maria Regina; Andriolo, Regis B.; Puga, Maria Eduarda Dos Santos; Canteiro Cruz, Eduardo (2 October 2023). "Vaccines for preventing herpes zoster in older adults". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2023 (10): CD008858. doi:10.1002/14651858.CD008858.pub5. ISSN 1469-493X. PMC 10542961. PMID 37781954.
  21. ↑ "Shingles (Herpes Zoster) Transmission". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 September 2014. Archived from the original on 6 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  22. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  23. ↑ "Researchers discover how chickenpox and shingles virus remains dormant". UCLH Biomedical Research Centre (به انگلیسی). 20 April 2018. Retrieved 25 April 2023.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  25. ↑ "Overview". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 September 2014. Archived from the original on 16 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  26. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  27. ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Cunningham AL (2016). "The herpes zoster subunit vaccine". Expert Opinion on Biological Therapy. 16 (2): 265–271. doi:10.1517/14712598.2016.1134481. PMID 26865048. S2CID 46480440.
  28. ↑ Lopez A, Harrington T, Marin M (2015). "Chapter 22: Varicella". In Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (eds.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13th ed.). Washington D.C.: U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). ISBN 978-0-9904491-1-9. Archived from the original on 30 December 2016. Retrieved 9 January 2020.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  29. ↑ Cohen JI (July 2013). "Clinical practice: Herpes zoster". The New England Journal of Medicine. 369 (3): 255–263. doi:10.1056/NEJMcp1302674. PMC 4789101. PMID 23863052.
  30. ↑ Cohen JI (July 2013). "Clinical practice: Herpes zoster". The New England Journal of Medicine. 369 (3): 255–263. doi:10.1056/NEJMcp1302674. PMC 4789101. PMID 23863052.
  31. ↑ "Overview". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 September 2014. Archived from the original on 16 May 2015. Retrieved 26 May 2015.مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  32. ↑ Schmader KE, Dworkin RH (2011). "Herpes Zoster and Postherpetic Neuralgia". In Benzon HT (ed.). Essentials of Pain Medicine (3rd ed.). London: Elsevier Health Sciences. p. 358. ISBN 978-1-4377-3593-2. Archived from the original on 17 December 2019. Retrieved 11 September 2017.
  33. ↑ Pan CX, Lee MS, Nambudiri VE (2022). "Global herpes zoster incidence, burden of disease, and vaccine availability: a narrative review". Therapeutic Advances in Vaccines and Immunotherapy. 10. doi:10.1177/25151355221084535. PMC 8941701. PMID 35340552.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ ۳۴٫۳ ۳۴٫۴ ۳۴٫۵ ۳۴٫۶ Weinberg JM (2007). "Herpes zoster: epidemiology, natural history, and common complications". J Am Acad Dermatol. 57 (6 Suppl): S130–5. doi:10.1016/j.jaad.2007.08.046. PMID 18021864. خطای یادکرد: برچسب <ref> غیرمجاز؛ نام‌های غیرمجاز یا بیش از اندازه ().
  35. ↑ Dooling KL, Guo A, Patel M, Lee GM, Moore K, Belongia EA, et al. (January 2018). "Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices for Use of Herpes Zoster Vaccines" (PDF). MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep. 67 (3): 103–108. doi:10.15585/mmwr.mm6703a5. PMC 5812314. PMID 29370152. Archived (PDF) from the original on 29 August 2021. Retrieved 9 January 2020.
  36. ↑ Harpaz R, Ortega-Sanchez IR, Seward JF (6 June 2008). "Prevention of herpes zoster: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)". MMWR Recomm. Rep. 57 (RR–5): 1–30, quiz CE2–4. PMID 18528318. Archived from the original on 17 November 2009. Retrieved 4 January 2010.Public Domain This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  37. ↑ Cunningham AL, Lal H, Kovac M, Chlibek R, Hwang SJ, Díez-Domingo J, et al. (September 2016). "Efficacy of the Herpes Zoster Subunit Vaccine in Adults 70 Years of Age or Older". N. Engl. J. Med. 375 (11): 1019–1032. doi:10.1056/NEJMoa1603800. hdl:10536/DRO/DU:30086550. PMID 27626517.
  38. ↑ Whitley R, Volpi a. Management of herpes zoster and post-herpetic neuralgia now and in the future
  39. ↑ «زونا. دانشنامه رشد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۴.
  40. ↑ http://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/shingles/ ترجمه شده در http://familydoctor.ir/fa/page/27[پیوند مرده]
  41. ↑ Baron R (2004). "Post-herpetic neuralgia case study: optimizing pain control". Eur. J. Neurol. 11 Suppl 1: 3–11. doi:10.1111/j.1471-0552٫2004٫00794.x. PMID 15061819.
  42. ↑ Enders G, Miller E, Cradock-Watson J, Bolley I, Ridehalgh M (1994). "Consequences of varicella and herpes zoster in pregnancy: prospective study of 1739 cases". Lancet. 343 (8912): 1548–1551. doi:10.1016/S0140-6736(94)92943-2. PMID 7802767.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زونا موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زونا&oldid=43032524»