زندگی پس از زندگی (برنامه تلویزیونی)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
زندگی پس از زندگی
ژانرگفتگو محور
نویسندهعباس موزون
کارگردانعباس موزون
مجریعباس موزون
راویعباس موزون
آهنگ پایانفصل اول: «باید برگشت» (احسان خواجه امیری)
فصل دوم , سوم و چهارم : «ملکا ذکر تو گویم» (محسن چاووشی)
شمار فصل‌ها۴
شمار قسمت‌هافصل اول: ۳۰ قسمت
فصل دوم: ۳۴ قسمت
فصل سوم: ۳۳ قسمت
فصل چهارم: ۳۲قسمت
پخش
شبکهٔ اصلیشبکه چهار
نخستین نمایشبهار ۱۳۹۹

زندگی پس از زندگی یک برنامه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی، تهیه کنندگی و اجرای عباس موزون[۱] است که به بیان تجربیات نزدیک به مرگ افراد مختلف می‌پردازد. این برنامه به عنوان ویژه برنامه پیش از افطار ماه رمضان سال ۱۳۹۹ (فصل اول)، ۱۴۰۰ (فصل دوم)، ۱۴۰۱ (فصل سوم) و ۱۴۰۲ (فصل چهارم) تهیه و از شبکه چهار سیما پخش شده است. طبق نظرسنجی سازمان صدا و سیما فصل دوم، سوم و چهارم این برنامه پربیننده‌ترین برنامه پیش از افطار در میان شبکه‌های مختلف سیما بوده‌است. [۲][۳]

خلاصه و تاریخچه[ویرایش]

زندگی پس از زندگی برنامه‌ای در مورد مرگ و عالم ماوراء به روایت افرادی است که در تجربهٔ مرگ تقریبی از کالبد جسم خارج شدند و عالم برزخ را درک کردند و بازگشتند.[۴][۵][۶][۷][۸][۹] میهمانان این برنامه از نقاط مختلف ایران و جهان انتخاب می‌شوند[۱۰] طبق گفته عباس موزون میهمانان برنامه از ۷۰ فیلتر راستی آزمایی مناسب بودن زمان و کیفیت تجربه وجود شاهد دوم و… عبور می‌کنند و نهایتاً یک نفر از پنجاه مورد بررسی شده به عنوان میهمان برنامه انتخاب می‌شوند[۴] در این برنامه از ۱۲ کارشناس این موضوع شامل اساتید حوزه و موبد زرتشتیان ایران و خاخام اعظم یهودیان و دو پروفسور آلمانی که صاحب نظر و دارای کتاب دربارهٔ این موضوع و پیشینه آن هستند و نیز متخصصان بیهوشی و پزشکانی که در این زمینه تجربه حرفه‌ای دارند استفاده شده‌است.[۱۱]

عباس موزون از حدود ۲۵ سال پیش از ساخت برنامه به موضوع تجربه نزدیک به مرگ علاقه‌مند شده بود و پژوهش در این زمینه را آغاز کرد[۲][۴][۵][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] تا اینکه در دی ماه ۱۳۹۵ اولین همایش مرتبط با این قضیه را در شهر یزد برگزار کرد.[۱۹] همایش‌ها در نقاط مختلف کشور ادامه پیدا کرد و میهمانان برنامه به تدریج در همین همایشها شناسایی شدند. وقتی تصمیم گرفت محتوای تصویری تولید کند با شبکه‌های مختلف تلویزیون (شبکه یک، شبکه قرآن، شبکه افق و شبکه چهار) رایزنی کرد اما همه در امکان ساخت چنین برنامه ای تردید داشتند لذا با سرمایه شخصی آغاز به کار کرد تا اینکه شبکه چهار توافق کرد که میزبان برنامه باشد[۵] و به اصرار موزون که نمی‌خواست نامی از مرگ در عنوان برنامه باشد از عنوان زندگی پس از زندگی استفاده شد.[۲۰]فصل دوم برنامه نسبت به فصل اول جهش ۲۰ درصدی در رشد مخاطب داشت[۲] که در بازخوردهای رسانه ای آن هم مشهود است و موافقان و مخالفان جدی پیدا کرده‌است.[۲۱][۲۲][۲۳]

مخالفتها[ویرایش]

نگرش پژوهشی[ویرایش]

علیرضا اسمعیل‌زاده، یکی از منتقدان این برنامه معتقد است که زندگی پس از زندگی فاقدِ «پژوهش» است و «یک گفتگوی پر از مفاهیم غیرمادی و مبهم و تعریف نشده‌است که هر کس ممکن است هر نتیجه‌ای از آن بگیرد.» او در بخشی از نقد خود به نام این برنامه که از کتاب زندگی پس از زندگی، نوشتهٔ ریموند مودی گرفته شده اشاره می‌کند. کتابی که نویسنده‌اش آن را در سال ۱۹۷۵ و در رابطه با موضوع «تجربه‌های نزدیک به مرگ» تألیف کرد. این کتاب نتیجهٔ گفتگو با ۱۵۰ نفر از کسانی است که چنین حالتی را تجربه کرده‌اند و به عنوان اثباتِ وجود روح غیرمادی و حیات پس از مرگ در نظر گرفته شده‌است. بر اساس نوشتهٔ علیرضا اسمعیل‌زاده، دیدگاهی که ریموند مودی در کتاب خود مطرح کرده‌است، در طی سال‌ها با انتقادات گوناگونی از جانب رشته‌های مختلف علمی مواجه شده‌است. بیشتر انتقاداتی که به این دیدگاه وارد شده‌اند، بر نادرست بودن روش او در نتیجه‌گیری از داده‌ها تأکید دارند. برخی گفته‌اند که مودی در نتیجه‌گیری خود، تحقیقات علمی دربارهٔ تجربه‌های توهمی را نادیده گرفته‌است و برخی دیگر هم این نکته را مطرح کرده‌اند که هیچ مدرکی دال بر اینکه این افراد واقعاً مرده باشند و آگاهیشان به صورت کاملاً مستقل از بدن ادامه پیدا کرده باشد وجود ندارد.[۲۴]

این منتقد معتقد است که هر برنامهٔ جدیدی که با محوریت چنین موضوعی ساخته می‌شود باید بتواند گامی رو به جلو در شفاف‌تر کردن این بحث یا گشودن گره‌های آن بردارد و آگاهی تازه و نتیجه‌بخشی برای بیننده فراهم کند که درمورد برنامهٔ زندگی پس از زندگی چنین اتفاقی نیفتاده است. اسمعیل‌زاده می‌افزاید:[۲۴]

برنامهٔ «زندگی پس از زندگی» کوچکترین قدمی در جهت پیشبرد این بحث نتوانسته‌است بردارد. این برنامه همان‌طور که نامش از کتاب مودی گرفته شده، تمام روح و ماهیتش هم در همان دیدگاه خلاصه شده و هیچ روشنگری تازه، استدلال تازه یا رویکرد تازه‌ای نسبت به موضوع ارائه نداده‌است. این برنامه بر خلاف این ادعا که می‌گوید «صرفاً یک گفتگوی تلویزیونی نیست»، دقیقاً فقط و فقط یک «شوی تلویزیونی» است که برای خیلی از مخاطبان جذاب است و حتی ممکن است تأثیرگذار هم باشد، اما هیچ رنگی از پژوهش و آگاهی‌بخشی واقعی در آن نیست.

نگرش قرآنی[ویرایش]

علی صبوحی به عنوان کارشناس مذهبی، طی ضبط برنامه‌هایی، به بررسی برنامهٔ زندگی پس از زندگی با نگرش قرآنی در نقد ترویج تجربه‌های شخصی از زندگی پس از مرگ پرداخته‌است. در توضیحِ علت تهیهٔ این برنامه‌ها آمده‌است: «بیم آن می‌رفت که آموزه‌های التقاطی برنامه موجب شود اذهان مردم از مسیری که عقاید ناب اسلامیِ برخاسته از قرآن کریم برای بشر ترسیم کرده، به انحراف کشیده شود.»[۲۵]

برخی تحقیقات علمی دربارهٔ تجربهٔ نزدیک به مرگ[ویرایش]

مواردی از آزمایش‌ها و پژوهش‌های پزشکی با طرح این موضوع که تحریک شکنج زاویه‌دار سمت راست، علت تجربه‌های بیماران غیر استیبل (بیهوش یا در کما رفته) است، دیدگاه متفاوتی نسبت به محتوای این برنامه مطرح می‌کند. برای مثال، تحریک شکنج زاویه‌دار چپ در یک آزمایش پزشکی باعث شد که یک زن درحالت غیرپایدار تصور کند که یک فرد سایه‌دار (خیالی) پشت سر او کمین کرده‌است.[۲۶] پژوهشگران معتقدند تجسم سایه در واقع دوگانه ادراک شده از خود است. آزمایش دیگری از این دست به افراد مورد آزمایش این احساس را داد که گویی روی سقف قرار دارند و از جسم خود جدا شده و به پرواز درآمده‌اند.[۲۷]

در سال ۲۰۰۱ میلادی، سام پرنیا استاد پزشکی مرکز درمانی نیویورک و همکارانش با قرار دادن ارقام روی تخته‌های معلق رو به سقف، که از کف قابل مشاهده نبودند، ادعاهای خارج از بدن و تجربیات بیماران و مدعیان وجود روح را بررسی کردند. پرنیا نوشت: «از هرکسی که ادعا می‌کند بدن خود را رها کرده و در حین احیا نزدیک سقف بوده‌است، انتظار می‌رود که آن اهداف را شناسایی کند و ارقام روی تخته‌ها را ببینند. با این حال، اگر چنین برداشت‌هایی روانی و نشأت گرفته از مغز باشد، بدیهی است که نمی‌توان انتظار داشت که اهداف شناسایی شوند و کسی آن ارقام روی سقف را ببیند.»[۲۸] فیلسوف کیت آگوستین، که مطالعه پرنیا را بررسی کرد، نوشته‌است که همه آزمایش‌های شناسایی هدف نتایج منفی به همراه داشته‌است هیچ‌یک از افراد مدعی پرواز روح نتوانست ارقام معلق روی سقف را ببینند.[۲۹][۳۰]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. https://abbasmowzoon.com/. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «زندگی پس از زندگی انتخاب نخست مردم در لحظات افطار». باشگاه خبرنگاران جوان.
  3. «زندگی پس از زندگی درصدر ویژه برنامه های صدا و سیما». خبرگزاری فارس.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «افرادی که با «زندگی پس از زندگی» متحول شدند». خبرگزاری مهر.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «روایت مردمانی که تجربه نزدیک به مرگ خود را دیدند». خبرآنلاین.
  6. «درسهای زندگی پس از زندگی». خبرگزاری الف.
  7. «چرا زندگی پس از زندگی پدیده رمضان ۱۴۰۰ شد». همشهری آنلاین.
  8. «نگاه به زندگی پس از شنیدن تجربه‌های مرگ موقت». ایسنا.
  9. «بیشترین بازخوردی که گرفتیم دربارهٔ رعایت حق‌الناس بود». ایرنا.
  10. «زندگی پس از زندگی». شبکه۴ سیما.
  11. «استفاده از ۱۲ استاد برجسته حوزه و دانشگاه در ساخت برنامه زندگی پس از زندگی». شبستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئن ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۲۱.
  12. «درسهای زندگی پس از زندگی». خبرگزاری الف.
  13. «چرا زندگی پس از زندگی پدیده رمضان ۱۴۰۰ شد». همشهری آنلاین.
  14. «نگاه به زندگی پس از شنیدن تجربه‌های مرگ موقت». ایسنا.
  15. «بیشترین بازخوردی که گرفتیم دربارهٔ رعایت حق‌الناس بود». ایرنا.
  16. «زندگی پس از زندگی زیر ذره بین نقد». خبرگزاری رسمی حوزه.
  17. «مهمانان زندگی پس از زندگی نمرده بودند». جهان نیوز.
  18. «نقدی بر برنامه زندگی پس از زندگی». ایکنا.
  19. «با زندگی پس از زندگی از ترس عبور کردم». پایگاه اطلاع‌رسانی صدا و سیما.
  20. «مرگ تنها یک توقفگاه است». خبرگزاری رسا.
  21. «زندگی پس از زندگی زیر ذره بین نقد». خبرگزاری رسمی حوزه.
  22. «مهمانان زندگی پس از زندگی نمرده بودند». جهان نیوز.
  23. «نقدی بر برنامه زندگی پس از زندگی». ایکنا.
  24. ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ««زندگی پس از زندگی»؛ مبهم، تکراری، بدون پرسش». فرارو. ۱۶ فروردین ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۲۳.
  25. علی صبوحی طسوجی: پروندۀ نقد زندگی پس از زندگی
  26. Out-of-Body Experience? Your Brain Is to Blame - New York Times
  27. Arzy, S.; Seeck, M.; Ortigue, S.; Spinelli, L.; Blanke, O. (2006). "Induction of an illusory shadow person: Stimulation of a site on the brain's left hemisphere prompts the creepy feeling that somebody is close by". Nature. 443 (21): 287. doi:10.1038/443287a. PMID 16988702. S2CID 4338465.
  28. Parnia S; Waller D. G; Yeates R; Fenwick P. (2001). "A Qualitative and Quantitative Study of the Incidence, Features and Aetiology of Near-Death Experiences in Cardiac Arrest Survivors". Resuscitation. 48 (2): 149–156. doi:10.1016/s0300-9572(00)00328-2. PMID 11426476.
  29. Keith Augustine. (2008). "Hallucinatory Near-Death Experiences". Internet Infidels. Retrieved 2014-06-03.
  30. Augustine, Keith (2019). "Near-Death Experiences are Not Evidence for Either Theism or Atheism" (PDF). Theism and Atheism: Opposing Arguments in Philosophy. Macmillan Reference USA. pp. 594–596. ISBN 978-0-02-866445-3. Retrieved 2019-02-14.