زندان سلیمان

زندان سلیمان
نام	زندان سلیمان
کشور	ایران
استان	آذربایجان غربی
شهرستان	تکاب
بخش	تخت سلیمان
اطلاعات اثر
نام محلی	دێو زندانی (زنداندیوها)
نام‌های دیگر	سلیمان زندانی
نوع بنا	چشمه ارتزین
دیرینگی	هزاره سوم تا یکم پیش‌از میلاد
دورهٔ ساخت اثر	دوره سوم زمین شناسی

زندان سلیمان نام کوهی مخروطی‌شکل و میان تهی که در سه کیلومتری غرب تخت سلیمان قرار دارد. این کوه هزاران سال پیش، بر اثر رسوب کانی‌های آب دریاچهٔ آن به وجود آمده‌است. ارتفاع این کوه از زمین مجاور خود ۹۷ تا ۱۰۷ متر می‌باشد و بر فراز آن گودال عمیقی در حدود ۸۰ متر دیده می‌شود که قطر دهانه آن به طور تقریب ۶۵ متر است.

این کوه در زمان مانایی‌ها ـ ۸۳۰ تا ۶۶۰ پ. م. ـ نیایشگاه بوده‌ است. در اطراف کوه زندان سلیمان چشمه‌های آب گرم گوگردی متعددی دیده می‌شود که دارای خاصیت درمانی متعدد می‌باشد.

موقعیت زندان

زندان سليمان که تپه‌ای است به ارتفاع يکصد متر از سطح زمين، و مخروطی شکل، زمان ساسانيان محل قربانی و نيايش موبدان زرتشتی بوده و البته بقايای بناهای دور مخروط زندان سليمان، نشانگر اهميت اين محل مقدس می‌باشد. موبدان پس از نيايش در محل و استفاده از برسم، حيوان در نظر گرفته شده را برای قربانی کردن به جايگاه مخصوص می‌بردند تا نذر آتشکده کنند. احتمالاً دوهزار سال پيش مخروطی که امـروز خا لی از آب است و در دهانه تپه قرار دارد، پر از آب بوده و بقا يای آب‌ انبارهای اطراف مخروط، نشانگر غيرقابل استفاده بودن آب اين دهانه و درياچه درون آن است؛ اما به مرور زمان و بر اثر حجم رسوبات و فرو ريختن به دهانه، شکاف‌های اين درياچه که در عمق ۱۰۰ متری قرار داشتند، بسته شده و مخروط خشک شده است.

با وجود گذشت زمانهای طولانی هنوز هم آنهائيکه برای چندمين‌ بار از اين محل ديدن می‌کنند دچار يک نوع رعب آميخته به اعجاب می‌شوند. بديهی است در ازمنهٔ قديم وجود چنين عوامل طبيعی و خارق‌العاده و کم‌نظير برای بشر طبيعت‌پرست اثر اعجازآميزی داشته. بشری که در دشت‌های وسيع، برای احداث خانه‌های مسکونی به جاهای مرتفع روی می‌آورده، دراين محل نيز از روی اعتقاد مذهبی خود با عشق و علاقه فراوان و به منظور آنکه در برابر عظمت اعجازآميز اين کوه که در حدود متجاوز از ۱۵۰ متر ارتفاع دارد و آب از دهانه‌اش جاريست، سر تعظيم فرود آورده است.

ثبت در فهرست آثار ملی

در جلسه کمیته بررسی و ثبت آثار طبیعی که با حضور فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار طبیعی و اعضای این کمیته که در سازمان مرکزی برگزار شد، با بررسی ویژگی های شاخص اثر طبیعی کوه زندان سلیمان، ثبت این اثر در فهرست میراث طبیعی کشور مورد تاَیید اعضاَ قرار گرفت.

باورهای محلی

اهالی محل این کوه زیبا را بنام زندان سلیمان یا زندان دیو می‌شناسند و معتقدند که حضرت‌سلیمان دیوهایی را که از فرمانش سرپیچی می‌کردند در این کوه زندانی می‌کرده‌ است. این نام نیز به واقعیت و با توجه به نسبت دادن محل به حضرت سلیمان بر این کوه گذارده شده‌است

جستارهای وابسته

• شهرستان تکاب
• تخت سلیمان
• تخت بلقیس
• آذرگشنسب

منابع

• کریستین‌سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان. ترجمهٔ رشید یاسمی غلامرضا. تهران: انتشارات نگاه، ۱۳۷۸. شابک ‎۹۶۴-۳۵۱-۲۸۵-۱. 
• وب‌گاه تخت سلیمان