زلمی خلیل‌زاد

زلمی خلیل‌زاد

شناسنامه
زادروز	۲۲ مارچ، ۱۹۵۱
زادگاه	مزار شریف، افغانستان
نام همسر	چریل بنارد
دین	مسلمان سنی
اطلاعات سیاسی
تاریخ سفارت	۱۷ آوریل، ۲۰۰۷ تا ۲۰ جنوری (ژانویه) ۲۰۰۹
ترتیب	۲۶مین سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد
قبل از	-
بعد از	الخاندرو دانیل ولف
جناح سیاسی	جمهوری خواه
پست های دیگر	{{{پست های دیگر}}}

زَلمِی خلیل‌زاد (به پشتو: ځلمی خلیل زاد)(متولد: ۲۲ مارچ ۱۹۵۱) نماینده پیشین ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد. وی بالاترین مقام مسلمان در دولت جورج دبلیو بوش بود.

زلمی خلیل‌زاد متولد افغانستان و از قوم پشتون است.هرچند زبان رسمی وی فارسی دری است. وی در جوانی به عنوان دانشجو به آمریکا مهاجرت کرد و بعداً شهروند این کشور شد. خلیل‌زاد اولین آمریکایی افغان الاصل و شاید اولین مسلمانی باشد که در پله‌های قدرت آمریکا به قلب دستگاه حاکمه آن کشور راه یافته‌است.

در آمریکا بود که به آرامی به عنوان یکی از طراحان برنامه بلند پروازنه تغییر منظر سیاسی خلیج فارس و آسیای مرکزی شاخص شد. پیشرفت خلیل‌زاد تا اندازه‌ای با نقش او در سالهای ۱۹۸۰ و اوایل سالهای ۱۹۹۰ میلادی به عنوان مشاور عمده وزارت خارجه و پنتاگون در جنگ ضد شوروی در افغانستان و مسایل منطقه بستگی داشت. سالهای ۱۹۹۰ و در دوران حکومت بیل کلینتون، این خلیل‌زاد بود که با تهیه سندی به نام "کتاب سفید در باره افغانستان" خواستار دخالت مجدد آمریکا برای تغییر وضع در افغانستان شد.

زلمی خلیل‌زاد پس از حملات ۱۱ سپتامبر و سقوط رژیم طالبان مهم‌ترین چهره دولت آمریکا در سیاستهای آن کشور در ارتباط با افغانستان بوده و به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در افغانستان خدمت کرده‌است. وی موضع سختی در قبال بقایای جنبش طالبان در افغانستان اتخاذ کرد و در آخرین سمت خود به عنوان سفیر آمریکا در افغانستان نقشی کلیدی در تحکیم دولت حامد کرزی بازی کرده‌است.

وقتی جورج بوش برای ساقط کردن حکومت طالبان در افغانستان و بعداً حذف صدام حسین از عرصه سیاسی عراق نیاز به کمک و مشورت داشت زلمی خلیل‌زاد دائماً حاضر بود.

خلیل‌زاد که با چندین دولت جمهوری‌خواه همکاری داشته به عنوان یکی از عوامل نزدیک به دیک چینی و طرف اعتماد گروه معروف به "بازها" در دولت بوش محسوب می‌شود.

در محافل واشنگتن به او "شاه زل" می‌گویند و در دوران سفارت اخیرش در کابل بسیاری او را "نایب السلطنه" می‌خواندند. او در این شغل به تثبیت حکومت حامد کرزی کمک زیادی کرده‌است.

اما تجربیات او در عراق هم بسیار گسترده‌است. درست پیش از حمله نیروهای آمریکا به عراق در سال ٢٠٠٣ او در رأس هیأتی برای شرکت در نشست مخالفان دولت صدام به مناطق کرد نشین شمال عراق سفر کرد.

خلیل‌زاد در ۲۱ جون ۲۰۰۵ کارش را به‌عنوان سفیر آمریکا در عراق آغاز کرد. در ۱۲ فبروری ۲۰۰۷، کاخ سفید وی را به‌عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد تعیین کرد.

نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان

حدس و گمان‌هایی در مورد احتمال نامزد شدن زلمی خلیل‌زاد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ افغانستان وجود دارد، هر چند که خود وی تا کنون نه این شایعات را رد و نه تأیید کرده است.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «زلمی خلیل‌زاد»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۷).
• وب‌گاه فارسی بی‌بی‌سی