راین (رود)

راین
The Lorelei rock in راینلاند-فالتس
Map of the Rhine basin
ریشه‌شناسی نام	Celtic Rēnos
مکان
کشور	سوئیس، لیختن‌اشتاین، اتریش، آلمان، فرانسه، هلند
Rhine Basin	سوئیس، لیختن‌اشتاین، فورآرلبرگ، جنوب و غرب آلمان، آلزاس، لوکزامبورگ، بلژیک، هلند، Val di Lei, ایتالیا
Region	Central and Western Europe
ویژگی‌های ظاهری
سرآب	Rein Anteriur/Vorderrhein
• مکان	Tomasee (رومانش: Lai da Tuma), بخش سورسلوا، کانتون گراوبوندن، سوئیس
• مختصات	۴۶°۳۷′۵۷″ شمالی ۸°۴۰′۲۰″ شرقی
• ارتفاع	۲٬۳۴۵ متر (۷٬۶۹۴ فوت)
دومین سرآب	هینترراین
• مکان	Paradies Glacier, کانتون گراوبوندن، سوئیس
تلاقی سرآب‌ها	Reichenau
• مکان	Tamins, کانتون گراوبوندن، سوئیس
• مختصات	۴۶°۴۹′۲۴″ شمالی ۹°۲۴′۲۷″ شرقی
• ارتفاع	۵۸۵ متر (۱٬۹۱۹ فوت)
دهانه	دریای شمال
• مکان	هلند
• مختصات	۵۱°۵۸′۵۴″ شمالی ۴°۴′۵۰″ شرقی
• ارتفاع	۰ متر (۰ فوت)
طول	۱٬۲۳۰ کیلومتر (۷۶۰ مایل),
اندازهٔ حوضه	۱۸۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۷۱٬۰۰۰ مایل مربع)
دبی
• میانگین	۲٬۹۰۰ متر مکعب بر ثانیه (۱۰۰٬۰۰۰ فوت مکعب بر ثانیه)
• کمینه	۸۰۰ متر مکعب بر ثانیه (۲۸٬۰۰۰ فوت مکعب بر ثانیه)
• بیشینه	۱۳٬۰۰۰ متر مکعب بر ثانیه (۴۶۰٬۰۰۰ فوت مکعب بر ثانیه)

رود راین (با یای ساکن، به آلمانی: Rhein، به فرانسوی: Rhin، به هلندی: Rijn، به ایتالیایی: Reno) با ۱٬۳۲۰ کیلومتر درازا یکی از طویل‌ترین و مهم‌ترین رودهای اروپاست که با سرچشمه گرفتن از کوه‌های آلپ از کشورهای سوئیس، آلمان، فرانسه و هلند و لیختن شتاین و اتریش عبور می‌کند. نام این رود از ریشه سلتی رنوس (Renos) به معنی آنچه روان و جاری است (رونده) گرفته شده است.

رود راین یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین آب‌راه‌های اروپاست که از کوه‌های آلپ در سوئیس سرچشمه می‌گیرد و با گذر از چندین کشور اروپایی به دریای شمال می‌ریزد. این رود نقشی حیاتی در اقتصاد، فرهنگ و تاریخ اروپا ایفا می‌کند.

حدود ۸۳۳ کیلومتر از درازای رود راین قابل کشتیرانی است و این امر به اهمیت این رود در زندگی مردمان گرداگرد آن افزوده است. وجود شهرها و محوطه‌های باستانی فراوان در کناره‌های رود راین نشاندهندهٔ اهمیت این رود است.

مسیر رود راین

مسیر تقریبی ۱٬۲۳۳ کیلومتری (۷۶۶ مایلی) راین را می‌توان به چند بخش اصلی تقسیم کرد:

۱. سرچشمه (آلپ سوئیس): راین از اتصال دو رود کوچک‌تر به نام‌های «فوردرراین» (Vorderrhein) و «هینترراین» (Hinterrhein) در کانتون گراوبوندن سوئیس پدید می‌آید.

1. دریاچهٔ کنستانس (Bodensee): این رود جوان پس از طی مسیری کوتاه، به دریاچهٔ کنستانس، یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین اروپا، می‌ریزد و پس از خروج از آن، مسیر خود را به سمت غرب ادامه می‌دهد.
2. راین بالا (از بازل تا بینگن): در این بخش، راین از شهر بازل سوئیس می‌گذرد و مرز طبیعی میان آلمان و فرانسه را تشکیل می‌دهد. شهرهای مهمی چون استراسبورگ (فرانسه) در این بخش قرار دارند.
3. راین میانی (از بینگن تا بن): این بخش که به «تنگهٔ راین» (Rhine Gorge) نیز شهرت دارد، زیباترین و مشهورترین قسمت رود است. دره‌های عمیق، تاکستان‌های انگور در دامنه‌های شیب‌دار و ده‌ها قلعه و ویرانهٔ تاریخی بر فراز تپه‌ها، منظره‌ای بی‌نظیر پدیدآورده‌اند. این منطقه به دلیل اهمیت فرهنگی و تاریخی، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
4. راین پایین و دلتا (از بن تا دریای شمال): پس از شهر بن، راین وارد دشت‌های پست شمالی آلمان می‌شود و از کنار مراکز صنعتی بزرگی چون کلن، دوسلدورف و منطقهٔ رور می‌گذرد. سپس وارد هلند شده، به چندین شاخه تقسیم می‌شود (مهم‌ترین آن‌ها وال و لک هستند) و دلتای وسیعی را تشکیل می‌دهد که در نهایت به دریای شمال می‌ریزد. بزرگ‌ترین بندر اروپا، روتردام، در همین دلتا قرار دارد.

اهمیت رود راین

اهمیت این رود را می‌توان در سه حوزهٔ اصلی بررسی کرد:

اقتصادی: راین مهم‌ترین و پرترددترین شاهراه آبی داخلی اروپاست. سالانه صدها میلیون تُن کالا، از جمله زغال‌سنگ، سنگ آهن، مواد شیمیایی و غلات، از طریق کشتی‌های باری در این رود جابه‌جا می‌شود. این رود شریان حیاتی برای صنایع سنگین آلمان، سوئیس و هلند است. همچنین، کانال راین-ماین-دانوب این رود را به رود دانوب متصل کرده و یک مسیر آبی مستقیم میان دریای شمال و دریای سیاه ایجاد نموده است.

تاریخی: راین برای قرن‌ها یک مرز طبیعی و راهبردی بوده است. این رود مرز شمال شرقی امپراتوری روم را تشکیل می‌داد و بعدها نیز صحنهٔ درگیری‌های فراوانی میان فرانسه و آلمان بود. مالکیت بر کرانه‌های این رود، همواره نقشی تعیین‌کننده در تاریخ اروپا داشته است.

فرهنگی: مناظر راین، به‌ویژه در بخش میانی، الهام‌بخش هنرمندان، نویسندگان و موسیقی‌دانان بسیاری بوده است. افسانه‌ها و اسطوره‌های متعددی، مانند افسانهٔ لورلآی، با این رود گره خورده‌اند و در فرهنگ عامهٔ آلمان، از آن با عنوان «پدر راین» (Vater Rhein) یاد می‌شود.

نکات جالب توجه

سرزمین قلعه‌ها: در امتداد ۶۵ کیلومتری «تنگهٔ راین» بیش از ۴۰ قلعه و دژ وجود دارد که بیشترین تراکم قلعه در جهان به‌شمار می‌رود.

افسانه لورلای (Lorelei): طبق افسانه‌های آلمانی، بر فراز صخره‌ای بلند به همین نام، پری دریایی زیبایی با آوازی جادویی می‌نشست و کشتی‌بانان را مسحور می‌کرد. آن‌ها که حواسشان از رود خروشان پرت می‌شد، با صخره‌ها برخورد کرده و غرق می‌شدند.

فاجعهٔ زیست‌محیطی و تولد دوباره: در سال ۱۹۸۶، وقوع آتش‌سوزی در یک کارخانهٔ مواد شیمیایی شرکت ساندوز در سوئیس، باعث ورود حجم عظیمی از مواد سمی به رود راین شد. این حادثه تقریباً تمام آبزیان را تا صدها کیلومتر پایین‌تر از میان برد. اما با تلاش‌های بین‌المللی گسترده، راین طی دهه‌های بعد به شکل شگفت‌انگیزی پاک‌سازی و احیا شد، تا جایی که امروزه ماهی قزل‌آلا دوباره به این رود بازگشته است.

برخی از شهرهای واقع در مسیر راین

بازل استراسبورگ کارلسروهه مانهایم لودویگزهافن ویسبادن کلن

ماینتز کوبلنز بن دوسلدورف آرنهایم روتردام

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Rhine