روانشناسی نوجوانان

روانشناسی کودک و نوجوان یا روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، (به انگلیسی: child and young clinical psychology) یکی از زیرشاخه‌های روانشناسی بالینی است که در سال ۱۳۸۵ به زیر گروه‌های عمده روانشناسی اضافه گردید. این رشته به مطالعه اختلالات دوره کودکی و نوجوانی می‌پردازد. در واقع هدف عمده این رشته اصلاح، پیشگیری و درمان اختلالات روانی در کودکان می‌باشد. کاملا آشکار است که کودکان و نوجوانان از حیث روحی و روانی بسیار آسیب پذیرتر از بزرگسالان هستند.به طور دقیق تر روانشناسی کودک و نوجوان به شاخه‌ای از علم روانشناسی گفته می‌شود که به مطالعه و بررسی علمی و دقیق تحولات و تغییرات جسمی، روانشناختی، عاطفی و عملکرد اجتماعی کودک و نیازهای او می‌پردازد. والدین به کمک علم روانشناسی می توانند اثر بخش ترین روشهای تربیتی و مفیدترین سبک فرزندپروری را یاد بگیرند و با فرزندان خود ارتباط بهتری برقرار کنند.هدف از مطالعه روانشناسی کودکان، حمایت، مراقبت و فراهم ساختن امکانات و تسهیلات برای رشد همه جانبه کودکان و شکوفا کردن تمام پتانسیل ها و ظرفیت های درونی آنها می باشد.در روانشناسی کودک و نوجوان روی درمان مسائل روانی ، شناختی ، عاطفی ، رشدی و رفتاری کودکان و نوجوانان کار می شود. ضمن اینکه آسیب پذیری های بیولوژیکی و مشکلات مربوط به نقص های شناختی، سلامتی، استرس، مقابله با تغییرات رشدی و مشکلات زمینه اجتماعی مورد بررسی و تحت معالجه قرار می گیرند.در واقع روانشناسان، کودکان و نوجوانان را از نظر اختلالات سلامت روان مورد ارزیابی قرار می دهند و با برقراری ارتباط با آنها بسیاری از مشکلاتی که نمی توانند با کسی درمیان بگذارند را میشنوند و اقدامات لازم را در جهت حل آنها انجام می دهند.

اهمیت روانشناسی کودکان و نوجوانان

اولین مطالعات در حوزه کودک از قرن هفدهم آغاز گردید. جان لاک از پیشگامان روانشناسی کودک است و معتقد بود که ذهن کودک به مانند لوح سفید است که تجربه های محیطی باعث شکل‌گیری شخصیت او می شود. این جمله جان لاک بر اهمیت مسئولیت پدر و مادر تاکید داشته و عنوان می دارد که والدین باید از لحظه تولد محیط مناسب و مساعدی را برای رشد کودک خود فراهم کنند. زیگموند فروید نیز که یکی دیگر از روانشناسان مشهور است بر تاثیر عمیق تجربه‌های دوره کودکی بر روی شخصیت و رفتارهای افراد در دوره بزرگسالی تاکید می کند. دوران کودکی بسیار پر اهمیت و اثر گذار بر کل دوره زندگی است.روانشناسی کودک از این جهت مهم است که می تواند به ما کمک کند تا درک بهتری از علامت های بچه ها داشته باشیم و با بهترین روش از انها حمایت کنیم تا به افراد خوب تبدیل شوند. بنابراین برای کمک به والدین و معلمان و درک بهتر و کمک به کودکان باید با روانشناسی کودک آشنا شویم.

هدف روانشناسی کودکان و نوجوانان

هدف از مطالعه روانشناسی کودک و نوجوان این است که یک الگوی طبیعی را برای زندگی کودک و نوجوان مشخص کنیم و به این وسیله بتوانیم انحرافات، مشکلات و کج رفتاری ها را شناسایی کرده، مسئولیت‌ها و وظایف خود را بدانیم و عملی کنیم.الگوی طبیعی رشد کودک و نوجوان در مراحل مختلف سنی دارای اصول و قوانین مشخصی می باشد و آگاهی والدین از اصول روانشناسی کودک و نوجوان بسیار پر اهمیت است.

مهم ترین مباحث روانشناسی کودکان و نوجوانان

روانشناسی کودک، رشد بچه را در تمام ابعاد جسمی، ذهنی، روحی، عاطفی، روان شناختی، اجتماعی ، شخصیتی و اخلاقی بررسی می کند و با فراهم آوردن اطلاعات لازم و ضروری در این حوزه شرایط مساعد و متناسب با هر مرحله رشد کودک و آموزش‌های لازم را بیان می کند.هر مرحله از رشد کودک و نوجوان در ابعاد مختلف نیازمند امکانات و توجه خاص و فراهم آوردن شرایط ایده آل برای رشد مناسب است. روانشناسی کودکان با تعیین کردن ویژگی های هر دوره سنی، نیازهای لازم برای کودک و چالش ها و بحرانهای هر مرحله به والدین کمک می‌کند تا رفتارها و خصوصیات طبیعی و نرمال را از غیر نرمال تشخیص دهند و در صورت بروز مشکل هر چه سریعتر برای پیگیری درمان و بهبود آن اقدام نمایند.نحوه برقراری رابطه مادر و کودک از اولین روز تولد، باعث شکل‌گیری دلبستگی کودک و نوع شخصیت وی می‌شود. روانشناسی کودک و نوجوان نحوه تعامل والدین با آنها را بیان می کند و اطلاعات ارزشمندی در اختیار شما قرار می دهد تا بتوانید فرزندان سالم تر، شادتر و موفق تری را تربیت کنید.

اطلاع و آگاهی والدین از سبک های فرزند پروری درست و صحیح باعث غنی تر شدن محیط رشد و یادگیری و پیشرفت کودک می شود.پیشگیری از مشکلات روانشناختی، روحی و رفتاری در کودکان و نوجوانان اولین هدف روانشناسی کودک است. شناخت الگوی رشد طبیعی فرزندانمان به ما کمک می کند که تفاوت ها و نابهنجاری ها را زود متوجه شویم و به موقع رسیدگی کنیم.

منابع

• روانشناسی کودک و نوجوان، ۱۳۹۴، محمد خدایاری فرد و همکاران. انتشارات آوای نور.
• آسیب‌شناسی روانی. جلد اول. ۱۳۷۴. حسین آزاد. انتشارات بعثت.