رز و میش
رَز و میش یا میش و رَز نام دو روایت شفاهی منظوم است که بین درخت رز و میش اتفاق می‌افتد. این قصه به داستان درخت آسوریک که مناظره‌ای بین درخت نخل و بز است، شباهت دارد. یکی از این روایت‌ها، منظومه‌ای فارسیهودی است که ۶۱ بیت دارد. دیگری به فارسی است و ۴۹ بیت دارد.[۱]
قصه رَز و میش
[ویرایش]این روایت فارسی را ابراهیم قیصری در سال ۱۳۵۵ از روی دفتر جُنگ‌مانند ملای روستای ابوالعباس (واقع در جنوب ایذه، در شمال شرقی باغ ملک) رونویسی کرده‌است و در همان سال نیز به چاپ رسانده‌است. این قصه ۴۹ بیت دارد و در بحر هزج مسدس محذوف سروده شده‌است.[۲] در این منظومه، میش که از یک قحطی جان سالم به در برده‌است، وقتی بستانی پیدا می‌کند به جان رَز می‌افتد و از این برخورد، مناظره‌ای بین آن‌دو شکل می‌گیرد.[۳]
ابیات آغازین:
| به‌فرمان خدای لایزالی | پدید آمد به ناگه خشکسالی | |
| در آن سال از قضا باران نبارید | علف در کوه و صحرا قطع گردید | |
| بشد ضایع تمام گاو و گله | نمی‌دیدند علف جز رنگ غله | |
| تمام گاو و خر از پا درافتاد | شتر با میش و بره یکسر افتاد | |
| قضا میشی ز چنگ مرگ دررفت | رئیسش برد اندر خانه‌اش بست![۴] |
قصه میش و رَز
[ویرایش]یس پیتر آسموسن این سروده را از نسخه‌ای خطی که به خط عبری و زبان فارسی (فارسی_یهودی) بوده، نقل و به حروف لاتین آوانگاری و به زبان انگلیسی نیز ترجمه کرده‌است. این منظومه ۶۱ بیت دارد و وزن اغلب بیت‌های آن همان وزن «رز و میش» است، هرچند در بعضی ابیات به‌هم‌ریختگی مشاهده می‌شود.[۲]
پانویس
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- تفضلی، احمد (دسامبر ۱, ۲۰۱۱). «DRAXT Ī ĀSŪRĪG». وبگاه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۹ مهر ۱۳۹۹.
- معتمدی، منصور. «قصهٔ «میش و رز» (منظومه ای فارسی- یهودی به شیوهٔ درخت آسوریگ)». نثر پژوهی ادب فارسی (۳۰): ۳۰۱–۳۱۸. دریافت‌شده در ۹ مهر ۱۳۹۹.
- آذرانداز، عباس (۱۳۹۲). «اهمیت ادبی درخت آسوری». کهن نامه ادب پارسی (۴): ۱–۱۸. دریافت‌شده در ۱۰ مهر ۱۳۹۹.
- قنواتی، محمد جعفر (۱۵ مرداد ۱۳۹۳). «مناظره رِز و میش». عصر مردم (۵۲۳۹): ۷. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)