شبکه مهاباد

صدا و سیمای مرکز مهاباد یکی از مراکز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است که در شهر مهاباد فعالیت می‌کند.

شبکه مهاباد
متعلق به	IRIB
کشور	ایران
زبان	فارسی کردی
گسترهٔ پخش	آسیا
دفترهای مرکزی	مهاباد
وبگاه	http://mahabad.irib.ir
در دسترس‌بودن
ماهواره‌ای
بدر ۵	۱۲۲۸۴ عمودی ۳۰۰۰۰

تاریخچه

فرستنده تلویزیونی مهاباد در تاریخ ۱۸/۷/۱۳۵۰ دایر و افتتاح شده بود که اوایل بیشتر به رله و تقویت برنامه‌های شبکه می‌پرداخت و بندرت اقدام به ساخت و تهیه برنامه محلی می‌کرد. اما پس از پیروزی انقلاب راساً اقدام به تهیه و ساخت برنامه‌های محلی برای پخش از محل و شبکه‌های سراسری نمود. در سال ۱۳۵۳ مسئولین وقت صداوسیما اقدام به گسترش ساختمان و طرح توسعه مرکز نموده و در جوار ساختمان تلویزیون «ساختمان طرح توسعه» را احداث نمودند که تا سال ۱۳۵۷ قسمت‌هایی از آن ساخته و احداث گردید. با پیش‌آمدن انقلاب اسلامی و جریانهای داخلی منطقه و حمله ددمنشانه رژیم بعثی به ایران اسلامی کار احداث طرح توسعه برای مدتی متوقف شد ولی در سال ۱۳۶۳ مجدداً پیگیری گردید و ساختمان عظیم و مجهز آن در سال ۱۳۷۰ به پایان رسید و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این ساختمان در هفت طبقه با ده‌ها اتاق و استودیوهای مجهز رادیو – تلویزیون، یکی از تأسیسات بزرگ صداوسیما در غرب کشور می‌باشد. درسال ۱۳۵۷ قطعه زمینی به مساحت ۲۰ هکتار (۵۰۰در۴۰۰) در جاده مهاباد - ارومیه در حوالی روستای دریاس خریداری شد تا فرستنده جدید (۵۰ کیلوواتی) در آنجا نصب شود که اکنون کارهای مقدماتی آن آغاز شده و به محل فرستنده دریاس معروف شده‌است.

تاریخچه رادیو تلویزیون مهاباد

براساس بعضی اقوال شفاهی، درسال ۱۳۲۴ فرستنده رادیویی در مهاباد دایر بوده و تا سال ۱۳۲۵ گاهی اقدام به پخش برنامه به [زبان کردی] کرده و عوامل و گردانندگان آن گویا عبدالرحمن شرفکندی (استاد هه‌ژار)، علی خسروی و رحمان اویسی بوده‌اند. بعد از خاتمه وضعیت خاص منطقه در سال ۱۳۲۵ فرستنده مذکور نیز برچیده شده‌است و تا سال ۱۳۳۰ مهاباد فاقد فرستنده رادیوئی بوده‌است. در سال ۱۳۳۰ توسط[ستاد ارتش]فرستنده رادیویی با اهداف ویژه‌ای در مهاباد دایر بوده‌است که به رادیو ۳۰ مشهور است. آن رادیو یک فرستنده بی‌سیم ۴۰۰ واتی بود که مهاباد و روستاهای اطراف را تحت پوشش قرار می‌داد و بودجه آن از طریق ستاد ارتش در مهاباد اداره می‌شد. برنامه‌های آن فرستنده هرشب از ساعت ۲۰ الی ۲۲ به زبان کردی و بصورت زنده پخش می‌گردید. برنامه‌های فرستنده «۳۰» مشتمل بر اخبار منطقه، مطالب سیاسی در رابطه با کشورهای همجوار کردستان و آوازهای محلی، طنز و لطیفه (گالته و گه‌پ) و داستان شب بوده‌است.

عوامل فرستنده «۳۰

1. سرهنگ رادپور مسئول رادیو
2. استوار مونس مسئول فنی فرستنده
3. محمد کریمی
4. بیوک خانباغی (بازیگر و مجری طنزها و لطیفه‌ها)
5. محمد ماملی و ملاحسین عبداله زاده خواننده
6. ابراهیم افخمی نویسنده، مترجم و گوینده
7. رامین محمدیار (نویسنده)

تجهیزات

تجهیزات ساده آن فرستنده عبارت بودند از یک کانتینر ارتشی که اطراف آن را پتو پیچیده بودند بصورت سیار هرچند گاهی در محلی قرار داشت. محل‌های ثابت این فرستنده عبارت بودند از:

1. ساختمان دژبان ارتش (محل کنونی بانک سپه)
2. فرمانداری (محل کنونی شهرداری)
3. ساختمان [زهرا یهودی] (محل کنونی قنادی خمایزی)
4. ساختمان ستاد ارتش (محل فعلی دانشگاه آزاد) در میدان شهرداری
5. آخرین محلی که فرستنده در آن قرار داشت ضلع شرقی میدان آهنگر بود که کلیه تجهیزات آن در داخل یک کانتینر ارتش قرار داده شده بود.

این فرستنده در سال ۱۳۳۵ منحل گردید.

مخاطبان

در آن هنگام مردم مهاباد بندرت دارای دستگاه رادیوئی بودند و برای اینکه مردم از برنامه‌های آن استفاده نمایند، در میدان چهارچراغ (شهرداری فعلی)، چهار راه عباس‌آقا (چهار راه آزادی فعلی) و جلوباغ ملی (میدان ملاجامی کنونی) بلندگوهایی را نصب نموده بودند و مردم در اطراف آنها گرد می‌آمدند و برنامه‌های رادیو را گوش می‌دادند. پس از انحلال آن فرستنده، مهاباد تا سال ۱۳۴۸ فاقد فرستنده رادیوئی بود. اما در آن سال از طرف اداره کل انتشارات و تبلیغات فرستنده آزمایشی در مهاباد دایر گردید که تا سال ۱۳۵۱ برنامه‌های خود را بصورت آزمایشی با همان کادر سابق‌الذکر ادامه داد و در این میان ساختمان جدیدی برای تلویزیون در ضلع جنوبی گورستان ملاجامی (محل فعلی صداوسیما) احداث و در ۱۵ تیر ۱۳۵۱، آن ساختمان اتمام و افتتاح و آماده بهره‌برداری گردید و فعالیت‌های رادیو نیز به آن ساختمان منتقل شد. طول مدت برنامه‌های رادیو مهاباد در بدو تأسیس و راه‌اندازی در ساختمان جدید، بطور متوسط روزانه ۳ الی ۵/۳ ساعت بود که اخبار، برنامه‌های ادبی، خانواده، ترانه‌های محلی و داستان شب از آن جمله بودند و که از یک فرستنده ۱۰ کیلوواتی پخش می‌شدند.

فرستنده رادیو

محل فرستنده رادیو نیز در زمینی به مساحت تقریبی دو هکتار در حوالی پادگان شهر احداث گردید که ساختمان آنتن آن حدود یکصد متر مربع است. ساختمان تلویزیون که به مرور مجهز به تأسیسات لازمه می‌شد در زمینی به مساحت ۵/۱هکتار احداث شد و زیر بنای ساختمان آن حدود ۱۲۰۰ متر مربع بود. حکومت وقت در سال ۱۳۵۱ با تصویب لایحه‌ای مبنی بر ادغام رادیو و تلویزیون به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران این فرصت را پیش آورد که صداوسیما در محل معینی مستقر شود.

فرستنده تلویزیونی

فرستنده تلویزیونی مهاباد نیز در تاریخ ۱۸/۷/۱۳۵۰ دایر و افتتاح شده بود که اوایل بیشتر به رله و تقویت برنامه‌های شبکه می‌پرداخت و بندرت اقدام به ساخت و تهیه برنامه محلی می‌کرد. اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی راساً اقدام به تهیه و ساخت برنامه‌های محلی برای پخش از محل و شبکه‌های سراسری نمود. سیمای مهاباد روزهای جمعه هر هفته جنگ سه ساعته‌ای را به زبان‌های فارسی و کردی تهیه و پخش می‌نمود و در ایام ویژه نیز اغلب شب‌ها برنامه‌های ویژه‌ای را تدارک دیده و پخش می‌کرد. سیمای مهاباد در تاریخ ۱۳۹۱/۰۱/۰۱با روزانه شش ساعت کار خود را بطور آزمایشی آغاز کرد و بالاخره در پاییز همان سال با افزایش ساعت پخش از شش ساعت به هشت ساعت رسماً افتتاح شد. این شبکه در مورخه ۹۴/۳/۳ با پی‌گیری آقای قوی بنیه مدیر کل وقت مرکز با افزایش به ۱۲ ساعت پخش برنامه و پخش ماهواره ای برنامه‌هایش عملاً تبدیل به شبکه جهانی شد. هچنین به همت همکاران مرکز ومدیر کل آن (آقای بهرام قوی بنیه) در تاریخ ۹۶/۳/۳ اتفاق بزرگ دیگری را رقم زده و پخش ۲۴ ساعته برنامه‌هایش را شروع نمود. هم‌اکنون این مرکز یکی از پر مخاطب‌ترین شبکه‌های تلویزیونی است.

در سال ۱۳۵۳ مسئولین وقت صداوسیما اقدام به گسترش ساختمان و طرح توسعه مرکز نموده و در جوار ساختمان تلویزیون «ساختمان طرح توسعه» را احداث نمودند که تا سال ۱۳۵۷ قسمت‌هایی از آن ساخته و احداث گردید. با پیش‌آمدن انقلاب اسلامی و جریانهای داخلی منطقه و حمله رژیم بعثی به ایران اسلامی کار احداث طرح توسعه برای مدتی متوقف شد ولی در سال ۱۳۶۳ مجدداً پیگیری گردید و ساختمان عظیم و مجهز آن در سال ۱۳۷۰ به پایان رسید و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این ساختمان در هفت طبقه با ده‌ها اتاق و استودیوهای مجهز رادیو – تلویزیون، یکی از تأسیسات بزرگ صداوسیما در غرب کشور می‌باشد. درسال ۱۳۵۷ قطعه زمینی به مساحت ۲۰ هکتار (۵۰۰در۴۰۰) در جاده مهاباد - ارومیه در حوالی روستای دریاس خریداری شد تا فرستنده جدید (۵۰ کیلوواتی) در آنجا نصب شود که اکنون کارهای مقدماتی آن آغاز شده و به محل فرستنده دریاس معروف شده‌است.

وضعیت فعلی

در حال حاضر صدا و سیمای مرکز مهاباد متشکل از واحد سیما با پخش روزانه ۲۴ ساعت برنامه به صورت ماهواره ای و واحد صدا با پخش ۲۴ ساعته و واحد انیمیشن با تولید سالانه حدود ده ساعت انیمیشن می‌باشد. از مهم‌ترین برنامه‌های سیمای مرکز مهاباد می‌توان به برنامه‌های شباهنگ - خاووخیزان و گولان و مانگه شو اشاره کرد که به تهیه کنندگی محسن ضیایی - امیر ملاپور و حسین گرمسیری به روی آنتن می‌روند. شبکه مهاباد هم‌اکنون برنامه‌های خود را به صورت زنده و به زبان کردی پخش می‌کند. این شبکه همچنین قابل مشاهده به صورت آنلاین مباشد

جستارهای وابسته

• فهرست کانال‌های تلویزیونی کردزبان
• شبکه مهاباد
• کردستان ایران
• فهرست شبکه‌های تلویزیونی فارسی‌زبان

منابع

• http://rcirib.ir/cities/tarikhche_markaz/tarikhche_markaz.asp?id=15
• http://mahabad.irib.ir/index.php?option=com_frontpage&Itemid=491

پیوند به بیرون

• وبگاه صدا و سیمای مرکز مهاباد

منابع

• http://rcirib.ir/cities/tarikhche_markaz/tarikhche_markaz.asp?id=15
• http://mahabad.irib.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=567&Itemid=461

جستارهای وابسته

• صدا و سیمای مرکز مهاباد
• رادیو مهاباد