دولت الکترونیک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دولت الکترونیکی (به انگلیسی: electronic government) به استفاده از فناوری اطلاعات برای تحقق سیاست‌های نظام اداری اطلاق می‌شود.[۱] برای تحقق این سیاست‌ها دولت از فناوری اطلاعات برای جابجایی اطلاعات بین مردم، سازمان‌ها، بازار و ارکان دیگر دولتی استفاده می‌کند. دولت الکترونیک ممکن است توسط قوه مقننه، قوه قضائیه یا قوه مجریه به کار برده شود تا بهره‌وری داخلی را بهبود بخشد، خدمات عمومی را ارائه دهد یا روندهای دولتی مردم گرا را برای مردم فراهم کند.

دولت الکترونیکی همچنین به عنوان یک حوزه مطالعاتی از سوی پژوهشگران صورت بندی شده‌است. حوزه مطالعاتی دولت الکترونیکی دارای دو دسته نظریات بومی و وارداتی هست. نظریات وارداتی نظریاتی هستند که خارج از زمینه دولت الکترونیکی شکل گرفته‌اند مانند نظریه کنشگر شبکه و ساخت‌یابی که برای حوزه مطالعاتی غیر از مطالعات دولت الکترونیکی توسعه پیدا کرده‌اند اما توسط محققان برای مطالعات دولت الکترونیکی نیز استفاده می‌شوند. نظریات بومی نظریاتی هستند که در داخل حوزه دولت الکترونیکی شکل گرفته‌اند و به دیگر حوزه‌های مطالعاتی تسری داده شده‌اند مانند نظریات شفافیت، نظریات اطلاعاتی سازی.[۲]

با اینکه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که دولت الکترونیکی در ایران در سال‌های انتهایی ریاست جمهوری سید محمد خاتمی خیلی جدی گرفته شد، اما در سال‌های بعدی طرح‌های راهبردی تا حدی کنار گذاشته شدند و در حال حاضر ایران به لحاظ شاخص‌های حکومت الکترونیک در میان کشورهای جهان و حتی منطقه جایگاه شایسته‌ای ندارد.[۳] ارزیابی‌های انجام گرفته از شاخص دولت الکترونیکی در میان ۱۹۰ کشور دنیا حاکی از آن است که ایران با کسب ۴ هزار و ۸۷۶ امتیاز در رتبه ۱۰۰ جهان قرار دارد.

تعاریف مختلف دولت الکترونیکی توسط میثم یعقوبی[ویرایش]

  • گروهی دولت الکترونیکی را معادل کسب و کار الکترونیکی در یک کشور در نظر می‌گیرندکه از زیر ساختی واحد استفاده می‌شود.
  • دولت الکترونیکی سازماندهی مجدد خدمات شهروندی به کمک فناوری اطلاعات است.
  • دولت الکترونیکی عبارت ازکاربردفناوری اطلاعات و ارتباطات برای ارتقاء کارایی، اثر بخشی، شفافیت تبادلات و تعاملات اظلاعاتی بین دولتها و درون دولت.
  • دولت الکترونیکی صورتی از تجارت الکترونیکی است که توسط بخش دولتی مورد استفاده قرار می‌گیردکه خدمات دهی و تبادل اطلاعات به صورت درون یا برون سازمانی اطلاق می‌گردد.

اهداف و مزایای دولت الکترونیکی[ویرایش]

  1. کاهش تشریفات دست وپا گیر
  2. ارائه خدمات الکترونیکی
  3. اطلاع‌رسانی الکترونیکی
  4. تأمین رضایت شهروندان
  5. افزایش اقتدار ملی
  6. افزایش بهره‌وری
  7. توسعه مشارکت مردمی
  8. شفافیت امور و کاهش رشوه خواری
  9. تصمیم‌گیری سریع مبتنی بر اطلاعات
  10. اثرات مثبت زیست‌محیطی
  11. کار آفرینی

خدمات دولت الکترونیکی[ویرایش]

  1. پرداخت
  2. خدمات یک بار مصرف دولتی
  3. خدمات مشاوره از راه دور
  4. خدمات دلالی
  5. فرمهای الکترونیکی
  6. نظر خواهی
  7. کاریابی
  8. ارائه داده‌های آماری
  9. خدمات بازار
  10. خدمات پلیس الکترونیکی
  11. خدمات سیاستگذاری الکترونیکی
  12. رای‌گیری
  13. خدمات ثبت الکترونیکی

مدلهایاستقرار الکترونیکی
مدل سازمان ملل

ارائه مراحل پنج‌گانه جهت استقرار دولت الکترونیکی:
  • پیدایش و ظهور
  • ارتقاءیا توسعه
  • تعامل
  • تراکنش
  • یکپاچگی یا ادغام

مدل گارتنر

ارائه مراحل چهارگانه جهت استقرار دولت الکترنیکی:
  • ظهور
  • تعامل
  • تراکنش
  • تبدیل

دولت ۲٫۰[ویرایش]

دولت ۲٫۰ یا Gov 2.0 به سیاستهای دولت اشاره دارد که هدف آنها استفاده از فناوریهای مشترک و ابزارهای تعاملی اینترنت برای ایجاد یک سکوی محاسبات منبع باز است که در آن دولت، شهروندان و شرکتهای نوآور می‌توانند شفافیت و کارایی را بهبود بخشند.[۴] به عبارت ساده، Gov 2.0 در مورد «قرار دادن دولت در دست شهروندان» است. Gov 2.0 اصول تعاملی وب ۲٫۰ را با دولت الکترونیکی ترکیب می‌کند و مشارکت شهروندان را با استفاده از سیستم عامل‌های منبع باز، که امکان توسعه برنامه‌های نوآورانه، وب سایت‌ها و ابزارک‌ها را فراهم می‌کند، افزایش می‌دهد. نقش دولت فراهم کردن داده‌های باز، خدمات وب و سیستم عامل‌ها به عنوان یک زیرساخت است.[۵]

دولت الکترونیکی ویژه فناوری[ویرایش]

زیر مجموعه های خاصی از فناوری الکترونیکی دولت الکترونیک ، مانند دولت m (دولت موبایل) و دولت g (برنامه های GIS / GPS برای دولت الکترونیکی) وجود دارد. نگرانی قبلی درباره تحولات دولت الکترونیکی درباره فناوری به دلیل استفاده محدود از سکوهای آنلاین به دلایل سیاسی توسط شهروندان در مشارکت سیاسی محلی است. [۶]

الگوهای تحویل اولیه دولت الکترونیکی بسته به اینکه چه کسی سود می برد طبقه بندی می شوند. در توسعه بخش های دولتی یا پورتال ها و سیستم عامل های بخش خصوصی ، سیستمی ایجاد می شود که از همه مؤلفه ها سود می برد. شهروندان نیاز به تجدید ثبت نام وسیله نقلیه خود ، راهی مناسب برای انجام آن در حالی که قبلاً درگیر برآورده کردن بازرسی نظارتی هستند، دارند. از طرف شریک دولتی ، تجارت آنچه را که بطور سنتی و صرفاً توسط دولت اداره می شود فراهم می کند و می تواند از این خدمات برای تولید سود یا جذب مشتری جدید استفاده کند. سازمان های دولتی از هزینه و پیچیدگی لازم برای پردازش معاملات خلاص می شوند.

اختلاف نظرها[ویرایش]

معایب[ویرایش]

مهمترین معایب دولت الکترونیک عدم برابری در دسترسی عمومی به رایانه و اینترنت ("تقسیم دیجیتال") است و این موضوع اشاره ای به این واقعیت است که افرادی که درآمد کم دارند، بی خانمان هستند و یا در مناطق دور افتاده زندگی می کنند. ممکن است دسترسی اندک یا ناچیز به اینترنت داشته باشند. قابلیت اطمینان اطلاعات در وب و موضوعاتی که می توانند در افکار عمومی تأثیر ببخشند یا مغرضانه باشند. ملاحظات و پیامدهای احتمالی زیادی در مورد اجرای و طراحی دولت الکترونیک وجود دارد، از جمله تفکیک دولت و شهروندان آن ، تأثیرگذاری بر عوامل اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی ، آسیب پذیری در برابر حملات سایبری و اختلال در وضع موجود در این مناطق.

ماهیت سیاسی اشکال بخش عمومی نیز به عنوان مضراتی برای سیستم های دولت الکترونیکی ذکر شده است. [۷]

اعتماد[ویرایش]

اعتماد به دولت الکترونیکی بسیار وابسته به عملکرد و اجرای آن است که می توان از طریق اثربخشی اقدامات فعلی سنجید. این موضوع بسیار خطرناک و مستعد نوسان است تا یک سیستم اعتماد که مبتنی بر شهرت باشد زیرا عملکرد اقدامات گذشته را در نظر نمی‌گیرد. [۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ حسن پوراسماعیل، ابوالقاسم رجبی، محسن بنار (۲۵ دی ۱۳۹۷). «بررسی لایحه بودجه سال 1398 کل کشور 47. بخش دولت الکترونیک».
  2. ↑ ابوالقاسم رجبی (۵ خرداد ۱۳۹۴). «مبانی نظری توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربرد آن در برنامه پنج ساله ششم».
  3. ↑ Shahghasemi, E. , Tafazzoli, B. , Akhavan, M. , Mirani, G. & Khairkhah, T. (2013). Electronic Government in Iran: A Case Study. Online Journal of Social Sciences Research, 2(9), 254-262.
  4. ↑ «Gov 2.0: It's All About The Platform». TechCrunch (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۱.
  5. ↑ Howard، Alex. «Making dollars and sense of the open data economy - O'Reilly Radar». radar.oreilly.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۱.
  6. ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. ۲۰۱۷-۰۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۲.
  7. ↑ «Search | Eldis». www.eldis.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۲۳.
  8. ↑ E-Governance and Civic Engagement: Factors and Determinants of E-Democracy. IGI Global.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دولت_الکترونیک&oldid=30627530»