هیچ دوستی به جز کوهستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
رفیقی نه مگر کوهستان: نوشته‌ای از زندان مانوس
نویسنده(ها)بهروز بوچانی
برگرداننده(ها)امید توفیقیان
کشوراسترالیا
زبانانگلیسی
گونه(های) ادبیزندگی‌نامه
ناشرپیکادور استرالیا
تاریخ نشر
۲۰۱۸
گونه رسانهچاپی
شمار صفحات۴۱۶
شابکشابک ‎۹۷۸−۱−۷۶۰۵۵−۵۳۸−۲
شماره اوسی‌ال‌سی1031466787

رفیقی نه مگر کوهستان: نوشته‌ای از زندان مانوس[۱] (به انگلیسی: No Friend But the Mountains: Writing from Manus Prison) کتابی در قالب شرح حال از نویسنده کرد ایرانی بهروز بوچانی در مورد گرفتار بودنش در اردوگاه پناهندگان مانوس است.

نگارش[ویرایش]

بهروز بوچانی در میانه نوشتن این کتاب بارها نوشته‌های دستی او توسط نیروهای امنیتی جزیره مانوس ضبط شدند. بعد از این اتفاق او تصمیم گرفت. کتاب رفیقی نه مگر کوهستان را در ۵ سال با پیامک‌هایی که با پیام‌رسان فوری واتس‌اپ برای دوستش امید توفیقیان در استرالیا می‌فرستاد و امید توفیقیان آن را از زبان فارسی به زبان انگلیسی برگردان می‌کرد.[۲][۳]

بوچانی سفر خود با قایق از اندونزی و گرفتار شدنش در جزیره مانوس را در کتاب شرح می‌دهد. او برای نوشتن این کتاب از زبان شاعرانه استفاده کرده و چارچوبی تحلیلی از آنچه «سیستم غالب» زندان مانوس می‌نامد برساخته است (اصطلاحی که از الیزابت شوسلر فیورنزا گرفته شده‌است). او به دقت تحلیل می‌کند که چگونه این زندان به‌طور سیستماتیک رژیمی از محرومیت را اجرا می‌کند تا زندانیان را با ناامیدی شکنجه دهد.

برگردان[ویرایش]

کتاب توسط امید توفیقیان از فارسی به انگلیسی برگردان شده‌است. توفیقیان در مقدمه می‌گوید: «رفیقی نه مگر کوهستان کتابی است که می‌تواند به درستی در کنار آثار متنوعی مانند از اعماق نوشته اسکار وایلد، دفتر زندان نوشته آنتونیو گرامشی، مردان می‌میرند نوشته وله سوینکا، و نامه‌ای از زندان بیرمنگام نوشته مارتین لوتر کینگ جونیور در گونه ادبیات زندان یا حبسیه جای بگیرد.»

دربارهٔ نویسنده و مترجم[ویرایش]

بهروز بوچانی[ویرایش]

بهروز بوچانی، نویسندهٔ کتاب، فارغ‌التحصیل کارشناسی دانشگاه تربیت معلم تهران (دانشگاه خوارزمی) و کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک از دانشگاه تربیت مدرس تهران است. او در هنگام زندگی در ایران مقالاتی در نشریه کردی وریا چاپ کرده بود و نوشته‌های او در خارج از ایران مورد توجه نشریات زیادی قرار گرفتند. از جمله د ساندی پیپر،[الف] هافینگتن پست، نیو متیلدا، فایننشال تایمز و سیدنی مورنینگ هرالد[ب] اشاره کرد.[نیازمند منبع] بوچانی با آرش کمالی سروستانی فیلم چوکا، الان ساعت چنده؟[پ] را در سال ۲۰۱۷ کارگردانی کرده‌است. همچنین در مستند قایق‌ها را متوقف کنید [ت] ساخته سایمون کورین [ث] به‌عنوان بازیگر حضور داشته‌است.

امید توفیقیان[ویرایش]

مترجم کتاب به انگلیسی، امید توفیقیان، دکترای خود را در رشته فلسفه در دانشگاه لیدن گرفته‌ و هم‌اکنون پژوهشگر دانشگاه سیدنی است. او نوشته‌ها و فایل‌های صوتی بهروز بوچانی را به زبان انگلیسی برگردان و ویرایش می‌کرده‌ است.[۴]

انتشار کتاب[ویرایش]

در استرالیا[ویرایش]

کتاب توسط انتشارات پیکادور استرالیا[ج] در تاریخ ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۸ در ۴۱۶ صفحه منتشر شده‌است.

در ایران[ویرایش]

در اردیبهشت ۱۳۹۹ نشر چشمه، کتاب صوتی رفیقی نه مگر کوهستان را با صدای نوید محمدزاده به بازار کتاب ایران عرضه کرد. انتشار این کتاب در ایران با اجازه خود بهروز بوچانی بود.[۵]

نشر چشمه همچنین نسخه چاپی این کتاب را نیز به فارسی برگردان کرده و خود بوچانی، بر ویرایش آن نظارت کرده است. بوچانی، بخش‌هایی از این ویرایش کتاب را به صلاحدید خود حذف کرده است.[۵] این نسخه چاپی، در مدت کوتاهی به‌چاپ چهاردهم رسید.[۶]

ترجمه به کُردی[ویرایش]

همچنین هاشم احمدزاده این کتاب را به زبان کُردی (کرمانجی میانی) ترجمه کرد که در سال ۲۰۱۹ توسط انتشارات ارزان در سوئد چاپ شد و در سال ۱۳۹۸ نیز از سوی نشر رونیکا در ایران به‌چاپ رسید.[۷]

بازخورد[ویرایش]

این اثر در سال ۲۰۱۹ برنده جوایز ویکتوریا برای ادبیات و ویکتوریا برای آثار غیرداستانی شده[۸] و بهترین کتاب سال ۲۰۱۸ شناخته شد.[۹]

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. The Sunday Paper
  2. The Sydney Morning Herald
  3. Chauka, Please Tell Us the Time
  4. Stop the Boats
  5. Simon V. Kurian
  6. Picador Australia

پانویس[ویرایش]

  1. بهروز بوچانی (۲۰۱۹-۰۲-۱۳). «تقلیل آدم‌ها به شماره؛ 'رفیقی نه مگر کوهستان: نوشته ای از زندان مانوس'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۱۳.
  2. «بهروز بوچانی جایزه ملی بیوگرافی استرالیا را هم برد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۱ مرداد ۱۳۹۸.
  3. Tofighian، Omid (۲۰۱۸-۰۷-۳۱). «Writing from Manus prison: a scathing critique of domination and oppression | Omid Tofighian» (به انگلیسی). The Guardian. شاپا 0261-3077. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۰۲.
  4. Boochani, Behrouz; Tofighian, Omid (2018). "The Last Days in Manus Prison" (Summer 2018). Meanjin Quarterly.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «انتشار 'کتاب گویای' بهروز بوچانی در ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹.
  6. روجا اسدی (۲۷ خرداد ۱۳۹۹). «نگاهی به کتاب بهروز بوچانی؛ 'نوشتن شعر عاشقانه در حبس یک عمل سیاسی‌ است'». بی‌بی‌سی فارسی.
  7. آژانس خبری کُردستان (کُردپا): رونمایی از ترجمۀ ۲ کتاب فاخر به زبان کردی سورانی، نوشته‌شده در ۲۶ شهریور ۱۳۹۶؛ بازدید در ۹ بهمن ۱۳۹۷.
  8. "Victorian Premier's Literary Awards 2019". The Wheeler Centre. Archived from the original on 29 December 2018. Retrieved 2019-01-31.
  9. "Best Books of 2018". The Age. 7 December 2018. Retrieved 8 December 2018.

منابع[ویرایش]