دشتک (مرودشت)

دشتک

تصویری از دشتک تصویری از دشتک
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	مرودشت
بخش	درودزن
دهستان	ابرج
نام محلی	دشتک ابرج
نام‌های دیگر	ندارد
نام‌های قدیمی	ندارد
سال بنیاد	قبل از قرن هفتم هجری
دشتک ۳۰٫۲۸۳۳°شمالی ۲۵٫۴۶۶۷°شرقی / 30.2833; 25.4667
مردم
جمعیت	۱۲۸۱ نفر (سرشماری ۹۵)
اطلاعات روستایی
کد آماری	۰۸۳۵۰۹
وبگاه رسمی	www.dashtak.com

روستای دشتک از توابع بخش درودزن دهستان ابرج شهرستان مرودشت، مختصات جغرافیایی ۵۲ درجه و ۲۸ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی، در تنگه کوه دشتک در شمال دشت درودزن قرار دارد. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۰۴۰ متر است و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در پائیز و زمستان سرد است.(منبع.۱)

دشتک یکی از قدیمی‌ترین روستاهای استان فارس است و به لحاظ استقرار در دشتی کوچک به نام دشتک معروف شده‌است. بقایای آثاری از دوره هخامنشیان در روستای دشتک به جا مانده‌است و تاریخ شکل‌گیری روستا براساس سنگ نوشته‌های گورستان قدیمی دشتک، به قرن هفتم ه ق مربوط است.(منبع۲)

مردم روستای دشتک به زبان فارسی به لهجه دشتکی صحبت می‌کنند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت این روستا ۲ هزار و ۸۰۶ نفر بوده‌است که در سال ۱۳۸۵، به تعداد ۲ هزار و ۳۶۷ نفر کاهش یافته‌است.

فعالیت اکثر مردم روستای دشتک، باغداری و دامداری است. گروهی نیز به فعالیت‌های خدماتی و تولید صنایع دستی از جمله گیوه دوزی، قالی بافی و گلیم بافی می‌پردازند. محصولات باغی روستا شامل گردو، انگور، انار، بادام و گوشت، فراورده‌های لبنی و پشم گوسفند از محصولات دامی روستا است. پرورش زنبور عسل و تولید عسل به روش جدید و سنتی نیز رواج دارد.

روستای دشتک در محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت کالبدی آن به تبعیت از شیب محل استقرار، به صورت پلکانی شکل گرفته‌است. شبکه معابر روستا به عنوان شریان ارتباطی از الگوی نامنظم برمبنای نیاز مردم و محدودیت‌های توپوگرافی، شکل گرفته‌اند و غالب معابر به صورت پیچ در پیچ، نامنظم و کم عرض می‌باشد.(منبع ۳)

خانه‌های قدیمی روستا از سنگ، خشت و گل ساخته شده و با چینش پلکانی، خود جلوه زیبایی به روستا داده‌اند. روستای کوهستانی دشتک، با اقلیم معتدل، پوشش جنگلی، باغات وسیع، چشمه ساران فراوان، آبشارهای زیبا و مناظر و چشم‌اندازهای دل نواز، به ویژه در فصول بهار و تابستان، فضای بسیار جذابی را برای بیننده فراهم می‌آورد. معماری پلکانی روستای دشتک جلوه بسیار چشم‌گیری به آن بخشیده‌است که بیننده خوش ذوق را به تحسین وا می‌دارد.

بنا بر اعلام روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس، درخت چنار کهنسال روستا، یکی از قدیمی‌ترین درختان ایران و جهان به‌شمار می‌رود. این درخت که در محل هسته اولیه روستا قد برافراشته‌است به نظر برخی از دیرین شناسان طبیعی، قدمتی چهارهزار ساله دارد.(منبع ۴

امامزاده فخرالدین، از بناهای زیارتگاهی مورد احترام روستاست. یکی از آثار جالب توجه، روستای دشتک، راه پله‌ای به نام کتل است. که یک هزار و ۲۰۰ پله سنگی دارد و در گذشته از طریق آن به نقاط دیگر تردد می‌نمودند. آسیاب‌های قدیمی روستا، مشتمل بر۶ آسیاب قدیمی است که در گذشته مورد استفاده مردم بوده‌است آسیاب‌های قدیمی نشانه‌های فرهنگی و از آثار تاریخی روستای دشتک است.

چشمه‌های معدنی خنار، نهروم، مرشدی، آبگری، ده گاه، دره و آبگرمی که آب‌های شفابخشی دارند. از جاذبه‌های طبیعی روستای دشتک به‌شمار می‌آیند و همجنین چشمه‌های بید چنگ، آب چغور، باغ جمال(باباجمال)، سی چاه، پای بیدی، دم تنگ، بیدک، عابدو، گردوک، تدک، باغک، سیبکی و چشمه گل که جشمه ساران زیبا واقع در کوه‌های اطراف روستای دشتک می‌باشند.

مردم روستای دشتک در اعیاد ملی به ویژه عید نوروز عید فطر و قربان به جشن و شادی می‌پردازند و در ایام عزاداری به ویژه در ماه محرم، مراسم سوگواری را برگزار می‌کنند.

گیوه بافی، گلیم بافی و قالی بافی از هنرهای دستی مردم روستای دشتک می‌باشد. بازی محلی درنه بازی و لگد بازی در میان مردم روستای دشتک رواج دارد. موسیقی محلی مردم دشتک نیز غالباً با نی نواخته می‌شود و نغمه‌های محلی در مقام شوشتری خوانده و نواخته می‌شود. پوشاک محلی مردم روستای دشتک طرح‌های زیبا و شادی بخشی دارد. بنا بر اعلام روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس در تاریخ ۳/۲/۱۳۸۷ روستای دشتک به عنوان روستای هدف در توسعه گردشگری انتخاب شد.(منبع ۵. گردو، بادام، انار، گیوه از سوغات این روستا است.. دسترسی به روستای دشتک از طریق شهرهای مرودشت و کامفیروز و جاده‌های منتهی به این روستا از شهرهای مذکور آسفالت است.

گویش دشتکی آربیز= الک. تلک= تخته پهن کردن خمیر نان. خشت = آجر نپخته. ارسی= کفش لوزه= کفش پاره. کرره = سنگ آهکی. کهره= بزغاله دوبر= کل، بز نر. غوچ= قوچ بسه= آستین لباس. چارقد= روسری جل= پالان خر. اوکش= خورجین. خوره= جوال، نوعی خورجین کولیک= خمره کوچک. کلدونه= قفل دروازه چوبی قدیمی. پسو = اتاق پشتی. کت= کمد چوبی قدیمی لوده= سبد بزرگ حمل انگور. هولک= تاب بازی. تارک= خمره دهان گشاد جهت نگهداری آب انگور ترشپلا= آبکش سافد ون= خمره بزرگ جهت صاف نمودن آب انگور. تربه= توبره‌ای از جنس موی بز جهت صاف نمودن آب انگور میل فرقه= پیچ چوبی جهت فشردن تفاله آب انگور. اوسین= چنگک جابجایی علوفه کهواله= کیسه بزرگ بافته شده از موی بز تنگ وبند= تسمه بزرگ برای محکم کردن بار الاغ. هرس= تیرچوب بام خانه. اورده=چوب‌های نازک روی پشت بام. هرچنه= ناودانی بام خانه برجه= آب چک بام خانه. بون= بام خانه. پهک= پتک. هره= اره خیش=وسیله شخم. شربتین= کاسه کوچک. آو گردون= ملاقه پاتیل=دیگ مسی بزرگ قزغون= دیگ مسی متوسط. تشتک= دیک مسی کوچک. جوغن= هاون سنگی. آسک= آسیاب دستی. رز= درخت انگور آوشا= حیاط. قلا= کلاغ کمونتر= کبوتر. بجشک= گنجشک گیاهان منطقه دشتک: جاشیر، خرزهره، کمه، بی لهر، برنجاس، فرنجمشک، مشتره موشی، راجونه، کلوس، پودن، بکلو، لیزک، سیرک، پرموسیر، قاضی اغا، اشکله، کنگر، هکل، شنگشیره، میخ و بنجه، سیرموک، بادرنجون، پاسهک، بارهنگ، ضرآویی، سیاهدونه، سقز، ازوو، کتیرا، کارده، گامور، شد ک، کهره پز، گنه چرا، غذاهای محلی: قبورمه، می‌ده، جوزقندی، قیسی، بند مجک، آش بوی، تند ک با، آش سگل، دوبا، آش کارده، رشته، کوفته برنجی، خورش کلم چندر، تلیت بابونه، شله شلغم، پلو لیزک، پلو کنگر، ترشی سرکه جاشیر، ترشی خرکگ، کالمه کرکو، ترشی بی لهر، ترشی ریواس، ترشی بنوشک، ترشی موسیر، بازی‌های قدیمی دشتک: هفت سنگ، لپور بازی، قاب بازی، خاگ بازی، چش بگیرک، درنه بازی، ترترک(گردو بازی)، هولک، هادنگه(الاکلنگ)، چشمه‌های اطراف دشتک: خنار، ده گاه، مرشیدی، پای چنار، توباغی، زیر کره، سابوری، خورشیدی، خانمجانی، بد ک، قنات، تره وره، خواجه مهدی، انجیرک، کهکوک، تدک، منارک، دم تنگ، پای بیدی، باراغا، آو گری، پای توه، گرم آوشا، کاید مدی، بوا جمال، آو چغور، خرسو، برروز، تمب شنک، (سایت دشتک)

منابع

• خبر گزاری دانشجویان ایران(یسنا)۳/۲/۱۳۸۷. پیوند؟
• دکتر محمد رضابذرپاش، رئیس سازمان میراث فرهنگی و صنایع و گردشکری استان فارس. کتاب؟ مقاله؟
• خبرگزاری ایسنا.۳/۲/۱۳۸۷ پیوند به صفحه؟
• روابط عمومی میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس (سایت؟ کتاب؟).
• سایت دشتک
• خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران مورخ ۳/۲/۱۳۸۷