درگاه:پستانداران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پستانداران

پستانداران رده‌ای از جانوران مهره‌دار هستند که با غدهٔ پستانیشان (که در جنس ماده، شیر برای تغذیهٔ نوزاد تولید می‌کند)، مو یا خز و خون‌گرم بودنشان مشخص می‌شوند.

مغز پستانداران دما و دستگاه گردش خون را که شامل یک قلب چهار حفره‌ایست کنترل می‌کند. دستهٔ پستانداران شامل ۵۵۰۰ گونه(از جمله انسان) است که در ۱۲۰۰ تیره، ۱۵۲ خانواده و ۴۶ راسته توزیع شده‌اند، هر چند این به نوع رده‌بندی علمی نیز بستگی دارد.

به دلیل خطرات و آلودگی‌های زیست‌محیطی، بسیاری از پستانداران در معرض خطر انقراض هستند. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست در گزارش سال ۲۰۱۱ خود اعلام کرد که ۲۵٪ از پستانداران زمین در شرف نابودیند.

از ویژگی‌های خونگرمی، مو، میانپردهٔ تنفسی، چابکی زیاد و ماهیچه‌های صورت که به جانور اجازهٔ شیر خوردن می‌دهد پستانداران باید در دست‌کم برخی از این خصوصیات با نیاکان ددکاو (تراپسیدی) خود سهیم بوده باشند. این ویژگی‌ها در پستانداران یک مجموعهٔ سازگاری واحد را تشکیل می‌دهد.

پستانداران در طی همزیستی درازمدت خود با دایناسورها پیشرفت‌هایی حاصل کردند که آنها را در موقعیت خوبی قرار داد. پستاندارانی که جنینشان دارای جفت است در طی دورهٔ کرتاس پدید آمدند و به آرامی شاخه-شاخه شدند. راستهٔ نخستی‌سانان که انسان نیز در آن قرار می‌گیرد زمانی پدید آمد که دایناسورها هنوز بر زمین چیرگی داشتند. بدین‌ترتیب، چند دودمان از پستانداران بیش از دایناسورها زنده ماندند. این دودمان‌ها طی دوران نوزیستی به‌طرز مؤثری شاخه-شاخه شدند. تعدادی از دودمان‌هایی که در آن موقع به‌وجود آمدند، اکنون منقرض شده‌اند، به‌طوری که تعداد راسته‌های پستانداران امروزی از اوایل دوران نوزیستی کمتر است.

هنگامی که دایناسورها از میان رفتند، پستانداران به داخل مناطق مسکونی خالی راه یافتند تا به نوبهٔ خود بر محیط خشکی چیرگی یابند.

فعالیت تکاملی پستانداران طی دو میلیون سال گذشته به اوج خود رسید و این شاید به‌خاطر گوناگونی زیادی بود که همراه با یخبندان اواخر دوران نوزیستی در آب و هوا پدید آمد. واپسین رویداد مهم برای پستانداران موج انقراضی بود که به‌ویژه در مورد پستانداران بزرگ، که شامل گونه‌های انسان‌ریخت هم می‌شد، روی داد.

نوشتار برگزیده

کیسه‌داران (نام علمی: Marsupialia) فرورده‌ای از پستانداران هستند که مشخصه‌شان دارا بودن کیسه‌ای در بدن است که در آن نوزادان خود را بزرگ می‌کنند. همانندی آن‌ها با دیگر پستاندارانی که در فرورده جفت‌داران طبقه‌بندی می‌شوند در این است که هر دو زنده‌زا هستند و این آن‌ها را از تک‌سوراخیانی چون پلاتیپوس و اکیدنه متمایز می‌کند. با این حال برخلاف دیگر پستاندارانی که فرزندان خود را در شکلی متکامل با دارا بودن اعضای زیستی به دنیا می‌آورند، کیسه‌داران نوزادانی کم‌رشدیافته به دنیا می‌آورند که به هیچ وجه قادر به زندگی در دنیای طبیعی بیرون نیستند و ناچارند به درون کیسه مادر بروند تا از شیر مادر تغذیه کنند. از دیدگاه فرگشتی، کیسه‌داران نمونه‌ای یکتا و مهم از چگونگی خو گرفتن به طبیعت و زادآوری را به نمایش می‌گذارند.

از شناخته شده‌ترین کیسه‌داران می‌توان به کانگورو، کوآلا، وامبت، و شیطان تاسمانی اشاره کرد. به جز صاریغ ویرجینیا که در آمریکای شمالی نیز یافت می‌شود، دیگر کیسه‌داران همگی در نیمکره جنوبی زندگی می‌کنند. نزدیک به ۷۰ درصد از ۳۳۴ گونهٔ موجود در این فرورده در استرالزی، که شامل استرالیا و گینه نو و جزایر نزدیک به آن‌ها می‌شود، یافت می‌شوند و ۱۰۰ جانور دیگر باقی‌مانده نیز ساکن قاره آمریکا هستند. بیشتر آن‌ها در آمریکای جنوبی به سر می‌برند و تنها ۱۳ گونه در آمریکای مرکزی زندگی می‌کنند. پدید آمدن تبادل بزرگ در دوران پالئوسن باعث هجوم پستانداران جفت‌دار به آمریکای جنوبی و انقراض گونه‌های بسیاری از کیسه‌داران شد.


ادامه...

آیا می‌دانید

نگارهٔ برگزیده

بوفالوی آمریکایی (به انگلیسی: American bison) نوعی گاو وحشی بومی قاره آمریکای شمالی است. این جانور از سرده‌های بیزون به شمار می‌رود.

طبقه بندی علمی

آن‌چه می‌توانید انجام دهید

رده ها

ویکی‌پروژه‌ها


درگاه های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا