شمشک
| شمشک دربندسر | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | تهران |
| شهرستان | شمیرانات |
| بخش | رودبارقصران |
| سال شهرشدن | ۱۳۹۱ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۲۶۰۰ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهدی ساوه شمشکی |
| پیششمارهٔ تلفن | ۰۲۱ |
| وبگاه | |
  شمشک دربندسر | |
شمشک دربندسر ،نام شهری در بخش رودبارقصران شهرستان شمیرانات استان تهران است.
زبان
[ویرایش]
مردم شمشک دربندسر به گویش قصرانی زبان مازندرانی صحبت می کنند.[۱]حسین کریمان در جلد دوم کتاب قصران کوهسران آوردهاست: منطقه قصران باستانی شامل مناطق لاوشان، فشم، دربندسر، گاجره و روستاهای کوهپایهای توچال تا مناطق غربی رودخانه جاجرود. زبان عمومی مردم قصران لهجهای از زبان باستانی پهلوی است که زبان طبری یا مازندرانی، که از ریشهٔ زبانهای دیرین ایرانی است، و عربی و اندکی ترکی، بدان درآمیخته و از زبان دری نیز در قرون اسلامی تأثیر یافتهاست، و هر چه از ری به مازندران نزدیک تر شوند بر میزان لهجهٔ مازندرانی به همان نسبت افزوده میشود، چنانکه در لهجهٔ میگون و شهرستانک و لالان و زایگان و روته و گرمابدر و شمشک و دربندسر زبان و لهجهٔ مازندرانی غلبه دارد.[۲]
محلههای شهر شمشک دربندسر
[ویرایش]پیستهای اسکی
[ویرایش]تاریخچه
[ویرایش]هئیت دولت بنا به پیشنهاد وزارت کشور و به استناد ماده (۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری -مصوب ۱۳۶۲ - در آبان ماه سال ۱۳۹۱ شهر شمشک را تصویب کردند که بنا بر این مصوبه روستاها، مزارع و مکانهای سفیدستان، شمشک بالا، شمشک پایین، دربندسر، درود و جیرود از توابع دهستان رودبار قصران بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات با یکدیگر ادغام و از این پس به عنوان شهر شمشک شناخته میشود.[۳]
معادن زغالسنگ شمشک
[ویرایش]رسوبات زغالدار ایران با نام گروه زغالدار شمشک و نای بند (سازندهای شمشک و نای بند) از دیدگاه زمانی از تریاس بالایی آغاز و تا ژوراسیک میانی ادامه دارد. محدودهٔ گسترش این رسوبات، شمال و مرکز و غرب ایران را دربر میگیرد.
حوضههای زغالی ایران در دو بخش بزرگ زمینشناسی ایران یعنی البرز و ایران مرکزی گسترش دارند. این حوضههای زغالی، اغلب در محیطهای زمین ساختیِ فعال و عموماً ناودیسی تشکیل شدهاند. سنگهای دربرگیرندهٔ زغال سنگهای این حوضهها، کنگلومرا، ماسه سنگ، شیل، سیلت و ماسه سنگ آهکی است. زغال سنگهای البرز عموماً در سازند شمشک و زغال سنگهای ایران مرکزی عموماً در سازند نای بند با سن تریاس فوقانی تا ژوراسیک زیرین تشکیل شدهاند. رسوبات زغالدار حوضهٔ البرز، اغلب از نوع تخریبی هستند و رسوبات حوضه ایران مرکزی بیشتر تحت تأثیر رسوبات دریایی قرار گرفتهاند. ویژگیِ عمومی زغال سنگهای این حوضهها آن است که این زغال سنگها اغلب از نوع گازدار، گازدار چرب تا چرب هستند. این زغال سنگها از نظر تجاری اغلب از نوع کُک شو و کمتر از نوعِ حرارتی هستند.
براساس سوابق موجود با تأسیس وزارت صناعت و فلاحت در سال ۱۳۰۹ و آغاز احداث کارخانجات قندسازی و سیمان و ذوب فلزات، موضوع اکتشاف و گشایش معادن زغالسنگ برای تأمین مواد اولیه و انرژی این صنایع مطرح و فعالیتهای معدنی برای تولید زغالسنگ در سال ۱۳۱۳ با گشایش معادن زغالسنگ شمشک و گاجره و لالون و الیکا در دامنهٔ جنوبی البرز و معادن چشمه گل در استان خراسان و هجدک در کرمان آغاز و در سال ۱۳۱۶ همزمان با عقد قرارداد کارخانه ذوب آهن کرج با کنسرسیوم دماگ/کروپ آلمان، اکتشافات جدید به منظور تأمین ۲۵۰ هزار تن زغالسنگ مورد نیاز این پروژه آغاز گردیدهاست. به علت وقوع جنگ جهانی دوم این فعالیتها به نتیجه نرسید لذا تولید زغال سنگ در کشور در سال ۱۳۱۶، فقط در حدود سالیانه ۱۳۳ هزار تن انجام شد.
تحقیق و اکتشاف سیستماتیک بر روی منابع زغالسنگ ایران از سال ۱۳۴۵ و به منظور تأمین نیاز کارخانه ذوب آهن اصفهان و پیشبینی تهیه زغال سنگ برای فازهای بعدی توسعهٔ این کارخانه آغاز شد. وسعت نواحی زغال خیز ایران حدود یکصد هزار کیلومتر مربع است. میزان ذخایر زغالسنگ این نواحی در ۶۵۰ میلیون تن ذخیرهٔ قطعی و ۱۲۰۰ میلیون تن ذخیرهٔ احتمالی زغال سنگ کک شو و حدود ۳۰۰۰ میلیون تن ذخیرهٔ احتمالی زغال سنگ حرارتی برآورد شدهاست. معادن زغال سنگ شمشک سبب اشتغال ساکنان شمشک و محلههای مجاور نظیر میگون، جیرود در این معادن گردید.
قانون مجلس در حمایت مالی از معادن شمشک
[ویرایش]این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیستم مرداد ماه ۱۳۰۷ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
ماده واحده - برای استخراج معادن زغال سنگ شمشک و ساختن راه شمشک به تهران برای حمل زغال و همچنین برای مخارج و حقوق اداره کل معادن وزارت مالیه مجاز است تا مبلغ دویست هزار تومان از محل عایدات انحصار قند و شکر به وزارت فواید عامه کارسازی دارد. تبصره - وزارت مالیه مکلف است بودجه اداره معادن وزارت فواید عامه را که از محل مذکور فوق میپردازد از محل صرفه جویی بودجه کل وزارت فواید عامه در سال ۱۳۰۷ تأمین نماید.[۴]
انفجار معدن شمشک
[ویرایش]
یکی از معادن دولتی در شمشک در سال ۱۳۳۹ بعلت انتشار گاز منفجر گشت و تعداد ۲۱ تن از کارکنان معدن در این انفجار جان خود را از دست دادند. بسیاری از مردم منطقه از این اتفاق بهعنوان تلخترین حادثه صد سال گذشته شمشک یاد میکنند.[۵]
گزارش عبدالمجید وکیل (مکتشف معدن مس سرچشمه) در دوران کاراموزی از احتمال انفجار در معدن شمشک
[ویرایش]مهندس عبدالمجید وکیل که دوران کاراموزی خود را در معدن شمشک میگذراند در گزارشهای خود بارها از احتمال انفجار معدن به علت کشیدن سیگار توسط کارگران در قسمتهای گازدار هشدار داده بود. مهندس نصراله محمودی استاد کاراموزی ایشان بارها این گزارشها را به مقامات مسئول داده بودند و حتی کپی این گزارشها به رئیس معدن هم رسیده بود.[۶]
معدن فسفات جیرود تنها معدن فعال حال حاضر در شمشک دربندسر
[ویرایش]در حال حاضر تنها از دو معدن بزرگ در کشور فسفات استخراج میشود یکی معدن فسفات اسفوردی در ۳۵ کیلومتری شمالشرقی شهرستان بافق و دیگری جیرود در ۴۵ کیلومتری شمالشرق پایتخت. فسفات آسفوردی با منشأی آذرین به دلیل بالا بودن عیار و روباز بودن معدن (هزینه استخراج کم) و قیمت تمام شده ۳۰ دلار به ازای هر تن، اقتصادی برآورد شده و طرح فسفات آسفوردی جهت احداث کارخانه تغلیظ در سال ۱۳۶۸ تشکیل شد.
جاده تهران – شمشک
[ویرایش]
در سالهای بین ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۰ شمسی اداره طرق و شوارع اقدام به احداث راه ماشین رو بین تهران و شمشک نمود. جاده اصلی که از زردبند شروع و تا دیزین ادامه دارد، در زمان پهلوی اول با نقشه دکتر حسابی و صرفاً جهت بهرهبرداری از زغالسنگ شمشک تعمیر و تعریض و ساخته شد.[۷][۸]
جاذبههای گردشگری شهر شمشک
[ویرایش]
- پیست اسکی بینالمللی شمشک
- پیست اسکی بینالمللی دربندسر
- امام زاده محمد
- امامزاده ابراهیم
- امام زاده محمود
- چشمه آفتاب ندیده
- قله دالنشین
- کمپ کوهنوردی
- کلن بستک
- صخره بزرگ بندبن
- منطقه تیس
- قلقله چشمه
- تلتنگه
- جاذبههای تجاری
- هتل شمشک
منابع
[ویرایش]- قصران، نوشته دکتر حسین کریمان
- سایت روزنامه همشهری سه شنبه ۹ آبان ۱۳۹۱–۱۸:۳۲:۱۱ کد مطلب: ۱۸۹۶۸۴
- پایگاه اطلاعرسانی دولت، کد خبر: ۲۲۱۵۷۶ , زمان مخابره: ۱۳۹۱/۸/۹ ساعت ۹: ۵۶
- ↑ حبیب برجیان، گویشهای تبروید در البرز مرکزی: همگرایی زبانی بین طبری و فارسی، ۴۲۹.
- ↑ کریمان، حسین (۱۳۸۶). قصران (کوهسران). تهران: وزیری (کالینگور). ص. جلد دوم صفحه ۷۵۸. شابک ۹۷۸۹۶۴۵۲۸۱۰۱۲.
- ↑ «پایگاه اطلاعرسانی دولت».
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۶ آوریل ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۸.
- ↑ «انفجار در معدن زغال سنگ شمشک». ایران آنلاین. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۷-۰۳.[پیوند مرده]
- ↑ https://www.magiran.com/article/2030097
- ↑ http://www.hessaby.com/moasesat.html
- ↑ «سید محمود حسابی». علوم و فنون (تهران)، ش. ۶۵ (شهریور ۱۳۸۲): ۵۹. بازبینیشده در ۷ اردیبهشت ۱۳۹۲.