خط عذار یار که بگرفت ماه ازو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خطّ عذار یار
زبانفارسی
شاعرحافظ[۱]
شمار ابیات۹
بحرمُضارع مثمن اَخرَب مکفوف محذوف
مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
متن

خطّ عذار یار که بگرفت ماه ازو
خوش حلقه‌ایست لیک بدر نیست راه ازو
ابروی دوست گوشهٔ محراب دولتست
آنجا بمال چهره و حاجت بخواه ازو
ای جرعه‌نوش مجلس جم سینه پاک دار
کایینه‌ایست جام جهان‌بین که آه ازو
کردار اهل صومعه‌ام کرد می‌پرست
این دود بین که نامهٔ من شد سیاه ازو
سُلطان غم هر آنچه تواند بگو بکن
من برده‌ام بباده‌فروشان پناه ازو
ساقی چراغ می بره آفتاب دار
گوهر فروز مشعلهٔ صبحگاه ازو
آبی بروزنامهٔ اعمال ما فشان
باشد توان سترد حروف گناه ازو
حافظ که ساز مطرب عشّاق ساز کرد
خالی مباد عرصهٔ این بزمگاه ازو
آیا درین خیال که دارد گدای شهر
روزی بود که یاد کند پادشاه ازو




۲



۴



۶



۸


نسخهٔ مبنا: تصحیحِ محمّد قزوینی و قاسم غنی

غزلی با مطلع «خطّ عذار یار که بگرفت ماه ازو»، غزل شمارهٔ ۴۱۳ از دیوانِ حافظ در تصحیحِ محمد قزوینی و قاسم غنی است.

مفهوم و درون‌مایه[ویرایش]

وزن[ویرایش]

در اجراها[ویرایش]

ترجمه‌ها[ویرایش]

در دیگر آثار هنری[ویرایش]

قطعه‌هایی خوشنویسی اثر سلطان محمد نور متعلق به سدهٔ ۹ و ۱۰ ه‍.ق با بیت‌هایی از غزل «ساقی بیار آبی از چشمه خرابات / تا خرقه‌ها بشوییم از عجب خانقاهی» و «خط عذار یار که بگرفت ماه از او / خوش حلقه‌ایست لیک به در نیست راه از او» در مرقع بهرام میزا به‌شمارهٔ H2154 و به‌سال ۹۵۱ ه‍.ق/۱۵۴۴ م موجود است. این مرقع در کتابخانهٔ توپکاپی‌سرای استانبول نگهداری می‌شود. این مرقع توسط دوست‌محمد کواشانی هروی و به‌دستور شاهزاده بهرام میرزا صفوی تهیه و تنظیم شده است و دست‌کم ۲۸ قطعه از سروده‌های حافظ که به‌دست خوشنویسان سدهٔ ۹ و ۱۰ ه‍.ق نوشته شده، در این قطعه جای دارد.[۲]

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  • آذرنوش، آذرتاش؛ اینجنیتو، دومینیکو؛ باقری، بهادر؛ بلوکباشی، علی؛ بیات، علی؛ پاکتچی، احمد؛ خرمشاهی، بهاءالدین؛ دادبه، اصغر؛ ساجدی، طهمورث؛ سجادی، صادق؛ سمسار، محمدحسن؛ شمس، اسماعیل؛ عبدالله، صفر؛ کردمافی، سعید؛ کیوانی، مجدالدین؛ مسعودی آرانی، عبدالله؛ میثمی، حسین؛ میرانصاری، علی؛ نکوروح، حسن؛ هاشم‌پور سبحانی، توفیق؛ بخش هنر و معماری (۱۳۹۰). «حافظ». در سید محمدکاظم موسوی بجنوردی. دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج. ۱۹. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. شابک ۹۷۸۶۰۰۶۳۲۶۰۴۷.
  • حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمد بن بهاءالدین محمد. قزوینی، محمد؛ غنی، قاسم، ویراستاران. دیوان حافظ. تهران: سینا.