خاندان والوآ
| خاندان والوآ | |
|---|---|
 | |
| خاندان مادر | خاندان کاپتی |
| کشور | فرانسه |
| تاریخ بنیانگذاری | ۱۲۸۴ |
| بنیانگذار | شارل، کنت والوآ |
| آخرین حاکم | هانری سوم |
| عنوانها | |
| انحلال | ۱۵۸۹ |
| شاخه(های) فرعی | |
| تاریخ فرانسه |
|---|
 |
| گاهشماری |
 درگاه فرانسه |
والوآها (به فرانسوی: Valois) دودمانی بودند که پس از کاپتیها از ۱۳۲۸ تا ۱۵۸۹ میلادی بر فرانسه فرمانروایی کردند. آنان از فرزندان شارل، کنت والوآ بودند. او سومین پسر شاه فیلیپ سوم بود که به دلیل پشتیبانی از ادوارد سوم پادشاه انگلستان از تاج و تخت محروم شده بود.
تاریخ
[ویرایش]خاندان والوا فرمانروایان فرانسه از ابتدای جنگ صدساله تا پایان قرن ۱۶ میلادی بودند. آنها در این ۳ قرن کشور را از پایان قرون وسطی و عصر حاکمیت فئودالی به سوی رنسانس هدایت کردند. والوآها به دنبال پیشینیان خود (خاندان کاپتی) کار یکپارچگی فرانسه را به پیش برده و آن را با موفقیت به پایان رساندند. خاندان والوا خود یکی از شاخههای کاپتیها- حاکمان فرانسه در قرون ۱۰ تا ۱۴ میلادی – محسوب میشدند. والوآها که در دوره آشفتگی اوضاع فرانسه به قدرت رسیدند، به مرور به سه شاخه تقسیم شدند:
- شاخه مستقیم که خود شاخه فرعی از خاندان کاپتی بود و با فرمانروایی فیلیپ پنجم آغاز شد و از ۱۳۲۸ تا ۱۴۹۸ میلادی بر فرانسه حکم راند. اوج قدرت والوآها مربوط به همین دوره میباشد.
- شاخه والوآ-اورلئان که تنها یک عضو آن – لوئی دوازدهم (۱۴۹۸–۱۵۱۵) – به حکومت رسید.
- شاخه والوآ-آنگولم که از ۱۵۱۵ تا ۱۵۷۴ و با پادشاهی فرانسوای یکم قدرت را در دست داشت و سرانجام پس از دوره جنگهای مذهبی فرانسه فروپاشید و جای خود را به خاندان بوربون داد.[۱]
نخستین فرمانروایان والوآ درگیر جنگ صدساله با انگلستان بودند. این جنگ که در ابتدای سلطنت والوآها (ابتدای قرن ۱۴ میلادی) آغاز شد، تا ۱۴۵۳ ادامه یافت. در این مدت، شاهان والوا با دو خطر مهم رو به رو بودند. نخست، دودمان پلانتاژنه به عنوان پادشاهان انگلستان که بخش بزرگی از فرانسه را تصرف کرده بود و همچنین، فئودالهایی که با سوءاستفاده از کاهش قدرت شاه، در پی کسب نفوذ بیشتر بودند. این جنگ سرانجام در زمان شارل هفتم (۱۴۲۲–۱۴۶۱) با پیروزی فرانسویان خاتمه یافت. از آن پس شاهان والوآ کوشیدند تا قدرت فئودالها را کاهش دهند؛ لذا، اختیارات مالیاتی و اعلام جنگ و صلح را از آنِ خود کرده و با افزایش توان نظامی، فئودالها را به حاشیه راندند.[۲]
آغاز درگیریهای موسوم به جنگهای ایتالیا در اوایل قرن ۱۶ میلادی، باعث شروع رقابت تاریخی والوآها با دودمان هابسبورگ شد. مسئلهای که بعدها به رقابت فرانسه و اتریش تبدیل شد و بخش مهمی از تاریخ معاصر اروپا را به خود اختصاص داد. رنسانس فرانسه نیز در زمان دو پادشاه والوآها – فرانسوای یکم و هانری دوم (۱۵۱۵–۱۵۵۹) – روی داد.[۳]
جنگ صد ساله
[ویرایش]این نبردها پس از مرگ شارل چهارم و پایان شاخهٔ اصلی دودمان کاپتی آغاز شد. چون هیچ وارث مذکری در شاخهٔ اصلی خاندان کاپتی نبود، ادوارد سوم، پادشاه انگلستان، (که در عین حال خواهرزادهٔ شارل چهارم بود) مدعی تاج و تخت فرانسه شد. از سوی دیگر، اشراف فرانسه ترجیح دادند از فیلیپ والوآ (که از شاخهٔ فرعی خاندان کاپتی و پسر شارل، کنت والوآ و نوهٔ فیلیپ سوم بود) حمایت کنند. به این ترتیب، فیلیپ با عنوان فیلیپ ششم و نخستین شاه دودمان والوآ بر تخت فرانسه نشست.[۴]
نبردهای میان خاندان والوآ و دودمان پلانتاژنه (خاندان سلطنتی انگلستان در آن زمان)، به همراه دو دورهٔ صلح موقتی (در فاصلهٔ سالهای ۱۳۶۰–۱۳۶۹ و ۱۳۸۹–۱۴۱۵)، چندین نسل به طول انجامید و در نهایت در سال ۱۴۵۳ با پیروزی خاندان والوآ و بیرون راندن انگلیسیها از خاک فرانسه به پایان رسید.[۵]
به قدرت رسیدن بوربونها
[ویرایش]وقوع جنگهای مذهبی فرانسه (۱۵۶۲–۱۵۹۸) تیر خلاصی بر پیکره دولت والوآها وارد آورد. این جنگها میان کاتولیکها – که دستگاههای دولتی در اختیار آنها بود – و پروتستانها رخ داد. سرانجام در سال ۱۵۷۴ هانری سوم، پادشاه ناوار – رئیس خاندان بوربون – از دل جنگهای مذهبی کشور سر برآورد. خاندان والوآها منقرض شد و بوربونها جای آن را گرفتند.[۳]
فهرست پادشاهان والوآ در فرانسه
[ویرایش]والوآ (شاخه اصلی)
- ۱۳۵۰-۱۳۲۸: فیلیپ ششم، شناخته شده به خوشبخت
- ۱۳۶۴-۱۳۵۰: ژان دوم، شناخته شده به نیک
- ۱۳۸۰-۱۳۶۴: شارل پنجم، شناخته شده به خردمند
- ۱۴۲۲-۱۳۸۰: شارل ششم، شناخته شده به دوستداشتنی، در آینده به او لقب دیوانه دادند.
- ۱۴۶۱-۱۴۲۲: شارل هفتم، شناخته شده به پیروز
- ۱۴۸۳-۱۴۶۱: لوئی یازدهم، شناخته شده به عنکبوت جهانی
- ۱۴۹۸-۱۴۸۳: شارل هشتم، شناخته شده به مهربان
والوآ-اورلئان
- ۱۵۱۵-۱۴۹۸: لوئی دوازدهم، شناخته شده به پدر ملت
والوآ-آنگولم
- ۱۵۴۷-۱۵۱۵: فرانسوای یکم
- ۱۵۵۹-۱۵۴۷: هانری دوم
- ۱۵۶۰-۱۵۵۹: فرانسوای دوم
- ۱۵۶۳-۱۵۶۰: کاترین دو مدیچی (جانشین شاه)
- ۱۵۷۴-۱۵۶۰: شارل نهم
- ۱۵۸۹-۱۵۷۴: هانری سوم
اعمال قانون سالیک بدین معنا بود که با انقراض والوآ در نسل مردان، بوربونها به عنوان نوادگان لوئی نهم به سلطنت رسیدند.
عنوانهای مهم دیگری که در اختیار دودمان والوآ بود
[ویرایش]کنت والوآ
[ویرایش]دودمان والوآ
- شارل، کنت والوآ، (۱۲۸۴–۱۳۲۵)
امپراتور لاتین قسطنطنیه
[ویرایش]دودمان والوآ
- شارل، امپراتور صاحب عنوان یوره اوکساریس (۱۳۰۱–۱۳۰۷) (به شارل، کنت والوآ در بالا مراجعه کنید)
خاندان والوا – کورتنی
- کاترین دوم، امپراتور لاتین، امپراتور منصب (۱۳۰۷–۱۳۴۶)، دختر شارل والوآ.
کنتها و دوکهای آلنسون
[ویرایش]خاندان والوآ
- شارل یکم، کنت (۱۲۹۱–۱۳۲۵) (نگاه کنید به شارل والوآ، بالا).
خاندان والوآ-آلنسون
- شارل دوم، کنت (۱۲۹۱–۱۳۴۶)، پسر دوم شارل والوآ.
- شارل سوم، کنت (۱۳۴۶–۱۳۶۱).
- پیتر دوم ، کنت (۱۳۶۱–۱۳۹۱).
- ژان یکم ، کنت (۱۳۹۱–۱۴۱۴).
- ژان یکم، دوک (۱۴۱۴–۱۴۱۵).
- ژان دوم، دوک (۱۴۱۵–۱۴۲۴ و ۱۴۴۹–۱۴۷۴).
- رنه یکم، دوک (۱۴۷۸–۱۴۹۲).
- شارل چهارم، دوک (۱۴۹۲–۱۵۲۵).
کنتها و دوکهای آنژو
[ویرایش]- لوئی یکم، دوک (۱۳۶۰–۱۳۸۳) (همچنین پادشاه اورشلیم و ناپل به عنوان لوئی یکم)، پسر دوم ژان دوم، پادشاه فرانسه.
- لوئی دوم (۱۳۷۷–۱۴۱۷)، پسر لوئی یکم (همچنین پادشاه ناپل به عنوان لوئی دوم).
- لوئی سوم (۱۴۰۳–۱۴۳۴)، پسر لوئی دوم (همچنین پادشاه ناپل به عنوان لوئی سوم).
- رنه یکم (۱۴۰۹–۱۴۸۰)، برادر لوئی سوم (همچنین پادشاه اورشلیم و ناپل با نام رنه یکم).
- شارل چهارم (۱۴۳۶–۱۴۸۱)، برادرزاده رنه یکم (همچنین پادشاه اورشلیم و ناپل با نام شارل چهارم).
دوکهای بورگونی
[ویرایش]- فیلیپ دوم جسور (۱۳۶۳–۱۴۰۴)، چهارمین پسر ژان دوم، پادشاه فرانسه.
- ژان دوم بیباک (۱۴۰۴–۱۴۱۹).
- فیلیپ سوم خوب (۱۴۱۹–۱۴۶۷).
- شارل یکم جسور (۱۴۶۷–۱۴۷۷).
- ماری بورگونی (۱۴۷۷–۱۴۸۲).
دوکهای برابانت
[ویرایش]- آنتونی یکم (۱۴۰۶–۱۴۱۵)، پسر دوم فیلیپ جسور بورگونی.
- ژان چهارم (۱۴۱۵–۱۴۲۷).
- فیلیپ یکم (۱۴۲۷–۱۴۳۰).
کنت نور
[ویرایش]- فیلیپ دوم (۱۴۰۴–۱۴۱۵)، سومین پسر فیلیپ جسور، دوک بورگونی.
- شارل یکم (۱۴۱۵–۱۴۶۴).
- ژان دوم (۱۴۶۴–۱۴۹۱).
دوکهای اورلئان
[ویرایش]خاندان والوآ
- فیلیپ، دوک اورلئان (۱۳۴۴–۱۳۷۵).
- لوئی یکم، دوک اورلئان (۱۳۹۲–۱۴۰۷)، پسر کوچکتر شارل پنجم، پادشاه فرانسه.
- شارل، دوک اورلئان (۱۴۰۷–۱۴۶۵).
- لوئی دوم، دوک اورلئان (۱۴۶۵–۱۵۱۵)، سپس پادشاه فرانسه به عنوان لوئی دوازدهم.
دوک بریتانی
[ویرایش]- کلود، دوشس (۱۵۱۴–۱۵۲۴)، دختر لوئی دوازدهم، پادشاه فرانسه و آن برتانی.
خاندان والوآ-اورلئان-آنگولم
- فرانسوای سوم، دوک بریتانی، دوک (۱۵۲۴–۱۵۳۶)، پسر کلود بریتانی.
- هانری، دوک (۱۵۳۶–۱۵۴۷)، برادر فرانسوای سوم، بعدها نیز پادشاه فرانسه به عنوان هانری دوم.
کنتهای آنگولم
[ویرایش]خاندان والوآ-اورلئان-آنگولم
- ژان، کنت آنگولم (۱۳۹۹–۱۴۶۷)، پسر کوچکتر لوئی یکم، دوک اورلئان.
- شارل، کنت آنگولم (۱۴۵۹–۱۴۹۶).
- فرانسوا، کنت آنگولم (۱۴۹۴–۱۵۴۷)، بعدها نیز پادشاه فرانسه با نام فرانسوای یکم.
شجرهنامه
[ویرایش]فیلیپ سوم پادشاه فرانسه۱۲۷۰–۱۲۸۵ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شارل، کنت والوآ م. ۱۲۷۰, ف. ۱۳۲۵ | لوئی، کنت اورو م. ۱۲۷۶, ف. ۱۳۱۹ | فیلیپ چهارم پادشاه فرانسه پادشاه ناوار۱۲۸۵–۱۳۱۴ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فیلیپ ششم پادشاه فرانسه ۱۳۲۸–۵۰ | لوئی دهم پادشاه فرانسهپادشاه ناوار ۱۳۱۴–۱۶ | فیلیپ پنجم پادشاه فرانسه پادشاه ناوار ۱۳۱۶–۲۲ | شارل چهارم پادشاه فرانسه پادشاه فرانسه ۱۳۲۲–۲۸ | ایزابلای فرانسه | ادوارد دوم پادشاه انگلستان۱۳۰۷–۲۷ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| فیلیپ سوم، پادشاه ناوار پادشاه ناوار م. ۱۳۰۶ | خوآنای دوم ملکه ناوار م. ۱۳۱۲ | ژوآن سوم م. ۱۳۰۸ | ادوارد سوم پادشاه انگلستان م. ۱۳۱۲ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شارل دوم، پادشاه ناوار م. ۱۳۳۲ | فیلیپ بورکوندی م. ۱۳۲۳ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پانویس
[ویرایش]- ↑ اشپیلفوگل، تمدن مغرب زمین، ۴۹۲–۴۹۵.
- ↑ اشپیلفوگل، تمدن مغرب زمین، ۴۹۹–۵۰۰.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ اشپیلفوگل، تمدن مغرب زمین، ۶۲۸.
- ↑ اشپیلفوگل، تمدن مغرب زمین، ۴۹۲.
- ↑ اشپیلفوگل، تمدن مغرب زمین، ۴۹۳.
منابع
[ویرایش]- اشپیلفوگل، جکسون جی. (۱۳۹۳). تمدن مغرب زمین. ترجمهٔ محمدحسین آریا. تهران: امیرکبیر.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «House of Valois». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۸ اوت ۲۰۱۸.