حزب ترقی آلمان
حزب ترقی آلمان (به آلمانی: DFP: Deutsche Fortschrittspartei) در تاریخ ۶ ژوئن ۱۸۶۱ توسط نمایندگان لیبرال در مجلس نمایندگان پروس بهعنوان نخستین حزب برنامهای آلمان بنیانگذاری شد. این حزب نخستین حزب آلمانی بود که دارای یک برنامهٔ حزبی مشخص بود.[۱]
در جریان مناقشهٔ قانون اساسی پروس، این حزب بهطور قاطع در برابر سیاستهای اتو فون بیسمارک موضع گرفت. در روند تأسیس امپراتوری آلمان به بیسمارک نزدیک شد، از جمله در دوران «جنگ فرهنگی» (Kulturkampf)، اما بعداً دوباره فاصله آشکار خود را از او حفظ کرد. حزب ترقی در سال ۱۸۸۴ با «اتحادیهٔ لیبرال» ادغام شد و «حزب آزادیخواه آلمان» (Deutsche Freisinnige Partei) را تشکیل داد.[۲]
تاسیس
[ویرایش]_b_525.jpg)
پیش از تأسیس حزب، یازده نفر از نمایندگان جناح وینکه (Fraktion Vincke) در مجلس نمایندگان پروس از آن جدا شدند. این جداشدگان که بخشی از آنان بهطعنه «یونگلیتاوِن» (Junglitauen، «لیتوانیهای جوان») نامیده میشدند، زیرا بیشترشان از استانهای شرقی پروس میآمدند، شامل افرادی چون ماکس فون فورکنبک و لئوپولد فون هوفربک بودند. آنان خواستار سیاستی لیبرالتر و قاطعتر شدند و در ژانویهٔ ۱۸۶۱ در نشست جناحی، برنامه حزبی متناظری ارائه دادند، اما اکثریت جناح آن را رد کرد. در پی این رویداد، این گروه وارد مذاکره با لیبرالها و دموکراتهای برلین شد تا تأسیس یک حزب ملی را پیش ببرند. افزون بر این، شماری از اعضای انجمن ملی آلمان (Deutscher Nationalverein) نیز که در آن زمان عضو هیچ پارلمانی نبودند، به آنان پیوستند؛ از جمله: برنده بعدی جایزه نوبل تئودور مومسن، هرمان شولتسه-دلیتزش، رودولف فیرشو و هانس ویکتور فون اونروه. همچنین پاول لانگرهانس، کارل فیلیپ چتو و فرانتس دونکر از بنیانگذاران حزب به شمار میرفتند. پایان مرحلهی بنیانگذاری با تصویب برنامهی تأسیس حزب ترقی آلمان در ۶ ژوئن ۱۸۶۱ رقم خورد.
به دنبال الگوی پروس، بهزودی در شماری از دولتهای عضو اتحادیه آلمان (Deutscher Bund) نیز لیبرالها و دموکراتها به احزاب مترقی ایالتی پیوستند. نخست در دسامبر ۱۸۶۱ در پادشاهی وورتمبرگ این کار آغاز شد و سپس در دوکنشین بزرگ هسن (اوت ۱۸۶۲)، دوکنشین ناساو (فوریه ۱۸۶۳)، پادشاهی بایرن (مارس ۱۸۶۳) و در نهایت در پادشاهی هانوفر و پادشاهی ساکسونی (آوریل ۱۸۶۳) ادامه یافت. بعدها شماری از اعضای این احزاب خواهر، در رایشستاگ شمال آلمان و سپس رایشستاگ سراسری آلمان به جناح مترقی مجلس پیوستند که تحت نفوذ همفکران پروسیشان قرار داشت.[۳]
حزب ترقی آلمان (DFP) در برنامه تأسیس خود در سال ۱۸۶۱ بیش از هر چیز خواستار اصلاحات مبتنی بر حاکمیت قانون بود. این حزب استقلال قضات و دسترسی برابر همه شهروندان به دادگاهها را مطالبه میکرد. برای تحقق حاکمیت قانون، باید وابستگی دادستانی به دولت – که تا امروز هم در آلمان وجود دارد – لغو میشد. افزون بر این، جرایم سیاسی نباید به دست قضات وابسته به دولت، بلکه دوباره توسط شهروندان عادی در قالب هیئت منصفه مورد قضاوت قرار میگرفت.
حزب ترقی خواهان پاسخگویی دولت در برابر پارلمان بود و از تقویت خودگردانی محلی در سطح شهرها، شهرستانها و ایالتها دفاع میکرد. همچنین این حزب بر برابری مدنی بر پایهٔ «لغو اصل نظام طبقاتی (ständisches Prinzip) و پلیس اربابی (gutsherrliche Polizei)» تأکید داشت. حزب ترقی از برابری همهٔ جوامع دینی پشتیبانی میکرد و همزمان خواهان جدایی کلیسا و دولت بود، بهویژه در زمینهٔ آموزش و پرورش و ازدواجهای مدنی. قوانین صنفی و اقتصادی نیز باید لیبرالیزه میشدند تا «نیروهای اقتصادی کشور همزمان آزاد و شکوفا شوند». در بودجه دولتی، صرفهجویی بهویژه در هزینههای نظامی مطالبه میشد. و دفاع ملی باید در درجه نخست بر لَندوِر متکی باشد و کمتر بر سربازان حرفهای (Berufssoldat) تکیه کند.[۴]
منابع
[ویرایش]- ↑ Manfred Görtemaker u. a.: Deutschland im 19. Jahrhundert. Entwicklungslinien. 5. Auflage. Bundeszentrale für politische Bildung, Bonn 1996, ISBN 978-3-663-09656-6, S. 258.
- ↑ Johannes Leicht, Arnulf Scriba. "Deutsche Fortschrittspartei 1861–1884". Deutsches Historisches Museum, Berlin. Retrieved 2016-11-13.
- ↑ "Deutsche Fortschrittspartei". Wikipedia (به آلمانی). 2025-06-18.
- ↑ Wolfgang Treue: Deutsche Parteiprogramme seit 1861, 4. Auflage. Muster-Schmidt Verlag, Göttingen 1968, S. 62 f.; Dieter Langewiesche: Liberalismus in Deutschland, Suhrkamp, Frankfurt a. M. 1988, ISBN 3-518-11286-4, S. 94.