جوسر

جوسِر
نچری-خت, توسورت‌حروس, سسورت‌حوس
مجسمه سنگ آهکی جوسِر از مقبرهٔ سرداب او
فرعون
فرمانروایی	۱۹ سال سلطنت ۲۸ سال سلطنت حوالی ۲۶۸۶–۲۶۴۸ ق.م. ۲۶۸۷–۲۶۶۸ ق.م. ۲۶۶۸–۲۶۴۹ ق.م. ۲۶۶۷–۲۶۴۸ ق.م. یا ۲۶۳۰–۲۶۱۱ ق.م. (دودمان سوم مصر)
پیشین	خع‌سخم‌وی (به احتمال زیاد) یا نبکا
جانشین	سخم‌خت (به احتمال زیاد) یا سع‌نخت
عنوان سلطنتی
همسر(ان)	حتپ‌حورنبتی
فرزندان	اینت‌کاعس، شاید سخم‌خت؟
پدر	خع‌سخم‌وی
مادر	نیماعت‌حپ
درگذشته	حوالی ۲۶۴۹ ق.م. یا حوالی ۲۶۱۱ ق.م.
آرامگاه	هرم جوسر در سقاره

جوسِر (مصری باستان: Ḏsr) معروف‌ترین فرعون مصر باستان از دودمان سوم است. معروفیت او به خاطر فرمانش به یکی از مقامات آن روزگار به نام ایمهوتپ برای ساختن هرم پلکانی در سقاره بود.

نام او در متن‌های هم‌روزگارش نچری-خت-نبو یا نتری‌خت‌نبو (Netjeri-chet-nebu) است که «بدن خدایان» معنا می‌دهد. منابع پس از او از جمله منبعی در دوران پادشاهی نو که اشاره به بناهای ساخته شده توسط او می‌کنند، به فهمیدن اینکه نچری-خت و جوسر یکی بوده‌اند، کمک کردند. او با نام‌های نبورع، نُب‌حر، جوسریت و دجوسر نیز شناخته می‌شود.

بررسی‌ها با تاریخ‌سنجی کربنی نشان می‌دهند که آغاز فرمانروایی جوسِر میان ۲۶۹۱ تا ۲۶۲۵ پ.م. بوده است.

دوران فرمانروایی

مدفن جوسِر معروف‌ترین فرعون مصر باستان از دودمان سوم

طول

مانثون طول دوران فرمانروایی جوسِر را ۲۹ سال ذکر می‌کند. در فهرست تورین اما این زمان ۱۹ سال ذکر شده. به دلیل وسعت و تعداد بناهای ساخته شده به دست جوسِر، بعضی مصرشناسان بر این باورند که او شاید نزدیک به سه دهه حکمرانی داشته است. با توجه به نوشته‌های سنگ پالرمو، به نظر می‌آید که عدد ۲۸ سال برای طول دوران او به واقعیت نزدیک‌تر باشد.

رویدادها

در آغاز پادشاهی، جوسِر در نزدیکی ابیدوس زندگی می‌کرد؛ جایی که در آن برای خود گوری در بیت خلاف ساخت. در هنگام او شهبانو نیماعت‌حپ که در زمان خع‌سخم‌وی «مادر فرزندان پادشاهی» خوانده می‌شد با نام «مادر پادشاه» صدا زده شد. دوران جوسِر نخستین هنگامی است که نام وزیر معروف منه‌کا دیده می‌شود.

جوسِر، که خود به معنای «قدیس» در زبان مصر باستان است، آغازگر انقلاب اصلاحی بزرگی در آیین مصر کهن شد. جوسِر به عنوان «سازنده» پادشاهی کهن می‌دانند و این نه برای بناهایی که در مصر ساخت که اصلاحاتی است که به کمک وزیرش ایمهوتپ انجام داد. در هنگام او فرهنگ و اقتصاد پیشرفت کردند و داد و ستد با شرق رونق یافت.

آثار

نامدارترین اثر جوسِر هرم پلکانی او بود که برآمده از ساخت چندین مصطبه بر روی هم است. شکل این هرم بعدها باعث پدید آمدن گور-هرم‌های معمول در پایان پادشاهی کهن شد.

با آنکه جوسِر آغازگر ساخت گوری در ابیدوس (مصر علیا) بود که نتوانست آن را به پایان برساند، پس از مرگ او را در همان هرم پلکانی معروفش در سقاره (مصر سفلا) به خاک سپردند. از آنجا که خسه‌خموی - که پادشاهی از دودمان دوم بود - واپسین فرعونی بود که در ابیدوس به خاک سپرده می‌شد، بعضی مصرشناسان بر این باورند که گرایش به پایتخت شمالی‌تر در هنگامه جوزر کامل شد.

کتاب‌شناسی

• Adès, Harry (2007). A Traveller's History of Egypt. Interlink Books. ISBN 978-1-566-56654-4.
• Atiya, Farid (2006). Ancient Egypt. American University in Cairo Press. pp. 104–11. ISBN 977-17-3634-5.
• Baker, Rosalie; Baker, Charles (2001). Ancient Egyptians: People of the Pyramids. USA: Oxford University Press. pp. 15–19. ISBN 0-195-12221-6.
• Bard, Kathryn (2015). An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt (2 ed.). John Wiley & Sons. pp. 140–145. ISBN 978-1-118-89611-2.
• Berrett, LaMar C. (1 April 1996). Discovering the World of the Bible. Cedar Fort. ISBN 978-0-910523-52-3.
• Bestock, Laurel (2017). Violence and power in ancient Egypt : Image and Ideology Before the New Kingdom. Abingdon, United Kingdom: Routledge. ISBN 9780367878542.
• Brock, Lyla Pinch (2003). Egyptology at the Dawn of the Twenty-first Century: Proceedings of the Eight International Congress of Egyptologists, Volume 2. American University in Cairo Press. pp. 215–220. ISBN 9-774-24714-0.
• Bunson, Margaret (2014). Encyclopaedia of Ancient Egypt. Infobase Publishing. p. 103. ISBN 978-1-438-10997-8.
• Dieter, Arnold (2005). Temples of Ancient Egypt. I.B.Tauris. pp. 40–47. ISBN 1-850-43945-1.
• Dodson, Aiden; Hilton, Dyan (2004). The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. ISBN 0-500-05128-3.
• Edwards, Iorwerth Eiddon Stephen; Gadd, Cyril John; Hammond, Nicholas Geoffrey Lampiere (1971). The Cambridge Ancient History (Third ed.). Cambridge University Press. pp. 145–169. ISBN 0-521-07791-5.
• El-Shahawy, Abeer; Al-Masri, Mathaf (2005). The Egyptian Museum in Cairo. American University in Cairo Press. p. 39. ISBN 9-771-72183-6.
• Fletcher, Joann (2015). The Story of Egypt. Hachette UK. ISBN 978-1-444-78515-9.
• Kleiner, Fred; Mamiya, Christin (2009). Gardner's Art Through The Ages: A Global History. Cengage Learning. pp. 57–59. ISBN 978-0-495-41058-4.
• Kleiner, Fred (2015). Gardner's Art Through The Ages: A Global History. Cengage Learning. pp. 59–61. ISBN 978-1-305-54484-0.
• Mieroop, Marc van der (2010). A History of Ancient Egypt. John Wiley & Sons. pp. 56–57. ISBN 978-1-405-16070-4.
• Poo, Mu-chou (1 February 2012). Enemies of Civilization: Attitudes toward Foreigners in Ancient Mesopotamia, Egypt, and China (به انگلیسی). SUNY Press. ISBN 978-0-7914-8370-1.
• Rice, Michael (1999). Who's who in Ancient Egypt. Psychology Press. pp. 50–51. ISBN 0-415-15448-0.
• Robins, Gay (2014). The Art of Ancient Egypt. British Museum Press. p. 44.
• Romer, John (2007). The Great Pyramid: Ancient Egypt Revisited. Cambridge University Press. p. 251. ISBN 978-0-521-87166-2.
• Wilkinson, Toby (2001). Early Dynastic Egypt. London: Routledge. ISBN 0415260116.
• Wilkinson, Toby (2000). Royal Annals of Ancient Egypt: the Palermo Stone and Its Associated Fragments. London: Kegan Paul International. ISBN 0710306679.