جوزف ودربورن
| جوزف ودربورن | |
|---|---|
 جوزف هنری مک لاگان ودربورن ( ۱۸۸۲–۱۹۴۸) | |
| زادهٔ | ۲ فوریهٔ ۱۸۸۲ آنگوس, اسکاتلند |
| درگذشت | ۹ اکتبر ۱۹۴۸ (۶۶ سال) پرینستون, آمریکا |
| محل زندگی | ایالات متحده آمریکا |
| ملیت | اسکاتلندی |
| شهروندی | آمریکایی |
| محل تحصیل | دانشگاه ادینبرو |
| شناخته‌شده برای | عدد ودربورن ـ اترینگتون قضیه آرتین ـ ودربورن |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | ریاضیدان |
| محل کار | دانشگاه پرینستون |
| استاد راهنما | جرج کریستال |
| دانشجویان دکتری | مریل فلاد ناتان جیکوبسون ارنست اسنپر |
جوزف هنری مک لاگان ودربورن (به انگلیسی: Joseph Henry Maclagan Wedderburn) (زاده ۲ فوریه ۱۸۸۲ در آنگوس- درگذشته ۹ اکتبر ۱۹۴۸ در پرینستون) ریاضیدان اهل اسکاتلند بود. ودربورن در ردیف بزرگترین و تأثیر گذارترین ریاضیدانان و جبردانان سده بیستم به‌شمار میاید. زمینه کاری وی جبر بود و او نتایج مهمی در زمینه نظریه گروه ها ، نظریه میدانها و نظریه ماتریس ها به دست آورد.
زندگینامه[ویرایش]
ودربورن فرزند یک پزشک بود و در آکادمی فورفار تحصیل را آغازید و در ۱۸۹۸ به دانشگاه ادینبرو رفت. در سال ۱۹۰۳ در حالیکه دستیار یک آزمایشگاه بود سه مقاله در ریاضیات منتشر کرد. پس از آن به لایپزیگ و برلین رفت و با فروبنیوس و شور دیدار کرد. سپس به دانشگاه شیکاگو رفت و در آنجا با اسوالد وبلن و مور همکاری نمود. پس از آن به دانشگاه پرینستون رفت و همکاریش را با ریاضیدانان آنجا همچون جرج بیرکهوف ، وبلن و غیره ادامه داد. با آغاز جنگ جهانی یکم به عنوان نخستین فرد از دانشگاه پرینستون داوطلب جنگ شد و بیش از همه افراد این دانشگاه در جنگ خدمت کرد. در سال ۱۹۲۱ به پرینستون بازگشت و به درجه دانشیا ری و نیز ویراستاری مجله سالنامه ریاضیات رسید. در پرینستون تنها سه رساله دکتری را سرپرستی کرد که یکی از آنها ناتان جیکوبسون بود. در سالهای پایانی ودربورن به گونه فزاینده‌ای گوشه گیر و افسرده شد و از جامعه ریاضی کناره گرفت و سرانجام به دلیل حمله قلبی درگذشت.
کارنامه[ویرایش]
ودربورن نزدیک ۴۰ مقاله و کتاب منتشر ساخت. وی در سال ۱۹۰۵ این حکم معروف و مهم را در جبر به اثبات رساند که هر حلقه تقسیم متناهی، یک حلقه جابجایی و در نتیجه یک میدان است. یک نتیجه مستقیم این گزاره فهم کامل ساختار همه هندسه‌های تصویری متناهی است. همچنین او و وبلن در مقاله‌ای ثابت کردند که هندسه‌هایی وجود دارد که در آنها، قضیه پاسکال نتیجه‌ای از قضیه دوسارگ است. از قضایای مهم دیگری که ودربورن اثبات کرد، رده بندی همه جبرهای ساده و نیم ساده بود. وی سپس نشان داد که هر جبر نیم ساده از بعد متناهی حاصل جمع مستقیم جبرهای ساده است. یک تعمیم این قضیه، قضیه آرتین ـ ودربورن است.
منابع[ویرایش]
- John J. O’Connor, Edmund F. Robertson: Joseph Wedderburn. In: MacTutor History of Mathematics archive
- کارن پارشال: Joseph H. M. Wedderburn and the Structure Theory of Algebras, Archive for History of Exact Sciences, Bd. 32, 1985, S.223-349.
- Joseph Wedderburn at the Mathematics Genealogy Project
- Artin, Emil (1950). "The influence of J. H. M. Wedderburn on the development of modern algebra". Bull. Amer. Math. Soc. 56 (1, Part 1): 65–72
- استادان دانشگاه پرینستون
- اسکاتلندیهای مهاجرتکرده به ایالات متحده آمریکا
- اعضای انجمن سلطنتی
- اعضای انجمن سلطنتی ادینبرو
- اهالی آنگوس
- اهالی ادینبرا
- پرسنل ارتش بریتانیا در جنگ جهانی اول
- دانشگاهیان دانشگاه ادینبرو
- دانشآموختگان دانشگاه ادینبرو
- دانشآموختگان دانشگاه شیکاگو
- دانشآموختگان دانشگاه لایپزیگ
- دانشآموختگان دانشگاه هومبولت برلین
- درگذشتگان ۱۹۴۸ (میلادی)
- ریاضیدانان اهل اسکاتلند
- ریاضیدانان اهل ایالات متحده آمریکا
- ریاضیدانان سده ۲۰ (میلادی)
- ریاضیدانان سده ۲۰ (میلادی) اهل ایالات متحده آمریکا
- زادگان ۱۸۸۲ (میلادی)
- جبردانان