جنتامایسین

جنتامایسین

سامانه‌شناسی نام (آیوپاک)
(3R,4R,5R)-2-{[(1S,2S,3R,4S,6R)-4,6- diamino-3-{[(2R,3R,6S)- 3-amino-6-[(1R)- 1-(methylamino)ethyl]oxan-2-yl]oxy}- 2-hydroxycyclohexyl]oxy}-5-methyl- 4-(methylamino)oxane-3,5-diol
داده‌های بالینی
AHFS/دانشنامه دراگز	monograph
مدلاین پلاس	a682275
رده بارداری	D
تجویز	IV, IM, topical
داده‌های فارماکوکینتیکی
فراهمی زیستی	limited oral bioavailability
پیوند پروتئینی	0-10%
نیمه‌عمر	2 hrs
دفع	renal
شناسه
شماره سی‌ای‌اس	1403-66-3 Y
کد ATC	D06AX07 J01GB03 (WHO)‎ S01AA11 (WHO)‎ S02AA14 (WHO)‎ S03AA06 (WHO)‎ QA07AA91 QG01AA91 QG51AA04 QJ51GB03
پاب‌کم	CID 3467
IUPHAR ligand	2427
بانک‌دارو	DB00798
کم‌اسپایدر	390067 Y
UNII	T6Z9V48IKG Y
KEGG	D08013 Y
ChEBI	CHEBI:27412 Y
ChEMBL	CHEMBL195892 Y
داده‌های شیمی
فرمول	C21H43N5O7
وزن مولکولی	477.596 g/mol
SMILES	eMolecules & PubChem
InChI InChI=1S/C21H43N5O7/c1-9(25-3)13-6-5-10(22)19(31-13)32-16-11(23)7-12(24)17(14(16)27)33-20-15(28)18(26-4)21(2,29)8-30-20/h9-20,25-29H,5-8,22-24H2,1-4H3/t9?,10-,11+,12-,13+,14+,15-,16-,17+,18-,19-,20-,21+/m1/s1 Y Key:CEAZRRDELHUEMR-URQXQFDESA-N Y
N(what is this?)  (verify)

جنتامایسین (به انگلیسی: gentamicin)

رده درمانی: پادزیست .

رده فارماکولوژیک: آمینوگلیکوزید

اشکال دارویی: آمپول

موارد مصرف

جنتامایسین یک آنتی‌بیوتیک بیمارستانی است. به دلیل عوارض شدید (آسیب به کلیه، شنوایی و سیستم تعادل بدن) برای عفونت‌های سرپایی تجویز نمی‌شود. بیشتر در عفونت‌های حاد میکروب‌های گرم منفی مانند پیلونفریت حاد، عفونت خون (سپسیس) یا سپتی سمی، مننژیت، عفونت مجاری صفراوی و برخی دیگر از عفونت های پیچیده به کار می‌رود. البته به دلیل عوارض جدّی و گسترده ی این دارو امروزه کاربردش بسیار محدود شده ‌است.

مکانیسم اثر

همه آمینوگلیکوزیدها با اتصال به ریبوزوم مانع سنتز پروتئین در باکتری می‌شوند در نتیجه اثر باکتریسیدی دارند. نفوذ این داروها به درون پوشش سلول‌های باکتریایی وابسته به اکسیژن می‌باشد و به همین دلیل بر روی بی هوازیهای مطلق اثر ناچیزی دارند. مهارکننده‌های سنتز دیواره سلولی مانند پنی‌سیلین‌ها انتقال آمینوگلیکوزیدها را افزایش می‌دهند.

موارد منع مصرف

• حساسیت مفرط به دارو و سایر آمینوگلیکوزیدها.
• آمپول جنتامایسین (به دلیل عوارض بالا) در خارج از بیمارستان نباید تزریق شود.
• در بیماران کلیوی مطلقاً نباید استفاده شود.
• برای زنان باردار منع مصرف دارد، چون مصرف آن می تواند به جنین آسیب وارد کند.
• دوره ی درمان طولانی مدت با این دارو (بیش از دو روز) پرخطر است و ریسک عوارض جانبیِ آن را بسیار بالا می برد.
• در مصرف همزمان این دارو با سایر آنتی بیوتیک ها به خصوص داروهای سمّی برای کلیه مانند فلوروکینولونها، خطر آسیب دیدگی و مسمومیت کلیه بسیار بالاست.

عوارض جانبی

آسیب شنوایی (اتوتوکسیسیتی)، مسمومیت کلیه، (نفروتوکسیسیتی)، نفروز (آسیب به غشای پایه گلومرول‌های کلیه) نارسایی حاد کلیه، نفریت بینابینی(التهاب کلیه)، پروتئینوری، هماچوری(خونریزی کلیه)، کاهش تحرک اسپرم در جنس مذکر، دهلیز شنوایی، عصبی : سردرد، دپرسیون تنفسی .

• جنتامایسین در زمانی کوتاه می تواند باعث مسمومیت و اختلال کارکرد کلیه، التهاب و نکروز رگ های گلومرولی شود که باعث نارسایی حاد یا مزمن کلیه می شود.
• مصرف همزمان جنتامایسین با سایر آنتی بیوتیک ها، خطرِ مسمومیت و آسیب کلیه را بسیار بیشتر می کند. هنگامِ مصرف این دارو، باید مقدار زیادی آب به بدن برسد تا کلیه ها بتوانند سریع جنتامایسین را دفع کنند، زیرا عدم دفع به موقعِ این دارو و جذب آن در سلول های کلیه، احتمال مسمومیت و آسیب کلیه را بسیار بالا می برَد.

• با توجه به آزمایش های متعدد و یافته های بالینی در کشورهای مختلف و در طی چندین دهه، عوارض شدید کلیوی و شنوایی جنتامایسین حتی در دوزهای پایین قابل پیش بینی است.

جستارهای وابسته

آمینوگلیکوزید

پانویس

• فرهنگ جیبی داروهای ژنریک ایران، دکتر حجت الله اکبرزاده پاشا، چاپ اول، صفحه :۱۹۱