جام جهانی فوتبال
 | |
| سال بنیان‌گذاری | ۱۹۳۰ |
|---|---|
| منطقه | بین‌المللی (فیفا) |
| شمار تیم‌های حاضر | ۳۲ (۲۱۱ تیم در دور مقدماتی) |
| قهرمان کنونی |  فرانسه (دومین قهرمانی) |
| موفق‌ترین تیم |  برزیل (پنج قهرمانی) |
| وبگاه | http://www.fifa.com/worldcup/ |
 جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ | |
جام جهانی فیفا (که همچنین با نام جام جهانی فوتبال یا به طور خلاصه، با نام جام جهانی شناخته می شود)، مسابقات حرفه ای فوتبال است که در رده مردان و بین اعضای فدراسیون بین‌المللی فوتبال(فیفا) برگزار می شود. این مسابقات از سال ۱۹۳۰ به طور مرتب و هر ۴ سال یکبار برگزار می شود و تنها در سال های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ و به علت جنگ جهانی دوم برگزار نشده است. قهرمان فعلی جهان، تیم ملی فوتبال فرانسه است که در سال ۲۰۱۸ قهرمان شد.
در حال حاضر، این دوره از مسابقات به پایان رسیده است. تیم ها برای ورود به مرحله نهایی جام، در طی ۳ سال قبل از آغاز آن، تلاش کرده و در نهایت به همراه کشور (های) میزبان در این مسابقات حضور پیدا می‌کنند.
تاکنون ۲۱ دوره جام جهانی برگزار شده است و تنها ۸ کشور موفق به فتح این مسابقات شده اند که کشور برزیل با ۵ قهرمانی، پر افتخار ترین تیم این رقابت ها است. همچنین برزیلی ها تنها تیم در دنیا هستند که در تمام ۲۱ دوره رقابت ها حضور داشته اند و هرگز از گروه حذف نشدند. آلمان و ایتالیا با چهار قهرمانی، دومین تیم‌های پرافتخار دنیا هستند، آرژانتین، فرانسه و اروگوئه با ۲ قهرمانی و کشورهای انگلیس و اسپانیا دیگر کشورهایی هستند که تجربهٔ کسب عنوان قهرمانی را دارند.
جام جهانی، پر بیننده ترین رویداد ورزشی است، به طوری که بازی فینال جام جهانی سال ۲۰۰۶ را که در کشور آلمان برگزار شد، ۷۱۵٫۱ میلیون نفر در سرتاسر دنیا به صورت زنده تماشا کردند.[۱]تاکنون ۱۷ کشور از قاره های اروپا (ایتالیا و فرانسه ۲بار _سوئیس ، سوئد ، انگلستان ،اسپانیا ، آلمان ،روسیه و آلمان غربی ۱بار) آسیا (کره جنوبی و ژاپن ۱بار مشترک) آمریکای جنوبی (برزیل ۲ بار اروگوئه ،شیلی ،آرژانتین ۱بار) آمریکای شمالی (مکزیک ۲بار و ایالات متحده آمریکا ۱ بار) و در قاره آفریقا (آفریقای جنوبی ۱ بار) میزبان این مسابقات بوده است.
میزبان دوره بعدی جام جهانی در سال ۲۰۲۲ کشور قطر خواهد بود. این دوره از جام جهانی که از ۲۱ نوامبر (۳۰ آبان) تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ م. (۲۷ آذر ۱۴۰۱ ه‍جری شمسی) در کشور قطر برگزار خواهد شد، اولین باری خواهد بود که کشوری عربی از خاورمیانه میزبانی این مسابقات را برعهده خواهد داشت.[۲]
روز چهارشنبه ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸ ایالات متحده آمریکا، مکزیک و کانادا به عنوان میزبان های مشترک جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ انتخاب شدند . همچنین کانادا برای اولین بار میزبانی جام جهانی را تجربه می کند.
تاریخچه[ویرایش]
مسابقات بین‌المللی قبلی[ویرایش]
در سال ۱۸۷۲، نخستین مسابقه بین‌المللی فوتبال بین دو تیم انگلیس و اسکاتلند و در گلاسگو انجام شد که با نتیجه مساوی بدون گل به پایان رسید.[۳] نخستین جام برگزار شده نیز در سال ۱۸۸۴ و با نام مسابقات قهرمانی بریتانیا برگزار شد.[۴]
در قرن ۲۰ میلادی، فوتبال رو به رشد رفت و در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۰۰، فوتبال بدون داشتن مدال و به عنوان یکی از ورزش های تیمی، برگزار شد.[۵] در سال ۱۹۰۴ بود که فیفا در سوئیس تأسیس شد. مسئولان وقت فیفا تلاش می کردند تا جدا از فوتبالی که در مسابقات المپیک برگزار می‌شود، مسابقات دیگری برگزار کنند اما چون سال های آغازین این رشته ورزشی بود، فیفا توفیقی کسب نکرد و شکست خورد.[۶]
در المپیک سال ۱۹۰۸ بود که فوتبال برای نخستین بار، به عنوان ورزشی رسمی در المپیک مورد استفاده قرار گرفت و فیفا مسئولیت برگزاری آن را به عهده داشت. البته در آن زمان تنها تیم ملی انگلیس یک تیم حرفه‌ای بود و سایر تیم ها دارای بازیکنان آماتور بودند که به همین دلیل در طی ۲ دوره بعدی المپیک، انگلیس مدال طلا را کسب کرد.
در سال ۱۹۰۹ و در کنار مسابقات المپیک که برای تیم‌های آماتور برگزار می شد، سر توماس لیپتون، جام توماس لیپتون را در شهر تورین برگزار کرد. البته در این رقابت‌ها، تیم‌های ملی شرکت نداشتند بلکه از هر کشور، یک تیم باشگاهی و به عنوان نماینده آن کشور در این مسابقات حضور پیدا می‌کرد. زمانی جام توماس لیپتون به عنوان نخستین دوره رقابت‌های جام جهانی شناخته می‌شد.[۷] در این رقابت‌ها، موفق‌ترین تیم‌های ایتالیا، آلمان و سوئیس حضور داشتند اما مسئولین فوتبال انگلیس، حاضر نشدند تا یک تیم حرفه‌ای به این مسابقات بفرستند که لیپتون از باشگاه «آکلند غربی» به نمایندگی از انگلیس، برای شرکت در این رقابت‌ها دعوت کرد که در نهایت همین تیم هم قهرمان شد.
در سال ۱۹۱۴، فیفا مسابقات فوتبال المپیک را با عنوان جام جهانی فوتبال برای افراد آماتور به رسمیت شناخت و مسئولیت برگزاری این رقابت‌ها را پذیرفت.[۸] این حرکت فیفا در سال ۱۹۲۰، منجر به برگزاری نخستین جام بین قاره‌ای فوتبال شد که در آن یک کشور غیر اروپایی نیز شرکت کرد. مصر به همراه ۱۳ تیم اروپایی دیگر در این رقابت‌ها شرکت کرد که در نهایت مسابقات با قهرمانی تیم ملی بلژیک به پایان رسید.[۹] ۲ دوره بعدی رقابت‌ها نیز در سال‌های ۱۹۲۴ و ۱۹۲۸ با قهرمانی تیم ملی اروگوئه به پایان رسید.
نخستین دوره رقابت ها[ویرایش]
با توجه به موفقیت در برگزاری مسابقات المپیک، فیفا و رئیس وقت آن زمانش؛ ژول ریمه، مجدداً تلاش خود را برای برگزاری یک جام رسمی بین‌المللی آغاز کردند تا بتوانند مسابقات مربوط به خود را برگزار کنند. در مه سال ۱۹۲۸ بود که فیفا در شهر آمستردام تصمیمش را برای برگزاری مسابقات رسمی خود، اعلام کرد.[۱۰] آن ها کشور اروگوئه را که در ۲ دوره قبلی جام جهانی و در آستانه جشن ۱۰۰ سالگی استقلال اش بود، به عنوان میزبان رقابت ها، انتخاب کردند.
کمیته ای برای دعوت تیم های ملی برای حضور در این رقابت ها تشکیل شد اما انتخاب اروگوئه به عنوان میزبان رقابت ها، به منزله افزایش هزینه ها و سخت شدن آمدن تیم ها به رقابت ها بود که همین مسئله باعث شد که تا قبل از ۲ ماه مانده به آغاز رقابت ها، هیچ تیم اروپایی، اعلام آمادگی نکرده باشد. هر چند در نهایت بلژیک، فرانسه، رومانی و یوگسلاوی از اروپا در این رقابت ها حضور پیدا کردند. ۷ تیم از آمریکای جنوبی، ۲ تیم از آمریکای شمالی به همراه ۴ تیم اروپایی، ۱۳ تیم حاضر در نخستین دوره رقابت های جام جهانی فوتبال بودند.
دو بازی اول در تاریخ رقابت های جام جهانی، در ۱۳ ژوئیه ۱۹۳۰ برگزار شد. جایی که فرانسه موفق شد با نتیجه ۴–۱ تیم مکزیک را شکست دهد و آمریکا نیز با ۳ گل تیم بلژیک را شکست داد . لوسین لوران فرانسوی، زننده نخستین گل تاریخ رقابت های جام جهانی شد.[۱۱]
در بازی فینال نیز اروگوئه میزبان توانست در حضور ۹۳ هزار تماشاگر، با نتیجه ۴–۲ آرژانتین را شکست داده و به عنوان نخستین قهرمان جام جهانی فوتبال شناخته شود. جامی که با نام جام ژول ریمه نیز از آن یاد می‌شود.[۱۲]
جام های جهانی قبل از جنگ جهانی[ویرایش]
پس از برگزار شدن نخستین دوره رقابت های جام جهانی، بازی های المپیک سال ۱۹۳۲ در لوس آنجلس برگزار شد که در آنجا فوتبال محبوبیت بسیار کمی داشت و به جای آن، فوتبال آمریکایی بسیار محبوب شده بود. به همین دلیل بود که مسئولین فیفا و المپیک، تصمیم گرفتند مسابقات فوتبال را در آن دوره از رقابت ها برگزار نکنند.[۱۳] فوتبال دوباره در المپیک سال ۱۹۳۶ جزو یکی از رشته ها شد اما بیشتر از گذشته تحت شعاع جام جهانی فوتبال قرار گرفته بود.
مسابقات سال ۱۹۳۴، در کشور ایتالیا برگزار شد. جایی که برای اولین بار مسابقات دارای مرحله گروهی شدند. ۱۶ تیم در این دوره حضور داشتند که تا سال ۱۹۸۲، این تعداد تغییری نکرد. اروگوئه ای ها که از گسترش فاشیسم در ایتالیا ناراضی بودند، این مسابقات را تحریم کردند. بولیوی و پاراگوئه نیز به دلیل مسائل مالی، در این مسابقات حضور پیدا نکردند تا برزیل و آرژانتین بدون برگزاری هیچ بازی مقدماتی، در مسابقات حضور پیدا کنند. مصر نیز در این دوره، به عنوان نخستین تیم آفریقایی حضور پیدا کرد. ایتالیایی ها نیز خود توانستند در این دوره از رقابت ها قهرمان شوند و تبدیل به نخستین تیم اروپایی شوند که قهرمان جام جهانی می شود.[۱۰]
دوره بعدی رقابت‌ها نیز مجدداً در اروپا و این بار در فرانسه برگزار شد که موجب اعتراض کشورهای آمریکایی شد و اروگوئه و آرژانتین مسابقات را تحریم کردند. همچنین برای نخستین بار اعلام شد که تیم های میزبان و قهرمان دوره قبل رقابت ها، بدون نیاز به برگزاری مسابقات مقدماتی، می توانند در این رقابت ها حضور یابند.[۱۰]فرانسوی ها که میزبان بودند، تبدیل به نخستین میزبانی شدند که موفق به کسب جام نشد. تیم ملی ایتالیا در نهایت موفق شد تا برای دومین بار پیاپی، قهرمان این رقابت ها شود
برگزار نشدن دو جام جهانی بخاطر جنگ جهانی[ویرایش]
دوره های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۶ جام جهانی، به دلیل جنگ جهانی دوم برگزار نشد. جام جهانی ۱۹۴۲ قرار بود تا در کشور آلمان برگزار شود. این خبر در ۲۳مین سالگرد فیفا در سال ۱۹۳۶ و در برلین اعلام شده بود. اما جنگ جهانی در سال ۱۹۳۹ آغاز شد و میزبانی آلمان منتفی شد. در ژوئن همین سال، قرار شد برزیل میزبان رقابت‌ها باشد هرچند که با گسترش جنگ جهانی، برگزاری مسابقات منتفی شد آنهم در حالیکه حتی میزبان رقابت‌ها هم مشخص نشده بود.[۱۰]
بعد از پایان جنگ جهانی نیز، مسابقات سال ۱۹۴۶ به دلیل خرابی های حاصل از جنگ، برگزار نشد.[۱۰]
جام های جهانی بعد از جنگ جهانی[ویرایش]
۱۹۵۰[ویرایش]
در سال ۱۹۵۰ بود که مسابقات دوباره از سر گرفته شد. مسابقات به میزبانی برزیل برگزار شد و انگلیس برای نخستین بار در این رقابت ها حضور پیدا کرد. انگلیسی ها که فوتبال را ورزشی انگلیسی می دانستند، دوست نداشتند تا در رقابت با تیم های غیرانگلیسی شرکت کنند تا بتوانند فوتبال را انگلیسی نگه دارند[۱۴] اما سرانجام در سال ۱۹۴۶ بود که دعوت فیفا را پذیرفتند و در این رقابت ها شرکت کردند.[۱۵] هر چند در نهایت آن ها با شکست برابر آمریکا، از گردونه رقابت ها حذف شدند و نتوانستند به فینال راه پیدا کنند. انگلیسی ها آن بازی را با ۱ گل به آمریکا واگذار کرده بودند هرچند در ابتدا اخبار به اشتباه مخابره شد. بنابر اخبار، انگلیسی ها بازی را ۱–۰ برده بودند و البته به علت اشتباه تایپی، نتیجه بازی ۱۰–۰ به نفع انگلیس خوانده شده بود. همچنین اروگوئه‌ای که دو دوره قبلی را تحریم کرده بود، مجدداً به این بازیها آمد. کشورهای اروپای شرقی چون شوروی سابق نیز به‌دلایل سیاسی در مسابقات حضور نداشتند. ایتالیا، قهرمان دوره قبل نیز با وجود سقوط هواپیمای خود که باعث کشته شدن اکثر بازیکنانش شد، در این رقابت‌ها شرکت کرد. همچنین این تنها دوره از رقابت‌ها بود که پس از مرحله گروهی، مسابقات حذفی برگزار نشد و در این دور هم مسابقات به شکل گروهی برگزار شد. در نهایت نیز اروگوئه‌ای‌ها، برزیل میزبان را شکست دادند و قهرمان شدند.
۱۹۵۴[ویرایش]
جام جهانی ۱۹۵۴ در کشور سوئیس برگزار شد و مسابقات برای اولین بار از طریق تلویزیون پخش شدند. شوروی که در مسابقات المپیک شگفتی ساز شده بودند، در این رقابت ها موفق نبودند. در مرحله یک چهارم نهایی مسابقات نیز پر گل ترین بازی تاریخ رقابت‌ها رقم خورد. جایی که اتریش با وجود آنکه با ۳ گل از سوئیس عقب افتاده بود، در نهایت با نتیجه ۷–۵ موفق شد سوئیس را شکست دهد. در نهایت نیز آلمان غربی با برتری ۳–۲ برابر قهرمان المپیک، یعنی مجارستان موفق شد قهرمان مسابقات شود.[۱۶] این قهرمانی در حالی بدست آمد که آلمانی ها ابتدا با ۲ گل از حریف عقب افتاده بودند. به همین دلیل این مسابقه در آلمان، با نام «معجزه برن» معروف شده است.[۱۷]
۱۹۵۸[ویرایش]
جام جهانی ۱۹۵۸ در کشور سوئد برگزار شد و برزیل توانست قهرمان شود. برزیلی‌ها تبدیل به نخستین تیم تاریخ مسابقات شدند که در حالی قهرمان می‌شدند که مسابقات در یک قاره دیگر برگزار می‌شد. همچنین برای اولین بار، هر چهار تیم بریتانیایی موفق به حضور در مرحله نهایی مسابقات شدند. اتفاقی که دیگر هرگز رخ نداد. همچنین در این مسابقات، پله به جهان فوتبال معرفی شد. وی در فینال ۲ بار گلزنی کرد. جاست فونتین نیز با زدن ۱۳ گل، بهترین گلزن رقابت ها شد. رکوردی که تاکنون دست نخورده باقی مانده است.[۱۸]
۱۹۶۲[ویرایش]
در حالی شیلی میزبان جام جهانی ۱۹۶۲ بود که قبل از آغاز مسابقات، زلزله ویرانگر و ۹٫۵ ریشتری شیلی رخ داد و خسارات زیادی وارد کرد. این دوره از مسابقات بخاطر بازی های بیش از حد خشن و تدافعی اش بسیار مشهور شد. برای مثال بازی ایتالیا با شیلی که با برد ۲–۰ شیلی همراه بود، به نام نبرد سانتیاگو معروف شد. دو روزنامه نگار ایتالیایی، مقاله‌ای تند دربارهٔ کشور میزبان نوشتند و در مسابقه نیز بازیکنان دو تیم به قصد مصدوم کردن بازیکنان حریف بازی می‌کردند و در نهایت دو بازیکن از تیم ایتالیا نیز از بازی اخراج شدند. در نهایت و برای دومین بار پیاپی، برزیل موفق شد در فینال و با نتیجه ۳–۱ تیم چکسلواکی را شکست دهد و قهرمان مسابقات شود. مارکوس کول کلمبیایی نیز تبدیل به نخستین و تنها بازیکن تاریخ شد که از روی نقطه کرنر، موفق به زدن گل در جام جهانی شد. لو یاشین این گل را دریافت کرده بود.[۱۹]
در بین سال های ۱۹۳۷ تا ۱۹۷۸، مسابقات با حضور ۱۶ تیم برگزار می‌شد. البته در مسابقات سال ۱۹۳۸ کشور اتریش جزوی از آلمان شده بود و به همین دلیل بود که مسابقات با حضور ۱۵ تیم برگزار شد. همچنین در مسابقات سال ۱۹۵۰ بود که به علت انصراف تیم های هند، اسکاتلند و ترکیه، مسابقات با شرکت ۱۳ تیم برگزار شد.[۲۰] در آن سال ها اکثر تیم های شرکت کننده، از اروپا و آمریکای جنوبی بودند و تیم‌های کمی از قاره های آمریکای شمالی، آسیا، آفریقا و اقیانوسیه در این رقابت ها بودند و اکثر آن ها نیز به راحتی از تیم های اروپایی و آمریکایی جنوبی، شکست می خوردند. در واقع تا سال ۱۹۸۶، تنها آمریکا بود که جزو قاره اروپا و آمریکای جنوبی نبود اما توانسته بود از دور نخست رقابت ها صعود کند و در رقابت های سال ۱۹۳۰، به دور نیمه نهایی رسیده بود. همچنین تیم‌های ملی کوبا در سال ۱۹۳۸، کره شمالی در سال ۱۹۶۶ و مکزیک در سال ۱۹۷۰ بود که توانسته بودند به مرحله یک چهارم نهایی برسند.
در دوران جنگ جهانی دوم جام در ایتالیا بود و معاون رئیس فیفا، «اوتورینو باراسی» آن را در یک جعبه کفش در زیر تختخواب خود مخفی کرده بود. برزیل در سال ۱۹۶۶ به روال عادی پس از چهار سال جام را به فیفا بازگرداند. این جام در همین سال و قبل از شروع بازیها، بخشی از نمایشگاه «فوتبال در دنیای تمبر» بود که در «وستمینستر سنترهال» لندن برگزار شده بود. در روز ۲۰ مارس ۱۹۶۶ برابر ۲۹ اسفند ۱۳۴۴ (خورشیدی) ، زمانی که در قسمت دیگری از ساختمان نمایشگاه مراسم عبادت برگزار شده بود، ربوده شد. اما یک هفته بعد سگی ضمن بازی در باغچه جلوی خانه ای آن را پیدا کرد. جام ژول ریمه پس از مسابقات ۱۹۷۰ برای همیشه به برزیل رفت ولی در دسامبر سال ۱۹۸۳ دوباره و این بار از ویترین فدراسیون فوتبال برزیل به سرقت رفت. در تحقیقات پلیس معلوم شد که دزدان جام را ذوب کرده‌اند . به این خاطر فدراسیون برزیل بدل جام را نزد یک شرکت آلمانی در شهر «هانائو» نزدیک فرانکفورت سفارش داد که اکنون در برزیل نگهداری می‌شود.
پس از این رویداد، فیفا از میان ۵۳ طرح که هنرمندان در رقابتی جهانی برای جام جهانی فراهم آورده بودند، جام فعلی را که طراحی تندیس ساز و سنگتراش ایتالیایی «سیلویو گازانیگا» اهل میلان است را برگزید. جنس جام طلای ۱۸ عیار، وزن آن ۶۱۷۵ گرم و ارتفاع آن ۳۶۸ میلی‌متر است. تیم برنده جام را دریافت می کند و پس از پایان مسابقات می بایستی آن را قبل از بازگشت به کشور خود تحویل فیفا دهد. تیم قهرمان یک نسخه بدل با روکش آب طلا دریافت می کند که آنهم متعلق به فیفا می‌ماند.
نتایج[ویرایش]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
- a.e.t.: after extra time
- pen.: after penalty shoot-out
- TBD: to be determined
- Notes
تیم‌هایی که به جمع چهار تیم برتر راه یافته‌اند[ویرایش]
- * = میزبان
- ^ = از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۹۰ عناوین آلمان مربوط به آلمان غربی است.
یادداشت ها[ویرایش]
- ^ بازی رسمی ب حک شد قام سوم در مسابقات ۱۹۳۰ انجام نشد؛ ایالات متحده آمریکا و پادشاهی یوگسلاوی هر دو در نیمه نهایی شکست خوردند. با این حال، بعدها فیفا عطف به ماسبق کرد و ایالات متحده آمریکا و پادشاهی یوگسلاوی را به ترتیب سوم و چهارم اعلام کرد، احتمالاً بر اساس اختلاف گل، ضابطه‌ای که تا پیش از مسابقات ۱۹۶۲ سابقه نداشت.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «2006 FIFA World Cup broadcast wider, longer and farther than ever before». FIFA.com. فیفا. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ الهی، فرید. «فوتبال قطر - arshid group | مشاوران بین‌الملل آرشید». www.arshidgroup.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۱۵.
- ↑ "England National Football Team Match No. 1". England Football Online. Retrieved 19 November 2007.
- ↑ "British PM backs return of Home Nations championship". Agence France-Presse. Retrieved 16 December 2007.
- ↑ Elbech, Søren; Stokkermans, Karel (26 June 2008). "Intermediate Games of the IV. Olympiad". rec.sport.soccer Statistics Foundation.
- ↑ "History of FIFA – FIFA takes shape". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 19 November 2007.
- ↑ "'The First World Cup'. The Sir Thomas Lipton Trophy". Shrewsbury and Atcham Borough Council. 10 October 2003. Archived from the original on 29 November 2003. Retrieved 11 April 2006.
- ↑ "History of FIFA – More associations follow". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 19 November 2007.
- ↑ Reyes, Macario (18 October 1999). "VII. Olympiad Antwerp 1920 Football Tournament". rec.sport.soccer Statistics Foundation. Retrieved 10 June 2006.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ "History of FIFA – The first FIFA World Cup". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 19 November 2007.
- ↑ Molinaro, John F. "Lucien Laurent: The World Cup's First Goal Scorer". CBC. Retrieved 6 May 2007.
- ↑ "FIFA World Cup Origin" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 19 November 2007.
- ↑ "The Olympic Odyssey so far... (Part 1: 1908–1964)". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 8 January 2008.
- ↑ "Scotland and the 1950 World Cup". BBC. Retrieved 2007-05-13.
- ↑ Glanville, Brian (2005). The Story of the World Cup
- ↑ "History of FIFA – British Associations return". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 19 November 2007.
- ↑ "1954 FIFA World Cup Switzerland". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 14 April 2011.
- ↑ "1958 FIFA World Cup on FIFA.com". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 14 April 2011.
- ↑ [1962 FIFA World Cup on FIFA.com "1962 FIFA World Cup on FIFA.com"] Check
|url=value (help). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 14 April 2011. - ↑ Glanville, Brian (2005). The Story of the World Cup -Page 45
- ↑ "1930 FIFA World Cup Uruguay". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 30 December 2018.
- ↑ "1950 FIFA World Cup". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 5 March 2009.
- ↑ "FIFA World Cup Finals since 1930" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. Retrieved 5 March 2009.
فوتبال بین‌المللی | ||
|---|---|---|
| آسیا |
|  |
| آفریقا | ||
| آمریکای شمالی، مرکزی و حوزهٔ دریای کارائیب | ||
| آمریکای جنوبی | ||
| اقیانوسیه | ||
| اروپا | ||
| غیر فیفا | ||
| رویداد چندورزشی | ||
| ||
