پرش به محتوا

جاتروفا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جاتروفا
جاتروفا، Jatropha
رده‌بندی علمی
فرمانرو:
گیاهان
راسته:
مالپیگی‌سانان
تیره:
فرفیونیان
سرده:
Jatropha

جاتروفا (نام علمی: Jatropha) یا شیرشیرَک گَزَنه‌ای، نام یک سرده از تیره فرفیونیان است.

نام آن از واژه‌های یونانی ἰατρός (یاتروس، به‌معنای «پزشک») و τροφή (تروفه، به‌معنای «تغذیه») گرفته شده‌است، و به همین دلیل در انگلیسی با نام رایج «physic nut» (گردوی دارویی) شناخته می‌شود. نام رایج دیگر آن «nettlespurge» (شیرشیرک گزنه‌ای) است.[۱] این سرده شامل حدود ۱۸۰ گونه[۲] گیاه گوشتی، بوته و درخت است (برخی خزان‌کننده هستند، مانند گردوی زهری (جاتروفا کارکس)). بیشتر آن‌ها بومی قاره آمریکا هستند، در حالی‌که ۶۶ گونه در جهان قدیم یافت می‌شوند.[۳] این گیاهان یک‌پایه هستند و گل‌های نر و مادهٔ جداگانه تولید می‌کنند. همانند بسیاری از اعضای تیره فرفیونیان، جاتروفا حاوی ترکیباتی است که به‌شدت سمی‌اند. گونه‌های شیرشیرک گزنه‌ای به‌طور سنتی در ساخت سبد، دباغی و تولید رنگ به‌کار رفته‌اند. در دههٔ ۲۰۰۰، گونهٔ گردوی زهری به‌عنوان یک محصول روغنی برای تولید سوخت زیستی و نیز کاربرد دارویی (به‌صورت روغن چراغ) مورد توجه قرار گرفت. بومیان مکزیک در منطقهٔ وراکروز با اصلاح نژادی گونه‌ای از گردوی زهری (جاتروفا کارکس) را پرورش دادند که فاقد ترکیبات سمی بود و به‌دلیل داشتن محصول جانبی خوراکی، برای تولید سوخت زیستی سودآورتر شد. با این حال، اگر گونه خوراکی با گونه‌های سمی گرده‌افشانی شود، سمیت می‌تواند بازگردد.

کاربردها

[ویرایش]

ساقه‌های گیاه Jatropha cuneata (هاات) توسط مردم سری در سونورای مکزیک برای سبدبافی به‌کار می‌رود. ساقه‌ها کباب شده، شکافته و طی فرایندی مفصل خیس می‌شوند. رنگ قرمزی که اغلب استفاده می‌شود از ریشهٔ گونهٔ گیاهی دیگری به نام Krameria grayi به‌دست می‌آید. جاتروفای تند در مناطق گرمسیری به‌عنوان گیاه زینتی به‌خاطر گل‌های سرخ دائماً شکوفا پرورش داده می‌شود. جاتروفای شکم‌بودا در مکزیک و جنوب‌غرب ایالات متحده برای دباغی چرم و تولید رنگ قرمز به‌کار می‌رفته و امروزه نیز به‌عنوان گیاه آپارتمانی استفاده می‌شود.

روغن Jatropha curcas عمدتاً به سوخت زیستی برای استفاده در موتور دیزلی تبدیل می‌شود.[۴] کیک باقی‌مانده پس از استخراج روغن که سرشار از پروتئین است، پس از سم‌زدایی می‌تواند به‌عنوان خوراک ماهی یا دام به‌کار رود. همچنین به‌عنوان منبع زیست‌توده برای نیروگاه‌ها یا تولید گاز زیستی و کود آلی مرغوب استفاده می‌شود.[۵]

در سال ۲۰۰۷، گلدمن ساکس Jatropha curcas را یکی از بهترین گزینه‌ها برای تولید آیندهٔ سوخت زیستی دانست.[۶] این گیاه در برابر خشکسالی و آفت مقاوم است و دانه‌هایی با ۲۷ تا ۴۰ درصد روغن جاتروفا تولید می‌کند،[۷] با میانگین ۳۴٫۴ درصد.[۸] کیک باقی‌مانده دانه جاتروفا پس از استخراج روغن نیز می‌تواند برای تولید انرژی مورد توجه قرار گیرد.[۹] بااین‌حال، هیچ‌یک از گونه‌های جاتروفا هنوز به‌طور کامل اهلی نشده‌اند و به همین دلیل بازدهی آن‌ها متغیر است و تأثیرات بلندمدت استفادهٔ گستردهٔ آن‌ها بر کیفیت خاک و محیط‌زیست ناشناخته است.[۱۰] پژوهش سال ۲۰۰۹ نشان داد که تولید بیودیزل از جاتروفا به‌طور قابل توجهی نسبت به دیگر محصولات سوخت زیستی آب بیشتری نیاز دارد و برآوردهای اولیهٔ بازده بیش از حد خوشبینانه بوده‌اند.[۱۱] پیش‌تر، برآوردهای مؤسسه ورلدواچ نشان داده بود که یک آکر کشت می‌تواند ۲۰۲ گالن (۴٫۸ بشکه) بیودیزل تولید کند.[۱۲]

Jatropha curcas همچنین به‌عنوان گیاهی برای جذب کربن در مناطق خشک در حال بررسی است.[۱۳]

سمیت

[ویرایش]

مانند دیگر اعضای فرفیونیان، گونه‌های سردهٔ جاتروفا حاوی چندین ترکیب سمی هستند. دانه‌های گردوی زهری دارای لکتین‌های سمی و فوربول‌های سرطان‌زا هستند.[۱۴] با وجود این، گاهی دانه‌ها پس از برشته شدن خورده می‌شوند که بخشی از سمیت آن‌ها را کاهش می‌دهد. شیرهٔ این گیاه محرک پوست است و خوردن تنها سه دانه خام می‌تواند برای انسان مرگ‌آور باشد. در سال ۲۰۰۵، ایالت استرالیای غربی Jatropha gossypiifolia را به‌عنوان گیاهی مهاجم و بسیار سمی برای انسان و حیوانات ممنوع کرد.[۱۵] با این حال، این گیاه همچنان در برخی مناطق به‌عنوان دارو استفاده می‌شود؛ هرچند مطالعه‌ای نشان داد برگ خشک آن خاصیت ضدقارچی ندارد.[۱۶]

نگارخانه

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ "Jatropha". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا.
  2. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام POWO وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  3. ↑ Heller, Joachim (1996). Promoting the Conservation and Use of Underutilized and Neglected Crops Volume 1: Physic Nut, Jatropha Curcas L. Bioversity International. p. 7. ISBN 9789290432784.
  4. ↑ Ajayebi, Atta (2013). "Comparative life cycle assessment of biodiesel from algae and jatropha: A case study of India". Bioresource Technology. 150: 429–437. Bibcode:2013BiTec.150..429A. doi:10.1016/j.biortech.2013.09.118. PMID 24140355.
  5. ↑ Heuzé V., Tran G., Edouard N., Renaudeau D., Bastianelli D., Lebas F., 2016. Jatropha (Jatropha sp.) kernel meal and other jatropha products. Feedipedia, a programme by INRA, CIRAD, AFZ and FAO. https://www.feedipedia.org/node/620 Last updated on April 15, 2016, 10:17
  6. ↑ Jatropha Plant Gains Steam In Global Race for Biofuels
  7. ↑ Achten WMJ, Mathijs E, Verchot L, Singh VP, Aerts R, Muys B 2007. Jatropha biodiesel fueling sustainability?. Biofuels, Bioproducts and Biorefining 1(4), 283-291.[۱] doi:10.1002/bbb.39
  8. ↑ Achten WMJ, Verchot L, Franken YJ, Mathijs E, Singh VP, Aerts R, Muys B 2008. Jatropha bio-diesel production and use. Biomass and Bioenergy 32(12), 1063-1084.[۲] doi:10.1016/j.biombioe.2008.03.003
  9. ↑ Jongschaap REE, Blesgraaf RAR, Boogaard TA, Van Loo EN, Savenije HHG. The water footprint of bioenergy from Jatropha curcas L. Proc Natl Acad Sci USA 106(35)E92. doi:10.1073/pnas.0907272106
  10. ↑ World Agroforestry Centre (2007) When oil grows on trees[پیوند مرده]
  11. ↑ Morrison, Chris (9 June 2009). "Miracle Biofuel Plant Jatropha Reveals Its Achilles Heel". CBS. CBS Money Watch. Retrieved 21 June 2016.
  12. ↑ Cox, Craig. "After Oil". Vol. 5, no. 6, July/August 2007. Ode Magazine. p. 54.
  13. ↑ K. Becker, V. Wulfmeyer, T. Berger, J. Gebel, and W. Münch: "K. Becker1, V. Wulfmeyer2, T. Berger3, J. Gebel4, and W. Münch", Earth system dynamics, 4, 237-251, 2013.
  14. ↑ "Drugs and Poisons: Toxalbumins - Peas and beans gone bad". Archived from the original on 2010-03-26. Retrieved 2010-06-26.
  15. ↑ MacIntyre, Ben (2007-07-08). "Poison plant could help to cure the planet". The Times. London. Archived from the original on September 6, 2008. Retrieved 2008-06-09.
  16. ↑ Ilango, S. and David Paul Raj RS. 2015. Effect of Arbuscular Mycorrhizae on Jatropha curcas further its effect on tissue culture and leaf extract for antifungal property. url=http://www.annalsofplantsciences.com/index.php/aps/article/view/189

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جاتروفا موجود است.
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جاتروفا&oldid=42902000»