تیکتالیک
| تیکتالیک محدودهٔ زمانی: دوونین پسین، ۳۷۵ میلیون سال پیش
| |
|---|---|
| |
| شکل بازسازی‌شده تیکتالیک | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| زیرشاخه: | مهره‌داران |
| رده: | گوشتی‌بالگان |
| فرورده: | چارپاریختان[۱] |
| سرده: | تیکتالیک |
| گونه: | T. roseae |
| نام دوبخشی | |
| Tiktaalik roseae Daeschler, Shubin & Jenkins, 2006
| |
تیکتالیک (نام علمی: Tiktaalik roseae) یک گونهٔ منقرض شده از ماهی‌های گوشتی‌باله[۳] است که در دوره دوونین پسین، در حدود ۳۷۵ میلیون سال پیش، می‌زیسته و بسیاری از ویژگی‌های آن با چهاراندامان امروزی همانندی داشته‌است.[۴] تیکالیک یک نمونه از چندین نسل «ماهی» هایی گوشتی‌باله دیرین است که خود را با زندگی در آب‌های کم‌عمق کم‌اکسیژن روزگار خود سازگار کردند و همین روند بود که سرانجام به تکامل (فرگشت) چارپایان انجامید.[۵] سنگواره تیکالیک در سال ۲۰۰۴ در جزیره السمر نوناووت کانادا کشف شد.
نام تیکتالیک از زبان اسکیمویی اینوکتیتوت گرفته شده و به معنی ماهی ریش‌دار[۶] است. ریش‌سفیدان اینوئیت (اسکیمو) این نام را پس از کشف این سنگواره برای این جنس از جانوران پیشنهاد کردند که پذیرفته شد.[۷]
تیکتالیک حلقه مفقوده‌ای میان ماهی‌ها و موجودات خشکی اولیه بوده بطوری‌که دارای ۴ دست و پای اولیه و یک دم ماهی گون بوده تا بتواند هم در خشکی زندگی کند هم در آب.
ویژگی‌ها[ویرایش]
تیکتالیک برخلاف ماهی‌ها دارای استخوان‌های مچ و انگشتان ساده بوده و وظیفه آن‌ها حمل جانور در خشکی بوده همچنین فسیل جمجه این جانور نشان دهنده این است این موجود هم دارای شش اولیه بوده و هم آبشش تا بتواند هم در آب و هم در خشکی زندگی کند و آبشش‌ها در دریا های کم عمق کاربرد داشته‌است همچنین این موجود بر خلاف ماهی‌ها دارای استخوان‌های گردن بوده تا بتواند گردنش را بچرخاند و روی خشکی بهتر شکار کند. تیکتالیک همچنین دارای اجزای زیر بوده:
اجزای ماهی‌گون:
آبشش، دم ماهی گون، پولک روی پوست
اجزای جانورگون:
شش، استخوان‌های گردن، دست و پای نصف ماهی نصف مارمولک، گوش مانند مارمولک، استخوان‌های دنده مانند مارمولک‌ها
کشف تیکتالیک حلقه گم شده بین ماهی‌های اولیه و جانوران خشکی اولیه را پیدا کرد مانند آرکئوپتریکس (نیاپرنده) که حلقه گم شده بین دایناسورها و پرندگان بود کمک زیادی به اثبات نظریه منشأ گونه‌های چارلز داروین دانشمند انگلیسی سده نوزدهم میلادی کرد. در این نظریه بیان شده که منشأ تمام گونه‌ها از یک گونه‌است.
کاشف[ویرایش]
کاشف این سنگواره نیل شوبین[۸] دیرین‌شناس، زیست‌شناس تکاملی و نویسنده ادبیات علمی آمریکایی است.[۹]
منابع[ویرایش]
Wikipedia contributors, "Tiktaalik," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed March 16, 2011).
- ↑ Tetrapodomorpha
- ↑ holotype
- ↑ sarcopterygian
- ↑ Edward B. Daeschler, Neil H. Shubin and Farish A. Jenkins, Jr (6 April ۲۰۰۶). "A Devonian tetrapod-like fish and the evolution of the tetrapod body plan". Nature. 440 (7085): 757–۷۶۳. doi:10٫۱۰۳۸/nature۰۴۶۳۹. PMID 16598249.
{{cite journal}}: Check|doi=value (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Jennifer A. Clack, Scientific American, Getting a Leg Up on Land Nov. 21, 2005.
- ↑ burbot
- ↑ Spotts, Peter (April ۶, ۲۰۰۶). "Fossil fills gap in move from sea to land". Retrieved 2006-04-05.
{{cite news}}: Unknown parameter|org=ignored (help) - ↑ Neil Shubin
- ↑ University of Chicago Neil Shubin Home Page بایگانی‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۰۱ توسط Wayback Machine
پیوند به بیرون[ویرایش]
- http://tiktaalik.uchicago.edu
- http://www.devoniantimes.org/Order/re-tiktaalik.html
- Finding Tiktaalik - Neil Shubin on the Evolutionary Step from Sea to Land توضیحات نیل شوبین (کاشف سنگواره) دربارهٔ جزئیات و چگونگی کشف، ویدئو ۶ دقیقه‌ای: مدیافایر