توفیق سبحانی

توفیق سبحانی
نام هنگام تولد	توفیق هاشم پور سبحانی
زادهٔ	۱۳۱۷ خورشیدی تبریز
تحصیلات	دکتری رشته عربی- فارسی
شناخته‌شده برای	مولوی‌شناسی
جایزه(ها)	جایزه دوره سوم کتاب سال

توفیق هاشم پور سبحانی از استادان معاصر در زمینهٔ زبان و ادبیات فارسی در سال ۱۳۱۷ شمسی در تبریز به دنیا آمد. وی پس از اخذ فوق لیسانس دبیری از دانشگاه تهران به ترکیه سفر کرد و با شرکت در امتحان ورودی دورهٔ دکتری دانشگاه استانبول در رشتهٔ عربی و فارسی آن دانشگاه پذیرفته شد و در سال ۱۹۷۴ میلادی به دریافت درجهٔ دکتری نایل آمد. او نایب رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بوده و در دانشگاه‌ها نیز به تدریس زبان و ادبیات فارسی مشغول می‌باشد.

سوابق

توفیق سبحانی دورهٔ ابتدایی را در دبستان رودکی، متوسطه را در دبیرستان‌های رشدیه و لقمان تبریز و رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی را در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تبریز و دورهٔ فوق لیسانس دبیری را در تهران به پایان رسانید. عنوان رسالهٔ دورهٔ لیسانس وی «تأثیر حافظ از سعدی و عراقی» بود. سبحانی در سال ۱۳۴۸ شمسی به استانبول رفت و از کتب خطی کتابخانه‌های بسیار غنی استانبول استفاده کرد. با شرکت در امتحان ورودی دورهٔ دکتری دانشگاه استانبول در رشتهٔ عربی - فارسی آن دانشگاه پذیرفته شد و در سال ۱۹۷۴ میلادی به دریافت درجهٔ دکتری نایل آمد.

فعالیت دانشگاهی

وی در زمان تحصیل از وجود استادانی مانند احمد ترجانی زاده، سید حسن قاضی طباطبایی، دکتر محمدجعفر محجوب و دکتر محمود صناعی بهره گرفت. وی در ترکیه در دانشگاه استانبول از وجود استادانی چون عبدالباقی گولپینارلی بهره برد.

دانشجویان و دانش پژوهان از تدریس او در دانشگاه‌های تبریز، دانشگاه دهلی (۱۳۷۴ الی ۱۳۷۶) و دانشگاه پیام نور بهره برده‌اند.

جوایز

کتاب «مولانا جلال الدین، زندگانی، فلسفه، آثار گزیده‌ای از آن‌ها» ترجمهٔ توفیق سبحانی، در دورهٔ سوم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کتاب سال برگزیده شد.

آثار

کتاب‌ها

• فهرست‌های تجارب السلف هندو شاه نخجوانی
• فهرست کتب خطی فارسی دانشگاه دهلی
• حارث بن اسد محاسبی و کتاب القصد او
• نگاهی به تاریخ ادب فارسی در هند
• ترجمهٔ شرح مثنوی شریف
• ره آوردهای سفر(دهلی)

ترجمه ها

• تصحیح تذکرهٔ انجمن خاقان، اثر فاضل خان گروسی
• فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانهٔ بروسه
• سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله ابن خفیف شیرازی
• مجالس سبعه(هفت خطابه) مثنوی معنوی
• فتوت در کشورهای اسلامی و مآخذ آن
• تصوف در یکصد پرسش و پاسخ
• نقد شعر العجم شبلی نعمانی
• الهائم الخائف من لومة اللائم
• زندگینامهٔ مولانا جلال الدین
• ملامتیه و ملامتیان
• مولویّه بعد از مولانا

مقالات

• حاجی بکتاش ولی و طریقت بکتاشیه
• دربارهٔ قلندرنامهٔ خطیب فارسی
• بهاء ولد، زندگی و عرفان او
• زبان گویندگان آذربایجان
• سماع

منابع

• «شرح حال فرهیختگان». دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۳.
• گفتگو با استاد سبحانی مولوی شناسی و مولوی پژوهان در بی‌بی‌سی فارسی. بازدید ۱۷ می ۲۰۱۲
• [۱] فهرست آثار استاد توفیق سبحانی. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
• گفتگو بااستاد سبحانی «جهان مولانا» وبگاه بزرگداشت سالگرد مولانا بازدید ۱۷ مهٔ ۲۰۱۲.