ترکشناسی
ترکشناسی (به انگلیسی: Turkology) مجموعهای از علوم انسانی است که به مطالعهٔ زبانها، تاریخ، ادبیات، فولکلور، فرهنگ، و قومشناسی اقوامی میپردازد که به زبانهای ترکی صحبت میکنند. این رشته شامل گروههای قومیِ ترک[۱] از یاقوتها در شرق سیبری گرفته تا ترکها در بالکان و گاگائوز در مولداوی است.
تاریخ
[ویرایش]اطلاعات قومیتی دربارهٔ قبایل ترک نخستین بار توسط محمود کاشغری، زبانشناس ترک سدهٔ یازدهم میلادی، در دیوان لغات الترک (فرهنگ لغت زبان ترکی) نظاممند شد. فرهنگهای چندزبانه از اواخر سدهٔ سیزدهم میلادی برای کاربرد عملی در تجارت بینالمللی و زندگی سیاسی گردآوری شد. یکی از این فرهنگهاای قابل توجه کودکس کومانیکوس[الف] است که حاوی اطلاعاتی به ترکی کومان و فارسی، لاتین، و آلمانی است. همچنین، فرهنگهای دوزبانه به قبچاقی و ارمنی و همچنین قبچاق و روسی وجود دارد. در قرون وسطی، ترکشناسی حول محور مورخان، سفیران، و مسافران و جغرافیدانان بیزانسی/یونانی بود. در سدههای ۱۵ تا ۱۷ میلادی موضوع اصلی ترکشناسی، مطالعهٔ امپراتوری عثمانی و زبان ترکی و زبانهای ترکی اروپای شرقی و آسیای غربی بود. در سال ۱۵۳۳ اولین آغازگر دستنویس ظاهر شد و در سال ۱۶۱۲ دستور زبان چاپی توسط جروم مَگیزر[ب] منتشر شد و به دنبال آن کتاب چهارجلدی Thesaurus Linguarum Orientalium اثر مسگنین منینسکی[پ] که در سال ۱۶۸۰ منتشر شد.
فهرستی الفبایی از مقالههای مربوط به ترکشناسی در این دانشنامه:
- اوبه
- اورال باتیر
- غُز (اوغوز)
- تاتارستان
- کتاب دده قورقود
- فهرست قبایل غُز (اغوز)
- قورولتای
- شاهسون
- زبانهای ترکی
- مردم ترک
- کوراوغلو
یادداشتها
[ویرایش]منابع
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]- اطلاعات کارشناسی پیرامون ترکشناسی در کتابخانهی دانشگاه (هاله-ویتنبرگ) و ایالت زاکسن-آنهالت (آلمان)
- اطلاعات و خدمات کارشناسی در زمینهی مطالعات خاورمیانه و شمال افریقا و پژوهشهای اسلامی
 | این یک مقالهٔ خرد است. میتوانید با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |