تحلیل تکنیکال

نمودار سطوح مقاومت و پشتیبان در یکی از بازارهای سهام

تحلیل فنی یا تحلیل تکنیکال (به انگلیسی: Technical analysis) در امور مالی به روش تجزیه و تحلیل برای پیش‌بینی جهت تغییر قیمت ها از طریق مطالعه‌ی داده‌های گذشته بازار به ویژه قیمت و حجم، اطلاق می‌شود. تحلیلگران تکنیکال با استدلال آن که عرضه و تقاضا در نهایت باعث کشف قیمت می‌شود، با بررسی و مطابقت گذشته‌ی نمودار قیمت و پیداکردن الگوهای متفاوت و تکرارشونده، قیمت آینده‌ی یک دارایی را پیش‌بینی می‌کنند. تحلیل تکنیکال اولین بار توسط چارلز داوننت در اواخر قرن ۱۹ میلادی ارائه شد. تحلیل تکنیکال بر اساس این فرض انجام می‌شود که فعالیت‌های معاملاتی گذشته می‌تواند، تأثیر بسزایی در روند آینده‌ی بازار داشته باشد؛ یا به تعبیری دیگر آینده برگرفته از رفتار گذشته است. معامله‌گرانی که از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند، شاخص‌ها و معیارهای مختلفی را برای بررسی روند بازار (براساس نمودارها و حرکات قیمت) به کار می‌گیرند. تحلیل تکنیکال، سعی در پیش‌بینی حرکت قیمت برای تقریباً هر ابزار قابل معامله‌ای که عموماً تحت تأثیر عرضه و تقاضا است و از جمله سهام، قراردادهای آتی و فارکس دارد.

کارایی تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادین با فرضیه بازار کارا زیر سوال می‌رود، زیرا طبق این فرضیه قیمت‌های بازار اصولاً قابل پیش‌بینی نیستند. پژوهش‌ها در مورد مفید بودن تحلیل تکنیکال نتایج چالش برانگیز در پی داشته‌ است.

اصول و مفروضات

یک اصل اساسی در تجزیه و تحلیل فنی این است که قیمت گذشته بازار، منعکس کننده کلیه اطلاعات مربوط به آن بازار است؛ بنابراین یک تحلیلگر فنی به جای الگوی خارجی مانند رویدادهای خبری و اصول اقتصادی، به الگوی تاریخی معاملات یک دارایی یا اوراق بهادار نگاه می‌کند. اعتقاد بر این است که به دلیل رفتار جمعی و الگوی سرمایه‌گذاران، قیمت تمایل به تکرار دارد. از این رو تحلیل تکنیکال بر روندها و شرایط قابل شناسایی متمرکزاست.

شواهد تجربی

مؤثر بودن یا نبودن تحلیل فنی، موضوعی قابل بحث در بین کارشناسان این حوزه است. روش‌ها بسیار متفاوت هستند و تحلیل‌گران مختلف فنی می‌توانند گاهی از همان داده‌ها پیش‌بینی‌های متناقضی انجام دهند. بسیاری از سرمایه‌گذاران ادعا می‌کنند که بازدهی مثبتی را تجربه می‌کنند، اما ارزیابی‌های دانشگاهی اغلب بیانگر این مسئله هستند که قدرت پیش‌بینی کمی در این روش وجود دارد. از ۹۵ مطالعه مدرن، ۵۶ نتیجه‌گیری نشان داد که تجزیه و تحلیل فنی، نتایج مثبتی داشته‌است، اگرچه سوگیری جستجوی داده و سایر مشکلات، تجزیه و تحلیل را دشوار می‌کند. پیش‌بینی غیرخطی با استفاده از شبکه‌های عصبی گاهی اوقات نتایج پیش‌بینی آماری قابل توجهی ایجاد می‌کند. یک مقاله کاری فدرال رزرو در مورد سطح حمایت و مقاومت در نرخ کوتاه‌مدت ارز خارجی «شواهد مهمی ارائه می‌دهد، که سطح به پیش‌بینی وقفه‌های روند داخل روز کمک می‌کند»، اگرچه «قدرت پیش‌بینی» آن سطح «متفاوت است».

ابزارهای تحلیل فنی

ابزارهای زیادی برای تحلیل فنی مورد استفاده قرار می‌گیرند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از :

• فیبوناچی
• چنگال اندروز
• چارت پترن
• الگو های هارمونیک
• امواج الیوت
• اندیکاتور و اسیلاتورها
• کندل استیک ژاپنی
• پرایس اکشن
• خط روند
• نئو ویو

گونه‌های تحلیل تکنیکی

تحلیل تکنیکی کلاسیک

سطوح حمایت و مقاومت در روند رشد و اصلاح قیمت

تحلیل تکنیکی در اذهان عمومی روش ساده تحلیل بازار و سرمایه‌گذاری است. این رویکرد با بهره‌گیری از ابزارهای ساده‌ای همچون نمودار به بررسی تغییرات قیمت یا نرخ می‌پردازد. ریشه تحلیل تکنیکی بر پایه یافته‌ها و پژوهش‌های چارلز داو استوار شده‌است. نظریات داو در اوایل قرن بیستم میلادی گسترش یافت و با گذشت زمان تکامل پیدا کرد. اصول نظریهٔ داو دربارهٔ یک سری حقایق طبیعی مانند روند قیمت است. آقای داو با صرف زمان زیاد و تلاش خستگی‌ناپذیر خود به بررسی بورس سهام نیویورک پرداخت و معامله گران را با اصول و مبانی فکری خود از طریق نوشتن مقالات در روزنامه وال استریت ژورنال آشنا نمود. بررسی و پژوهش چارلز داو در بازار سهام مبدأیی برای گسترش و رشد تحلیل تکنیکی در صد سال اخیر بوده‌است. وی توانست با الهام از اصول طبیعی در کنار کسب تجربه و بررسی پیشینه تاریخی نوسانات شاخص‌ها و تغییرات قیمت سهام نظریات خود را مطرح سازد. با نگاه کلی به مبانی فکری داو می‌توان دریافت که تمرکز نظریه‌ها و دیدگاه‌های وی بر روی 'حرکت و نوسان قیمت' بوده و پیروان وی موفق شدند، با تکامل آن روش سرمایه‌گذاری بر پایه تحلیل نمودارهای قیمت را به جهان معرفی کنند. گفتارها و دیدگاه‌های داو در مورد رفتار بازار و مباحث روند به نظریه داو شهرت یافته‌است. نظریه داو بر مبنای فلسفه‌ای است که می‌گوید قیمت یا شاخص بازار هر عامل مهم و معنی داری را به درون خود جذب می‌کند و آشکارا آن را بازتاب می‌دهد. درست مانند درخشندگی ماه که نور خورشید را بازتاب می‌دهد. عرضه و تقاضا، حجم داد و ستدها، نوسانات قیمت، نرخ کالاها، نرخ بهره بانکی و هر چیز دیگری توسط واکنش سرمایه‌گذاران و بازیگران بازار بر روی نمودارهای قیمت دیده می‌شود و می‌توان همه این عوامل را با بررسی تغییرات قیمت یا نماگرهای بازار دریافت. قیمت پایانی روز به عنوان یک متغیر مهم، پیام و نشانه‌های مهمی را برای ناظران بازار ارسال می‌کند و در واقع نشان دهنده روان‌شناسی همه بازیگرانی است که در پیرامون بازار خاصی درگیر هستند. جالب است که ترکیب قضاوت و رأی همه انسان‌های درگیر در خرید و فروش در قیمت پایانی منعکس می‌شود و با تفسیر و خواندن آن می‌توان به اطلاعات مهمی دست یافت. هدف نظریه داو به‌طور کلی آن است که تغییر مسیر روندهای بزرگ یا حرکت بازار مشخص شود. هدف از تحلیل، یافتن انتظارات بازار و سنجش نیروهای عرضه و تقاضا است.

تحلیل تکنیکی یا تفسیر نمودارهای قیمت به بررسی و مطالعه رفتار و حرکت قیمت (نرخ) در گذشته می‌پردازد تا بر اساس آن بتوان روند آینده را پیش‌بینی نمود. در این بررسی، پیشینه تاریخی و تغییرات قیمت یگانه راه دسترسی به انتظارات بازار است. برخی سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند، که این روش تحلیلی به روندها متکی است و تنها برای سفته بازان و کسانی که به نوسان‌های قیمت علاقه دارند، مفیداست. با این وجود کاربرد تحلیل تکنیکی تنها منحصر به شناسایی سقف‌ها و کف‌های بازار برای مقاصد افراد سفته‌باز نیست. تقریباً همه سرمایه‌گذاران با انگیزه رقابت و کسب سود، به پیش‌بینی قیمت‌ها و تغییرات روند آینده علاقه نشان می‌دهند. این یک رفتار طبیعی در بین انسان‌ها است که دوست دارند تا پیش از دیگران زمان حرکت‌های بزرگ و سودآور را بیابند. دسته‌ای از سرمایه‌گذاران تلاش می‌کنند تصویری روشن و مطمئن از شرایط آینده بازار را ترسیم کنند. در قلب بازار و محل تجمع معامله گران، اغلب صحبت‌های زیادی در مورد پیشنهادهای خرید و فروش، قیمت یا زمان معامله رد و بدل می‌شود. تحلیل تکنیکی ممکن است برای بسیاری از پرسش‌های معامله گران پاسخ داشته باشد، اما نمی‌توان همواره و به‌طور دقیق و با قابلیت اتکای بالا قیمت‌های آینده، زمان معامله، دارایی مناسب یا میزان رشد قیمت را در یک زمان مشخص، تعیین کند. اگر تنها به دنبال یافتن روابط دقیق و راهکارهای مطمئن برای سرمایه‌گذاری هستید، تحلیل تکنیکی روش ایده‌آلی نیست.

مشاهیر تحلیل فنی

پدر علم تحلیل فنی کیست؟

خاستگاه تحلیل تکنیکال صدها سال پیش است. براساس برخی منابع تاریخی به نظر می‌رسد دانش تحلیل تکنیکال برای اولین بار در ژاپن در قرن ۱۸ ظاهر شد. بعدها در قرن ۱۹ تحلیل تکنیکال در آمریکا شهرت یافت. در واقع «چارلز هنری داو» شخصی بود که در این زمینه شروع به فعالیت کرد. امروزه او را به عنوان پدر علم تحلیل تکنیکال نوین می‌شناسند.

امواج الیوت توسط چه کسی ابداع شد؟

امواج الیوت توسط رالف نیلسون الیوت(Ralph Nelson Elliott)به وجود آمد. رالف الیوت یک حسابدار بود که در ۱۹۲۰ مشغول به کار بود. او در دوران فعالیت حرفه‌ای خود به بیماری گوارشی مبتلا شد و در راستای بیماری خود مجبور به رها کردن حرفهٔ خود برای مداوا شد. او برای فرار و دوری جستن از موضوع بیماری خود مشغول به مطالعه رفتار قیمت سهام‌ها شد. وی در سال ۱۹۳۴ در حین مطالعات خود پی برد که رفتار قیمت‌ها تصادفی نیستند، و برخلاف عوام که رفتار قیمت‌ها را مبنی بر هرج و مرج می‌دانستند وی متوجه شد که رفتار قیمت‌ها تابع یک الگوی تکرار شونده هستند. او دانست که این چرخهٔ تکرار و مکررات متشکل از احساسات معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در قالب نوسانات قیمتی خود را نشان می‌دهد. این حرکات و رفتارات قیمتی متشکل از واحدهایی است که رالف الیوت آنها را Waves یا امواج نام‌گذاری کرد.

انواع نمودار در تحلیل تکنیکال

نمودارها اطلاعات قیمت اوراق بهادار در طول زمان به صورت گرافیکی نمایش می‌دهند. سه نوع نمودار که در تحلیل تکنیکال کاربرد فراوان دارند، عبارتند از :

– نمودار خطی

– نمودار میله‌ای

– نمودار کندل استیک

این که تحلیلگر از کدام نوع از نمودارها استفاده می‌کند، به نوع اطلاعاتی که به دنبال آن هستند و سطح مهارت فردی آن‌ها بستگی دارد.

نمودار خطی

-نمودار خطی ساده‌ترین نمودار در تحلیل تکنیکال است. معمولاً این نمودار قیمت پایانی نماد را در تایم فریمی که مشخص شده‌است، در طول زمان نشان می‌دهد.

نمودار میله‌ای

-نمودارهای میله‌ای برای نشان دادن حرکت قیمت اوراق بهادار در یک دوره زمانی استفاده می‌شوند. در یک نمودار میله ای، قیمت‌های باز شدن، بسته شدن، بالا و پایین سهام یا سایر ابزارهای مالی در شمای میله‌هایی تعبیه شده‌اند. مجموعه این میله‌ها که از خطوط عمودی تشکیل شده‌ است، نمایانگر هر نقطه قیمتی در بازه زمانی تعیین شده‌است.

نمودار کندل استیک

-نموداری که قیمت‌های افتتاحیه، بالا، پایین و بسته شدن یک اوراق بهادار را برای یک روز نشان می‌دهد. قسمت پهن هر کندل را «بدنه» می‌نامند. این بخش‌ها نشان می‌دهد که آیا قیمت بسته‌شدن اوراق بهادار بالاتر از قیمت افتتاحیه (سفید / سبز) یا پایین‌تر (سیاه / قرمز) است. خطوط نازک بلند بالا و پایین بدنه نمایانگر دامنه بالا / پایین است و به آنها سایه گفته می‌شود.

جستارهای وابسته

• شاخص حرکت جهت‌دار میانگین
• زمینه‌ های قیمت
• فارکس
• فیبوناچی
• تحلیل بنیادی

منابع

• Technical Analyst of the Financial Markets نوشته: جان مورفی ترجمه: کامیار فراهانی و رضا قاسمیان لنگرودی ناشر:نشرچالش شابک: ۶-۸-۹۵۵۴۳-۹۶۴
• محمد مساح، تحلیل تکنیکی از الف تا ی، نشر چالش، تهران، ۱۳۸۴
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «تحلیل تکنیکی». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ آبان ۱۳۹۱.
• پیش‌بینی قیمت سهام در بورس به روش تحلیل تکنیکال، نویسنده:توماس میرز، مترجم:محمدرضا شعبانعلی و شادی سمیعی‌فر، ناشر: مؤسسه علمی فرهنگی نص
• روزنامه دنیای اقتصاد