تالاب مورزرد زیلایی

تالاب مورزد زیلایی (Mor zard ziilai) مورزرد
<mapframe>: مقدار ویژگی longitude نامعتبر است
موقعیت	شمال غرب شهرستان مارگون استان کهگیلویه و بویراحمد
گروه	تالاب
مساحتِ رو	۱۸٫۰ هکتار
زیاگان	ماهی کپور معمولی، قورباغه، مارآبی، مارماهی، لاک‌پشت و خرچنگ، پرندگان آبی همچون مرغ ماهی‌خوار، اردک و غاز
گیاگان	جنگل‌های بلوط و زالزالک

تالاب مورزرد زیلایی، در شمال غرب شهرستان مارگون در استان کهگیلویه و بویراحمد در منطقه‌ای به همین نام واقع شده‌است.

این تالاب به نام برم مور زرد شناخته شده‌است. آب این دریاچه از ارتفاعات تنگ سیب و کوه‌های داربری سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافتی حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر به دریاچهٔ مور زرد سرازیر می‌شود.

ابعاد تالاب

تالاب مورزرد زیلایی با ۱۸ هکتار وسعت با حداکثر و متوسط عمق ۱۴ و ۸ متر در ارتفاع ۲۱۸۰ متری از سطح دریا در منطقه‌ای به همین نام واقع شده و در نقشهٔ جغرافیایی به نام برم مور زرد ثبت شده‌است.

دریاچه‌های سه‌گانه

مورزرد دریاچه‌ای سه‌گانه است. هر دریاچه به فاصلهٔ ۳ کیلومتر از هم جای گرفته‌اند و پهنهٔ بسیاری را در بر می‌گیرند. یکی از دریاچه‌ها بزرگ‌تر از دو دریاچهٔ دیگر است. باید مورزردی‌های زیلایی از داشتن چنان پهنه‌های آبی سه‌گانه‌ای که آب‌هایشان به کار کشاورزی می‌آید و سرسبزی به زمین ارزانی می‌کند، شادمان باشند. هر چند مورزرد یکی از محروم‌ترین بخش‌های کشور است و حتی جاده‌ای که بی‌دردسرِ گِل‌ولای، آن‌ها را به شهرهای دور و نزدیک برساند، ندارد. همین است که برای گردشگران دسترسی به دریاچه مورزرد دشوار است و گذر از راهی که به آن پهنهٔ آبی می‌رسد، آسان نیست.

گونه‌های جانوری

از جمله این آب‌زیان می‌توان به انواع ماهی‌ها به ویژه ماهی کپور معمولی، قورباغه، مارآبی، مارماهی، لاک‌پشت و خرچنگ که در دریاچه زندگی می‌کنند، اشاره کرد. پرندگان آبی همچون مرغ ماهی‌خوار، اردک و غاز نیز در اطراف این دریاچه دیده شده‌اند.

ثبت ملی تالاب

تالاب مورزرد زیلایی و برم الوان پس از تلاش‌های فراوان برای نخستین بار به عنوان دو اثر ارزشمند، ثبت ملی شدند.

از دلایل اصلی ثبت این ۲ اثر وجود مناظر زیبا، بکر، دسترسی آسان وجود زیستگاه آب‌زیان و پرندگان در سطح این تالاب بود و این مزیت‌ها باعث می‌شد تا گردشگران استقبال قالب توجهی از این دو تالاب داشته باشند.

منابع تأمین آب

آب دریاچه مورزرد از ارتفاعات تنگ سیب و کوه‌های داربری در ارتفاعات بالادست سرچشمه گرفته و پس از طی مسافت حدود ۱۴ کیلومتر بنام رودخانه زیلایی وارد دریاچه می‌شود. چشمه‌های متعددی نیز در اطراف دریاچه می‌جوشند. به‌طور کلی آب ورودی به تالاب از محل چشمه‌های بالا دست و ذوب برف ارتفاعات و جریانات سطحی ناشی از بارش‌ها تأمین می‌شود. و به منظور آبیاری اراضی زراعی و باغی بالادست معمولاً به‌طور مستقیم از آب دریاچه بهره‌برداری نمی‌گردد بلکه از چشمه‌های بالادست و همچنین از آب رودخانه زیلایی قبل از ورود به دریاچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کارکردها و خدمات تالاب

استفاده از چوب و برگ درختان حاشیه تالاب جهت پوشش سقف خانه‌ها و صنایع دستی و حصیربافی نظیر نی- جگن- لویی، برآورده نمودن نیازهای اقتصادی مردم محلی به شیوه تأمین آب کشاورزی و اراضی زراعی، فعالیت‌های تفریحی و گردشگری و قایقرانی و اشتغال چندین نفر در این زمینه، استفاده از میوه درختان حاشیه نظیر درختان بلوط جهت تعلیف دام و استفاده از چوب و الوار آنها جهت پخت و پز و گرم نمودن خانه‌ها، کارکردهای اکوسیستمی نظیر: نگهداری پساب‌های کشاورزی، کاهش و پاکسازی و رسوب آلودگی‌های خاک، کنترل فرسایش و تثبیت مواد رسوبی، حمایت از جمعیت‌های حیات وحش و تنوع زیستی، تثبیت آبهای سطحی کنترل سیل در منطقه و کاهش خسارت از این ناحیه، ذخیره‌سازی آب‌های کشاورزی، تعدیل درجه حرارت ذخیره گاهی مهم برای حفظ تنوع زیستی و حفاظت ارژن، گونه تأمین کننده غذایی حیات وحش و از همه مهم‌تر تثبیت کربن و جذب Co2، انجام فعالیت‌های ماهیگیری و تأمین کننده غذای مردم محلی و آبیاری اراضی زراعی ارزش مالی، انجام تحقیقات علمی مرتبط و بهبود بیمارهای روانی و فعالیت‌های پرنده نگری و تفریحی از کارکردها و خدمات اصلی تالاب مورزرد زیلایی

جستارهای وابسته

• شهرستان مارگون
• کهگیلویه و بویراحمد
• تالاب