تأملی در نهضت عاشورا

تأملی در نهضت عاشورا

نویسنده(ها)	رسول جعفریان
کشور	ایران، شهر قم
زبان	فارسی
موضوع(ها)	تاریخ، نبرد کربلا، حسین بن علی
ناشر	انصاریان
شمار صفحات	۳۸۰
شابک	شابک ‎۶۹۴-۴۳۸-۳۷۲-۹

تأملی در نهضت عاشورا نام اثری پژوهشی از رسول جعفریان است. وی در این کتاب پس از معرفی کهن‌ترین و مهم‌ترین متون تاریخی مربوط به تاریخ عاشورا، به بررسی چگونگی شکل‌گیری، تبعات، تحریفات و شعائر نهضت عاشورا پرداخته است.

ساختار و محتوا

اولین چاپ

اولین نسخه این کتاب در سال ۱۳۸۱ توسط انتشارات انصاریان در ۳۸۰ صفحه به چاپ رسید. رسول جعفریان در این نسخه از کتاب، یک مقدمه و دوازده گفتار تنظیم کرده‌ که به شرح ذیل می‌باشد:

• مقدمه
• دربارهٔ منابعِ تاریخ عاشورا
• زمینه‌های قیام کربلا
• گزارش‌نامه واقعه کربلا
• گزارشی دیگر از رویداد کربلا
• اربعین امام حسین
• حکمت شهادت امام حسین
• آثار نهضت امام حسین
• مروری بر کتاب کامل الزیارات ابن قولویه
• ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین
• بستر تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین
• تحریفات عاشورا
• روضه الشهداء ملاحسین کاشفی

آخرین چاپ

ویرایش جدید این کتاب، با اصلاحات و افزوده‌های جدید در سال ۱۳۹۹ و توسط نشر علم در ۷۱۹ صفحه منتشر شد. رسول جعفریان، این نسخه را با یک مقدمه و بیست و چهار گفتار به شرح ذیل تنظیم کرده است:

• درباره این کتاب
• درباره منابع تاریخ عاشورا
• هشتاد و نُه روایت بلاذُری درباره عاشورا
• چند نکته درباره میراث مکتوب عاشورا
• پاره‌ای از زمینه‌های قیام کربلا
• گزارش تاریخی رویداد کربلا
• گزارش تحلیلی از رویداد کربلا
• اربعین امام حسین
• عاشورا در فقه شیعه
• کربلا از روایت تا درایت
• حکمت شهادت امام حسین
• بررسی رویکردهای عقلی و نقلی به عاشورا از گذشته تا حال
• آثار نهضت امام حسین
• مروری بر کتاب کامل الزیارات ابن قولویه
• ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین
• بستر تاریخی عزاداری اهل سنّت برای امام حسین
• تحریفات عاشورا
• روضة الشهداء ملا حسین کاشفی
• مقتل الحسین به روایت حصین بن عبدالرحمان سُلمی کوفی
• چند گزارش درباره گزارش‌های عاشورایی در فیلم رستاخیز
• گزارشی از یک مقتل چینی قدیمی درباره کربلا
• منابع عاشورا: از روایت تاریخی تا روایت داستانی
• گفتگوهای عاشورایی (مصاحبه با خبرگزاری‌ها و مجلات)
• یادداشت‌های عاشورایی
• ملا آقا دربندی و مقتل‌نگاری (نگاه‌ها، نوآوری‌ها و استنادها)

مقدمه

جعفریان در بخشی از مقدمه چنین می‌نویسد:

سخن گفتن از امام حسین (ع) و آنچه در کربلا بر وی، خاندان و اصحابش گذشت، بسی سهل و ممتنع است. چراکه از یک سو، دریایی از اطلاعات و اخبار در اختیار ماست که می‌توانیم از آن بهره ببریم؛ و از سوی دیگر، آمیخته شدن اخبار سره و ناسره، و واقعی و داستانی در روایت تاریخی کربلا چندان بالا گرفته‌است که نوشتن و سخت گفتن را سخت دشوار می‌کند.

به راستی، آیا می‌توان عظمت حسین (ع) و بزرگی منزلت و جایگاه آن امام را بر اساس همین روایات و اخبار به دست آورد؟ پاسخ به این پرسش دشوار است. حقیقت آن است که انسان هر بار که در این باره می‌اندیشد و چیزی می‌گوید و می‌نویسد، احساس می‌کند که توانسته‌است حق مطلب را دربارهٔ آن حماسه جاودانه تاریخ ادا کند.

نقد و بررسی

این کتاب چندین بار مورد بررسی و نقد قرار گرفته‌است.