چکمیزک
| Urinary incontinence | |
|---|---|
| آی‌سی‌دی-۱۰ | N39.3-N39.4, R32 |
| آی‌سی‌دی-۹ | 788.3 |
| دادگان بیماری‌ها | ۶۷۶۴ |
| مدلاین پلاس | 003142 |
| ای‌مدیسین | med/۲۷۸۱ |
| پیشنت پلاس | چکمیزک |
| سمپ | D014549 |
چکمیزک یا بی‌اختیاری ادرار به دفع غیرارادی ادرار می‌گویند. دفع ادرار هنگامی اتفاق می‌افتد که فشار داخل مثانه از فشار ناشی از تون عضلات صاف و مخطط مجرای ادراری بالاتر رود. چکمیزک می‌تواند عامل مهمی در کاهش کیفیت زندگی به شمار رود. بسیاری از افراد مسن چکمیزک را به عنوان نشانه‌ای از سن بالا می‌پذیرند و به پزشک مراجعه نمی‌کنند. اما در واقع چکمیزک تظاهری از یک بیماری زمینه‌ای است و گاه موقت بوده و خودبخود برطرف می‌شود، اما در بیشتر موارد مزمن و پیشرونده است. چکمیزک موقت می‌تواند به دنبال زایمان ایجاد شود.
مهمترین عوامل خطر در بی اختیاری ادراری شامل بارداری و زایمان مهبلی، جراحی دستگاه ادراری، ضعف عضلات کف لگن، سکته ی مغزی، چاقی مرضی، اختلالات مغزی مانند بیناری پارکینسون و تمرینات شدید ورزشی است.
محتویات
انواع[ویرایش]
- بی‌اختیاری استرسی (آناتومیک): این نوع بیماری بیشتر در زنان (بخصوص پس از زایمانهای مکرر) رایج است و به علت به هم خوردن زاویه طبیعی گردن مثانه رخ می‌دهد. فرد در مواقعی مانند عطسه و خنده دچار چکمیزک می‌شود.
- بی اختیاری فوریتی: اگر فرد بعد از نیاز ناگهانی و قدرتمندی برای ادرار کردن دچار نشت و خروج ادرار شد، دچار چکمیزک فوری است. این مشکل در کنترل مثانه ممکن است در نتیجه آسیب عصب ناشی از دیابت، سکته، عفونت یا شرایط پزشکی دیگر باشد.
- بی اختیاری عملکردی: در این نوع بی اختیاری عملکرد دستگاه ادراری بی نقض است اما مشکل از بیماری هایی مانند دیابت، پارکینسون، سکته مغزی، مولتیپل اسکلروز (ام اس) و ترومای به اعصاب مثانه است.
- بی اختیاری فوریتی
- بی اختیاری ناشی از درمان
- بی اختیاری مرکب
- بی اختیاری مادرزادی
- بی اختیاری تروماتیک
- بی اختیاری ناشی از فیستول
تشخیص[ویرایش]
تست‌های تشخیصی معمول عبارتند از:
- سیستوسکوپی
- بررسی اورودینامیک
- آزمایش فشار مثانه(Stress)
- Post-void residual (PVR)
- سونوگرافی (Ultrasound)
درمان بی اختیاری ادراری[ویرایش]
درمانهای موجود برای چکمیزک عبارتند از:
۱. رفتار درمانی
- تکنیکهای رفتاری (بیوفیدبک، بازتوانی ماهیچه لگن، بازآموزی مثانه، برنامه ریزی کاهش وزن وتغییر در رژیم غذایی)
- آموزش واژینال
۲. درمان دارویی
- داروها مانند اکسی بوتینین، پسودوافدرین و فنیل پروپرانولامین
- پساری پساری یک حلقه پلاستیکی است، شبیه به دیافراگم ضدبارداری است که در داخل واژن قرار می‌گیرد.
داروهای آمی تریپتیلین و آموکساپین در کاهش انقباض مثانه مؤثر است.
۳. عمل جراحی
- کاتتریزاسیون با سوند
- ایمپلنت ایمپلنت‌ها موادی هستند که به درون بافت پیشابراه تزریق می‌شوند. ایمپلنت فضاهای خالی در پیشابراه را می‌بندد و چکمیزک فشاری را کاهش می‌دهد.
- تحریک عصب تحریک الکتریکی اعصابی که مثانه را کنترل می‌کنند می‌تواند علائم چکمیزک فوری را بهبود ببخشد.
- جراحی چنانچه سایر روشهای درمانی مؤثر نباشد،انتخاب نهایی عمل جراحی است. جراحی فقط به چکمیزک فشاری کمک می‌کند و برای درمان چکمیزک فوری مفید نمی‌باشد مانند ترمیم ماهیچه‌های لگن و اصلاح زاویه گردن مثانه.
انواع[ویرایش]
انواع بی‌اختیاری ادراری :هر گونه دفع غیرارادی ادرار را بی‌اختیاری ادرار می‌نامند.
بی‌اختیاری ادراری استرسی یا فشاری (sui)[ویرایش]
دفع بی‌اختیار ادرار در اثر تحرک و فعالیت بدنی که منجر به افزایش فشار داخل شکم شود مانند فعالیتهایی چون خم و راست شدن، سرفه، عطسه و غیره.
بی‌اختیاری اضطراری (urgency)[ویرایش]
دفع غیرارادی ادرار همراه با اضطرار شدید.
بی‌اختیاری ادراری از نوع مخلوط (MUI)[ویرایش]
دفع غیرارادی ادرار اضطراری همراه با بی‌اختیاری ادراری فشاری هنگام اعمال فشار، تحرک تقلا و غیره یعنی مخلوطی از بی‌اختیاری اضطراری و علائم بی‌اختیاری استرسی.
بی‌اختیاری ادراری سرریز شده (Over flow)[ویرایش]
بدنبال بند آمدن ادرار و یا بدنبال عدم تخلیه ادرار بواسط شل بودن عضلات مثانه بعلت پر بودن بیش از حد ظرفیت مثانه بصورت قطه قطره خارج می‌گردد.
بی‌اختیاری ادراری پیوسته[ویرایش]
بعلت فیستول بین مثانه و واژن یا فیستول حالب به واژن ایجاد می‌شود.
بی‌اختیاری ادراری شبانه[ویرایش]
دفع غیرارادی ادرار در هنگام خواب می‌باشد.[۱]
منابع[ویرایش]
- ↑ Campbell-Walsh Urology / 10e / 2011
- سایت مرکز اعصاب و روان آتیه
- کتاب کلیه و مجاری ادراری- پرستاری داخلی و جراحی برونر و سودارث - جان ال هینکل - فصل 55- انتشارات اندیشه ی رفیع
