برکه شیخ محمد خان
| برکه شیخ محمد خان | |
|---|---|
| نام | برکه شیخ محمد خان |
| کشور | ایران |
| استان | استان هرمزگان |
| شهرستان | بستک |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | آب انبار |
| دیرینگی | قاجاریه |
| دورهٔ ساخت اثر | قاجاریه |
| بانی اثر | شیخ محمد خان |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۵۳۷۲ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | آری |
  برکه شیخ محمد خان | |
برکه شیخ محمد خان یک آب‌انبار تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است که در شهر بستک، استان هرمزگان قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۵۳۷۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱][۲][۳]
آب‌انبار در شهرستان بستک مانند دیگر مناطق جنوب ایران مطمئن‌ترین و رایج‌ترین وسیله تأمین آب مشروب است یک اختلاف مهم آب‌انبارهای جنوب با آب‌انبارهای معمولی در سایر نقاط ایران در منبع آب است در سایر نقاط ایران آب قنات یا رودخانه و چاه را در آب‌انبار بدو منظور ذخیره یا تصفیه انبار می‌کنند، ولی در بستک مانند همه جنوب ایران آب باران را در آب‌انبار ذخیره می‌کنند و دومین اختلاف نیز این است که در آب‌انبارهای جنوب پله و شیر آب به‌‌شكل آب‌انبارهای دیگر مرسوم نیست که البته علت آن برای جلوگیری از اتلاف آب است.[۴]
معماری و ساختار برکه[ویرایش]
ساختمان آب‌انبارهای منطقه بستک از سنگ و ساروج تشکیل یافته و بیرون آنها را معمولا هر چند سالی با گچ سفید می‌کنند عمق آبگیر آنها تا سطح زمین از ۴ متر تا ۱۲ متر و قطر آنها از ۶ متر تا ۲۰ متر دیده می‌شود که دارای سه دریچه است که از آنها برای برداشتن آب بوسیله سطل و طناب استفاده می‌کنند. همچنین هر برکه دارای یک تا سه دریچه مخصوص ورود آب باران می‌باشد. قسمت آبگیر برکه معمولاً بصورت استوانه با مقطع دایره‌ای است ولی گاهی اوقات با مقطع بیضی و یا مربع و مربع‌مستطیل می‌باشد بندرت هم از دو مربع‌مستطیل که بصورت بعلاوه قرار گرفته‌اند ساخته می‌شود در هر حال سقف همه آنها مقطع نيم‌دایره‌ای دارد. مطلب اساسی و قابل توجه در ساختمان این برکه ها موقعیت آن است بدین معنی که باید در مسیر جریان آب باران قرار گیرد و باصطلاح هر برکه ای دارای یک مَمَر و یا چند ممری است که آب باران آن حوالی را جمع‌آوری کرده و بداخل برکه هدایت می‌کند این ممرها مانند خود برکه‌ها وقف و جزو اراضی عمومی بوده و تغییر و هر نوع تصرف در آنها ممنوع است. برکه‌ها توسط اشخاص خیّر ساخته، تعمير، لایروبی و نگهداری می‌شوند آب برکه‌ها نیز برای استفاده عموم وقف است.[۵]
نگارخانه[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
- آثار ملی ایران
- وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
- آب انبار
- برکه شیخ بستک
- برکه ملا روستای دهنگ
- برکه آقا احمد بستک
- برکه یوسف خان
- برکه کاروانسرا
- برکه کریکی بستک
- برکه حاجی محمد رشید
- برکه شیخ محمد شیخ عبدالهادی
- برکه شیخ یوسف
- برکه شفیع روستای دهنگ
پانویس[ویرایش]
- ↑ «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ پیام، بستکی، حاج علی اکبر (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- ↑ «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
- ↑ مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- ↑ مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
منابع[ویرایش]
- حاج علی اکبر پیام بستکی (۱۳۵۹)، فرهنگ بستکی، تهران: انتشارات هفته، ص. ۲۳۷-۲۳۸-۲۳۹-۲۴۰
- مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۹ خورشیدی.
- «آثار ثبت شده». اداره‌کل میراث فرهنگی،گردشگری وصنایع دستی استان هرمزگان. ۲۰ دی ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۲۱.
- «دانشنامه‌ی تاریخ معماری و شهرسازی ایران». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱.
 | این یک مقالهٔ خرد یکی از آثار باستانی ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |