برلین

برای دیگر کاربردها، برلین (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برلین Berlin
ایالت آلمان
از بالا: برج برلین، دروازه براندنبورگ، جشنواره بین‌المللی فیلم برلین، East Side Gallery (دیوار برلین), Alte Nationalgalerie, رایشس‌تاگ (Bundestag)
پرچم نشان
مکان در آلمان و اروپا
مختصات: ۵۲°۳۱′ شمالی ۱۳°۲۳′ شرقی
کشور	آلمان
مدیریت
• وزیر-رئیس‌جمهور	کلاوس وورایت (SPD)
• حاکم بر احزاب	SPD / Die Linke
• آراء در فدرال	۴ (از ۶۹)
مساحت
• شهر	۸۹۱٫۸۲ کیلومتر مربع (۳۴۴٫۳۳ مایل مربع)
بلندی	۳۴ متر (۱۱۲ پا)
جمعیت  (۲۰۱۶)
• شهر	۳٬۶۷۱٬۰۰۰
• شهری	۶٬۰۰۴٬۸۵۷
منطقه زمانی	یوتی‌سی +۱ (CET)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی +2 (CEST)
کد(های) پستی	۱۰۰۰۱–۱۴۱۹۹
کد(های) منطقه‌ای	۰۳۰
کد ایزو ۳۱۶۶	DE-BE
پلاک خودرو	B
تولید ناخالص داخلی/ اولیه	€۱۲۴ میلیون یورو میلیارد (۲۰۱۵)
کد جغرافیایی منطقه	DE3
وبگاه	www.berlin.de

برلین (به آلمانی: Berlin) ( آوا ) یا برلن پایتخت کشور آلمان و بزرگ‌ترین شهر هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ مساحت در این کشور است و در کل اتحادیه اروپا مقام دوم را دارد.

برلین همچنین یک شهر ایالتی است، یعنی یکی از ایالت‌های شانزده‌گانه آلمان نیز به‌شمار می‌آید.

مساحت آن ۸۹۹ کیلومتر مربع است و این شهر ۳۸ کیلومتر از شمال به جنوب و ۴۵کیلومتر از شرق به غرب امتداد یافته‌است. میانگین ارتفاع آن از سطح دریا ۳۴متر ثبت شده بلندترین ارتفاع (۱۱۵متر) به دو تپه مصنوعی توفلسبرگ و ماگلبرگ مربوط می‌شود.

برلین، بزرگ‌ترین و از نظر تاریخی مهم‌ترین ایالت آلمان است.

این شهر در شمال شرقی آلمان، درکناره رودهای اشپغه و هاول و مرکز متروپل برلین-براندنبورگ واقع شده که در نزدیک به شش میلیون جمعیت با بیش از ۱۸۰ ملیت را در خود جا داده‌است.

یک سوم شهر برلین از جنگل، پارک، باغ، رود، کانال و دریاچه تشکیل شده‌است.

اسناد اولیه قرن سیزدهم میلادی نشان می‌دهد که این شهر از مراکز مهم راه‌های اصلی تجارت در اروپا بوده‌است.

برلین در طول تاریخ بارها پایتخت بوده‌است؛ پایتخت ماربرید براندنبورگ (۱۴۱۷–۱۷۰۱)، پادشاهی پروس (۱۷۰۱–۱۹۱۸)، امپراتوری آلمان (۱۸۷۱–۱۹۱۸)، جمهوری وایمار (۱۹۱۹–۱۹۳۳)، رایش سوم (۱۹۳۳–۱۹۴۵). این شهر همچنین در دهه ۱۹۲۰ سومین شهر بزرگ دنیا به‌شمار می‌رفته‌است.

برلین پس از سقوط رایش سوم به دست نیروهای شوروی و پایان جنگ جهانی دوم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد، که آلمان شرقی آن را پایتخت خود برگزید و پس از چندی با احداث دیواری ارتباط شرق و غرب این شهر را با هم قطع کرد.

جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این شهر، برلین را به عنوان یکی از مراکز فرهنگی جهان تبدیل کرده‌است. برلین در سده ۱۸ میلادی، به عنوان پایتخت پروس، قلب روشنگری بود. امروز نیز برلین، یکی از شهرهای مهم اروپاست.

شهری تاریخی

بسیاری از رویدادهای تاریخی آلمان در این شهر رخ داده‌اند. پس از دوران نازی‌ها و پایان یافتن جنگ دوم جهانی، این خطه بین چهار قدرت بزرگ جهان، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و اتحاد جماهیر شوروی تقسیم شد. در سال ۱۹۶۱ سرانجام جدایی دو بخش از آلمان با ساختن دیوار در برلین قطعی شد. تا ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹، تا زمان به‌وقوع پیوستن انقلاب صلح‌آمیز مردم آلمان شرقی، این دیوار هم‌چنان برقرار بود. یک سال پس از آن، دو آلمان به‌طور رسمی متحد شدند.

اقتصاد

از ۵/۱ میلیون شهروندی که در این شهر آماده به کار هستند؛ تقریباً ۵۰درصد در مراکز وابسته به صنایع مختلف مشغول به کارند. ۱۵درصد از طریق داد و ستد روزگار می‌گذرانند؛ ۱۳درصد در صنعت و ۱۲درصد در ادارت دولتی فعالیت می‌کنند. مهندسی سیستم‌های الکتریکی بزرگترین بخش صنعتی در این شهر به‌شمار می‌آید که ۴/۳۱درصد از نیروهای کاری را به خود اختصاص داده‌است. از دیگر بخش‌های بزرگ صنعتی که دستی در اقتصاد این شهر دارند می‌توان صنایع مکانیک؛ خودروسازی؛ شیمی؛ مواد غذایی و پژوهش و فناوری را نام برد.

جغرافیا

۲۴درصد از مساحت شهر را جنگلها و دریاچه‌های زیبا پوشانده، دره رود اسپری که از شرق تا غرب امتداد دارد و به میزان ۱۹۷ کیلومتر در رودخانه‌ها و کانال‌هایی که قابل کشتیرانی، سهیم است. ۴۷درصد از زمین‌های این شهر دارای کاربری‌های متفاوت است، ۸درصد برای زیر سازه‌های ترافیکی در نظر گرفته شده و ۴۳درصد برای فضای سبز و چشم‌اندازهای طبیعی مطرح است که از این میزان ۱۷درصد آن به جنگل‌ها، ۱۲درصد به پارک‌ها، ۷درصد به اراضی کشاورزی و ۷درصد به دریاچه‌ها اختصاص دارد. ۲۰ درصد فضای باز نیز به عنوان زمین‌های جان پناه جهت بلایای طبیعی در اطراف شهر قرار دارد.

برلین در تغییر

در حال حاضر برلین، پایتخت آلمان، مرکز دولت و مجلس فدرال این کشور است، هر چند که هنوز برخی از وزارت‌خانه‌ها، شعبه‌هایی نیز در شهر بن، پایتخت پیشین آلمان دارند. بخشی از شهر که بناهای دولتی در آن واقع هستند، مثل رایشستاگ که مجلس فدرال آلمان در آن قرار دارد، دروازهٔ «براندنبورگ» (Brandenburger Tor)، یا میدان‌هایی چون «بازار ژاندارمری» (Gendarmenmarkt)، از جمله دیدنی‌های شهر برلین است که تاریخ معاصر آلمان در آن‌ها نوشته می‌شود. در میدان پوتسدام (Potsdamer Platz) که در زمان جنگ سرد به آن «نوار مرگ» می‌گفتند، چندی است که ساختمان‌های بسیار مدرن و بلند و دیدنی بنا شده‌اند. میدان الکساندر (Alexanderplatz)، که در دورهٔ حکومت «آلمان دموکراتیک» میدان مرکز مرکزی برلین شرقی بود، در سال‌های گذشته تغییرات اساسی کرده‌است. هم‌چنین در برخی از محله‌های برلین، به ویژه در بخش شرقی آن، رد پای تاریخ را می‌توان یافت.

رایشستاگ، محل پارلمان مرکزی آلمان فدرال.

ساختمان اصلی کتابخانه دولتی برلین در میدان اونتر دن لیندن.

دروازه براندنبورگر از نمادهای برلین

این شهر بزرگ، مرکز سیاسی و فرهنگی آلمان است و به خاطر تقسیم آن به دو بخش برلین غربی و برلین شرقی در سال‌های بین ۱۹۴۹ تا ۱۹۸۹ دارای یکی از متنوع‌ترین محیط‌های شهری اروپا است.

فرهنگ

نخستین رادیوی محلی برلین در اکتبر ۱۹۲۳ راه‌اندازی شد.

شهر برلین در ماه فوریه هر سال، میزبان جشنواره بین‌المللی فیلم برلین یا برلیناله (به آلمانی: Berlinale) است. برلیناله یکی از رویدادهای مهم سینمایی جهان به‌شمار می‌آید.

برلین یکی از جذاب‌ترین شهرهای جهان برای شب‌زنده‌داری است. در حال حاضر قسمت‌های شرقی شهر برلین از لحاظ تفریح شبانه معروف هستند.

مترو

متروی برلین در سال ۱۹۰۲ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱۰ خط و ۱۷۰ ایستگاه می‌باشد. این متروی از قدیمی‌ترین متروهای جهان محسوب می‌شود.

شهرهای خواهر

برلین امروزه دارای بیست شهر خواهر یا شریک است:

• ۱۹۶۷ لس آنجلس، ایالات متحده آمریکا
• ۱۹۸۷ پاریس، فرانسه
• ۱۹۸۸ مادرید، اسپانیا
• ۱۹۸۹ استانبول، ترکیه
• ۱۹۸۹ وین، اتریش
• ۱۹۹۱ مسکو، روسیه
• ۱۹۹۱ ورشو، لهستان
• ۱۹۹۱ بوداپست، مجارستان
• ۱۹۹۲ بروکسل، بلژیک
• ۱۹۹۳ جاکارتا، اندونزی
• ۱۹۹۳ تاشکند، ازبکستان
• ۱۹۹۳ مکزیکو سیتی، مکزیک
• ۱۹۹۳ برن، سوییس
• ۱۹۹۴ پکن، چین
• ۱۹۹۴ توکیو، ژاپن
• ۱۹۹۴ بوئنوس آیرس، آرژانتین
• ۲۰۰۰ لندن، انگلستان
• ۲۰۰۰ فادوتس، لیختن اشتاین
• ۲۰۰۰ ویندهوک، نامیبیا

نگارخانه

• 
• 
• 
• 

جستارهای وابسته

• دانشگاه هومبولت برلین

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Berlin». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای آلمانی ، بازبینی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۰۶.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Berlin». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۱.