برتابش

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برتابش (به انگلیسی: Irradiation) فرایندی است که طی آن جسمی در معرض تابش قرار می‌گیرد. یک برتابنده وسیله‌ای است که برای قراردادن یک جسم در معرض تابش، به ویژه تابش گاما، برای اهداف مختلف استفاده می‌شود.[۱] برتابنده‌ها ممکن است برای ستَروَن‌سازی لوازم پزشکی و دارویی، نگهداری مواد غذایی، تغییر رنگ سنگ‌های قیمتی، مطالعه اثرات تابش، ریشه‌کن‌سازی حشرات از طریق برنامه‌های آزادسازی نر عقیم، یا کالیبره کردن دُزسَنج نورتاب‌گرمایی (TLD) استفاده شوند.[۲] این در معرض قرار گرفتن می‌تواند از منابع مختلف، از جمله منابع طبیعی سرچشمه بگیرد. این اصطلاح بیشتر به پرتو یونیزان و به سطحی از تابش‌ها اشاره می‌کند که به‌جای قرارگرفتن در معرض تابش پرتوی در سطوح معمولی تابش زمینه، هدف ویژه‌ای را دنبال می‌کند. اصطلاح برتابش معمولاً قرارگرفتن در معرض تابش‌های نایونیزان (به انگلیسی: non-ionizing) مانند: فروسرخ، نور مرئی، ریزموج از تلفن‌های همراه یا امواج الکترومغناطیسی گسیل‌شده توسط گیرنده‌های رادیو و تلویزیون و منابع تغذیه را شامل نمی‌شود.

کاربردها[ویرایش]

در صورت تجویز در سطوح مناسب، تمام برتابش‌های یونیزان‌ می‌توانند اجسام، از جمله وسایل پزشکی، وسایل یکبارمصرف مانند سرنگ، و موادغذایی را استریل کنند. پرتوی یونیزان(پرتوهای الکترون، پرتو ایکس و پرتو گاما)[۳] ممکن است برای از بین بردن باکتری‌ها در غذا یا دیگر مواد آلی، از جمله خون استفاده شود. برتابش غذا، درحالی که مؤثر است، به‌دلیل عدم پذیرش عموم به‌ندرت مورد استفاده قرارمی‌گیرد.[۴]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. Irradiator definition. Law Insider (accessed Jan 2023)
  2. Irradiators. United States Department of Agriculture (accessed Jan 2023)
  3. "Food Standards Agency - Irradiated food". Archived from the original on 7 February 2012. Retrieved 2008-01-26.
  4. Martin، Andrew (۲۰۰۹-۰۲-۰۲). «Spinach and Peanuts, With a Dash of Radiation» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۰۴.