بازماندگان خودکشی

این مقاله دربارهٔ خویشاوندان و دوستان فرد خودکش است. برای قربانیان خودکشی که نجات یافته‌اند، خودکشی ناموفق را ببینید.

بازمانده خودکشی به دوستان یا اعضای خانواده فردی که خودکشی کرده باشد، گفته می‌شود. کنار آمدن بازماندگان فرد خودکش با ننگ اجتماعی ناشی از خودکشی دوست یا یکی از اعضای خانواده‌شان و نیز با غم از دست دادن او بسیار دشوار است؛ چرا که این خود عاملی است که سبب می‌شود فرد بازمانده به گونه‌ای منزوی شده و به ناچار در تنهایی غمخوار عزیز از دست رفته‌اش باشد که این، فرایند درمان را با شیوه‌های معمولی کمی سخت‌تر می‌کند. برآوردها حاکی از آن است که در هر یک مورد خودکشی، دست کم ۷ تا ۱۰ فرد که با خودکش رابطه عاطفی داشته‌اند، درگیر می‌شوند.

اغلب، عوامل استرس‌زا مانند مشکلات مالی و یا مشکلات ارتباط بین فردی در این میان نقش دارند. تلاش برای جلوگیری از خودکشی شامل موارد زیر است: محدود کردن دسترسی ها به سلاح گرم، درمان بیماری‌های روانی و سوء مصرف دارو و بهبود وضعیت اقتصادی. اغلب افراد تصور می کنند که خودکشی پایان تمام دشواری هایی است که در دنیا به آن ها فشار آورده است در حالی که در دیدگاه های دینی و باورمندان به حیات اخروی (رستگاری) در ادیان مختلف، خودکشی سرآغاز یک شفاوت ابدی و بی پایان در دنیای دیگر است ضمن آن که تاثیرات منفی شدیدی بر خانواده و والدین و نزدیکان و دوستان او (بازماندگان خودکشی) خواهد داشت. یکی از مواردی که می تواند در آرام کردن افراد و انصراف از افکار خودکشی موثر باشد (پیشگیری از خودکشی) فکر کردن به شقاوت ابدی در اثر خودکشی است زیرا به دلیل آزار رساندن به خود (از مصادیق حق النفس)، نافرمانی از خداوند به دلیل خودکشی (از مصادیق حق الله) و رنج نزدیکان در صورت خودکشی (از مصادیق حق الناس) هر سه حق را ضایع کرده است به گونه ای که هم به خود آسیب زده است و نعمت حیات به عنوان بزرگ ترین نعمت زندگی را پایمال کرده است و هم نارضایتی و غضب خداوند را سبب شده است و هم به طور متوسط زندگی ۷ تا ۱۰ نفر را پس از مرگ دچار مشکل و بحران (بحران خودکشی) می کند.

از سوی دیگر در ایران خودکشی همراه با لکه ننگ و بدنامی است که می‌تواند به لحاظ اجتماعی باعث کاهش جایگاه و طبقه اجتماعی خانواده بازماندگان نیز گردد. در میان افرادی که اقدام به خودکشی کرده و از آن جان سالم به در می‌برند نیز، این لکه ننگ به قوت خویش باقی می‌ماند. از این رو که خودکشی همواره با برچسب ناتوانی در حل مشکلات، ابتلا به مشکلات روحی و روانی، ضعف در تصمیم‌گیری و ... همراه است که او را با پیامدهایی همچون بی اعتمادی سایرین، از بین رفتن موقعیت‌های شغلی و ازدواجی (در صورت مجرد بودن) و... مواجه می‌سازد.

جستارهای وابسته

• پیشگیری از خودکشی
• فهرست شماره تلفن‌های فوریتی خودکشی
• بحران خودکشی
• روز جهانی پیشگیری از خودکشی
• خودکشی ناموفق
• خودکشی در ادیان
• روز ملی بازماندگان خودکشی
• روز جهانی پیشگیری از خودکشی

برای مطالعه

• Alexander, Victoria (1991). Living in the Wake of Suicide: Stories of the People Left Behind. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. p. 238. ISBN 0-7879-4052-6.
• Fine, Carla (1999). No Time to Say Goodbye: Surviving the Suicide of a Loved One. Random House. p. 272. ISBN 978-0-385-48551-7.
• Jordan, John R.; McIntosh, John L., eds. (2010). Grief After Suicide: Understanding the Consequences and Caring for the Survivors. Series in death, dying, and bereavement. Taylor & Francis. p. 544. ISBN 978-0-415-99355-5.
• Ross, E. Betsy (1997). Life After Suicide: A Ray of Hope for Those Left Behind. New York: Insight Books. p. 301. ISBN 0-306-45630-3.