اوهلان
اوهلان (لهستانی: Ułan; لیتوانیایی: Ulonas; آلمانی: Ulan; فرانسوی: Hulan) واحدهای سواره‌نظام سبک مسلح به نیزه است که ابتدا توسط لیتوانیایی‌ها و بعدها توسط لهستانی‌ها استفاده می‌شد. هنگ‌های موسوم به نیزه‌داران در ارتش‌های فرانسه، روسیه، پروس، ساکسونی، اتریش-مجارستان و بسیاری دیگر از ارتش‌های جهان از اوهلان‌ها الگو گرفته‌است.
ریشه لغت
در مورد ریشه واژه اوهلان حدس‌هایی وجود دارد. در ترکی واژه اوقلان به معنی مرد یا پسر جوان است. ممکن است این واژه توسط تاتارها یا ترک‌ها وارد زبان لهستانی شده و به صورت اوهلان تبدیل شده باشد و سپس از این زبان به زبان‌های دیگر اروپایی راه یافته باشد.
تاریخچه
خاستگاه
در انتها قرن ۱۴ میلادی تاتارهای اردوی زرین در دوک‌نشین بزرگ لیتوانی ساکن شده و به خدمت پادشاهان لیتوانی و سپس لهستان درآمدند. لهستانی‌ها آغازگر ادغام سنت‌های نظامی تاتارها با شیوه‌های جنگی خویش بودند. تاتارهای لیتوانی که بیشترشان مسلمان بودند طی قرون وسطی در بسیاری از جنگ‌ها شرکت داشتند. وظیفه اصلی این واحدها انجام عملیات شناسایی پیش از رسیدن سواره‌نظام سنگین (شوالیهها) بود. با پایان دوران شوالیهها در قرن ۱۶ میلادی تاتارهای لیتوانی به سواره‌نظام سبک تبدیل شدند که مسلح به نیزه سبک، کمان، شمشیر و در بعضی موارد تبر جنگی یا نیزه سنگین بودند و به عنوان هم‌سوار یا ملتزمین (پوچت) خدمت می‌کردند. تاتارها تا دهه ۱۷۷۰ در دسته‌های خودشان خدمت می‌کردند تا آنکه در ارتش لهستان-لیتوانی اصلاحاتی انجام شد. آخرین پادشاه لهستان به نام استانیسواو آگوست پونیاتوفسکی هنگی از محافظین اوهلان داشت که اوهلان‌های سلطنتی خوانده می‌شدند و در سال ۱۷۹۴ یا ۱۷۹۵ منحل شد.
قرن هجدهم
یگان‌های اوهلان در اروپای غربی طی جنگ جانشینی اتریش با گردان‌های اوهلان فریدریش دوم در ۱۷۴۰ پدیدار شدند. چند سال بعد در ۱۷۴۳ موریتس زاکسن واحدهای اوهلان به نام داوطلبان ساکسونی را برای ارتش لوئی پانزدهم ایجاد نمود.
با پیشرف تاکتیک‌ها و سلاح‌ها استفاده از سواره‌نظام سنگین در میدان نبرد منسوخ و هسته اصلی سواره‌نظام را سواران سبک تشکیل می‌دادند (اگرچه که سنت سواره‌نظام سنگین توسط کیوراسیر ادامه پیدا کرد). در سال‌های منتهی به تجزیه لهستان که پادشاهی لهستان توان لازم جهت ایجاد ارتش بزرگ و دائمی را نداشت واحدهای اوهلان متشکل از تاتارهای لهستان و لیتوانی به خدمت کشورهای همسایه درآمدند. تحرک و سرعت عنصر اصلی قدرت این سواران مسلح به نیزه بود.
در مشترک‌المنافع لهستان–لیتوانی در سال ۱۷۷۶ اوهلان‌ها جایگزین هوسارهای لهستانی شدند. در پادشاهی هابسبورگ نیز واحدهای اوهلان متشکل از لهستانی‌ها از سال ۱۷۸۴ و واحدهای متشکل از اتریشی‌ها از ۱۷۹۱ ایجاد گشتند.
قرن نوزدهم
دوک‌نشین ورشو در جنگ‌های ناپلئونی واحدهای اوهلان را به کار می‌گرفت. سواران لهستانی در هنگ ویستولا و هنگ اول سواره‌نظام سبک لهستانی گارد شاهنشاهی برای فرانسوی‌ها خدمت می‌کردند. سواران گارد شاهنشاهی به نیزه، سابر و اسلحه دستی مسلح بودند. سواران لهستانی که همراه با فرانسوی‌ها در اسپانیا و آلمان خدمت کردند محبوبیت شیوه سواره‌نظام لهستانی را در اروپا گسترش دادند. در نبرد سوموسیرا بود که ناپلئون گفت هر سوار لهستانی به اندازه ۱۰ سرباز فرانسوی ارزش دارد. سواره‌نظام فرانسه که شووو لیژی نام داشت و ریشه‌های آن به قرن ۱۶ بازمی‌گشت پس از ۱۸۱۵ بر اساس نمونه اوهلان‌ها بازآرایی شد. پس از پیمان تیلسیت در ۱۸۰۷ پرس دوباره شروع به استفاده از واحدهای اوهلان نمود. پس از جنگ ائتلاف ششم واحدهای اوهلان از سپاه آزاد لوتزو، سپاه آزاد شیل، داوطلبان برمن و سپاه آزاد هلویگ تشکیل شد.
در دوران جنگ‌های ناپلئونی و پس از آن واحدهای سواره‌نظام مسلح به نیزه که از اوهلان‌ها الگو گرفته بودند در بسیاری از کشورهای اروپایی رواج یافت و حتی صفوف مقدم هوسارها و دراگون‌ها نیز به نیزه مسلح شدند.
در نبرد آلبوئرا، سواران نیزه‌دار لهستانی که در خدمت فرانسوی‌ها بودند توانستند سه هنگ از چهار هنگ پیاده‌نظام بریتانیایی را از میان ببرند. در ۱۸۱۶ ارتش بریتانیا با تبدیل چهار هنگ دراگون سبک خود به سواره‌نظام نیزه‌دار که حتی در پوشش هم از سواران لهستانی ناپلئون الگوبرداری شده بود واحدهای سواره‌نظام نیزه‌دار خود را ایجاد نمود.
سنت اوهلان‌های لهستانی در دوران لهستان کنگره هم حفظ شد و این واحدها در خیزش نوامبر ۱۸۳۰ و خیزش ژانویه ۱۸۶۳ حضور داشتند. در جنگ فرانسه و پروس واحدهای اوهلان توسط ارتش پادشاهی پروس استفاده شدند و در دوران محاصره پاریس به دلیل سرعت بالایی که داشتند به ایشان محول شد تا بالون‌هایی که از شهر به پرواز درمی‌آمدند را دنبال کنند تا یا در هنگام فرود آن را تصرف کنند یا مقصد آن را اطلاع دهند.
جنگ جهانی اول
در آغاز جنگ جهانی اول بسیاری از کشورهای اروپایی دارای واحدهای سواره‌نظام نیزه‌دار بودند. بلژیک ۵ هنگ، ایتالیا ۱۰ هنگ و بریتانیا ۶ هنگ نیزه‌دار به اضافه ۱۵ هنگ دیگر در راج بریتانیا را دارا بودند.
اوهلان‌های آلمان
در سال ۱۹۱۴ ارتش پادشاهی آلمان متشکل از ۲۶ هنگ اوهلان بود. ۳ هنگ گارد، ۲۱ هنگ صف (عبارت از ۱۶ هنگ پروسی، ۲ هنگ وورتمبرگ و ۳ هنگ ساکسونی) و دو هنگ ارتش باواریا. پس از پاره‌ای عملیات در هفته‌های ابتدایی جنگ جهانی اول این واحدها یا بدون اسب برای خدمت در سنگرهای جبهه‌های غربی ارسال شدند یا با توجه به ماهیت جنگ در جبهه شرقی سواره به آن قسمت از جبهه فرستاده شدند.
اوهلان‌های اتریش
در ارتش اتریش-مجارستان ۱۱ هنگ اوهلان وجود داشت که غالباً از لهستانی‌زبان‌ها تشکیل می‌شدند. به مانند اوهلان‌های آلمانی این واحدها نیز با توجه به ماهیت جنگ به زودی از حالت سواره به حالت پیاده تغییر داده شدند تا در سنگرها بجنگند. تنها در یک مورد در ۲۱ اوت ۱۹۱۴ اوهلان‌های اتریش-مجارستان و سواران روس در یک نبرد کلاسیک سواره‌نظام درگیر شدند.
اوهلان‌های لهستانی
هنگ‌های لهستانی تحت امر یوزف پیلسودسکی دارای یک رسته کوچک اوهلان بود. فرماندهی این واحد با وادیسواو بلینا-پراژموفسکی بود که به مانند اوهلان‌های دوران ناپلئون بودند. این واحد اولین سربازان قدرت‌های مرکز بودند که در جنگ جهانی اول وارد خاک لهستان شدند. با استقلال لهستان در سال ۱۹۱۸ واحدهای اوهلان متعددی در نواحی مختلف این کشور ایجاد شد که در قیام لهستان بزرگ‌تر، جنگ لهستان و اوکراین و جنگ لهستان-شوروی شرکت داشتند. این واحدها اگرچه با توپخانه اسبی مسلح بودند و با تاکتیک‌های پیاده‌نظام آموزش دیده بودند اما هنوز شمشیرها و نیزه‌های خود را حفظ کرده بودند و قابلیت تاخت داشتند. در سال ۱۹۲۰ واحدهای اوهلان لهستانی طی نبرد کوماروو آخرین نبرد سواره‌نظام ناب تاریخ را با سپاه سواره‌نظام اول انجام دادند.
اوهلان‌های روس
در ارتش امپراتوری روسیه در سال ۱۸۸۱ بسیاری از واحدهای اوهلان را طی عملیات مدرن‌سازی خود به واحدهای دراگون تغییر داد و تنها دو هنگ اوهلان گارد شاهنشاهی روسیه باقی ماندند. اما در سال ۱۹۱۰ واحدهای اوهلان دوباره احیا شدند و تا سال ۱۹۱۸ به بسیاری از واحدهای سواره‌نظام روسیه اوهلان می‌گفتند.
دوران میان دو جنگ
در دوران میان دو جنگ جهانی سواره‌نظام لهستانی دچار تحولات بسیاری گشت و بعضی واحدها با عنوان اوهلان باقی ماندند. اما مشخص بود که واحدهای سواره‌نظام دیگر آن توانایی دوران پیشین را ندارند و نمی‌توان از آن‌ها در نقش‌های سنتی خویش استفاده کرد، اما با توجه به توانایی تحرک سریع سواره‌نظام از آن به عنوان واحد ذخیره استفاده می‌شد و سربازان هنگامی که به میدان نبرد می‌رسیدند از اسب پیاده می‌شدند و مانند پیاده‌نظام به جنگ می‌پرداختند.
جنگ جهانی دوم
در ارتش لهستان سواره‌نظام هنوز شمشیر را حمل می‌کرد اما دیگر الزامی به حمل نیزه نبود. سواره‌نظام حالا با توپ صحرایی ۷۵ میلی‌متری فرانسوی، تانک سبک، تفنگ ضد تانک ۳۷ میلی‌متری بوفورس، توپ ۴۰ میلی‌متری بوفورس، تفنگ ضد تانک مدل ۳۵ و دیگر سلاح‌های جدید مجهز شده بود. البته در طول جنگ جهانی دوم مواردی از تاخت سواره‌نظام وجود داشت که موارد معدودی از آن موفقیت‌آمیز بودند.
افسانه‌ای وجود دارد که براساس آن سواره‌نظام لهستانی مسلح به نیزه به نیروهای آلمانی هجوم برده و توسط تانک‌های آلمانی قلع و قمع شدند. ریشه این افسانه تاخت کرویانته در ۱ سپتامبر است که طی آن هنگ ۱۸ اوهلان پومرانی با شمشیر به سوی نیروهای آلمانی حمله کردند و با ماشین‌های زرهی آلمان درگیر شدند.
هنگامی که در سال ۱۹۴۳ ارتش لهستان در تبعید دوباره ایجاد شد، سواره‌نظام لهستان در لشکر اول زرهی متمرکز شد و با این واحد با تانک‌های شرمن تسلیح گشت. این واحد در سال ۱۹۴۷ انحلال یافت.
دوران معاصر
واحدهای نظامی امروزی با نقش و عنوان تاریخی اوهلان‌ها عبارتند از:
- هنگ‌های اوهلان در ارتش فعلی قزاقستان وجود دارند، هرچند که دیگر سواره‌نظام نیستند.
- رسته سواره‌نظام ریاست جمهوری نیروهای مسلح لهستان
- گردان بیروئتی اوهلان دوک نشین بزرگ لهستان
جستارهای وابسته
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Uhlan». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ اوت ۲۰۲۱.
پیوند به بیرون
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ اوهلان موجود است. |