امام
اِمام واژه‌ای عربی و به معنای پیشوا و رهبر است که از اصطلاحات خاص دین اسلام است.
این واژه به خودی خود معنی مقدسی ندارد و در قرآن هم برای پیشوایانی که مردم را به سوی خدا هدایت می‌کردند به کار رفته و هم برای پیشوایانی که مردم را به سوی کفر هدایت می‌کرده‌اند. اما غیر از این معنای عام دارای معانی و کاربردهای خاصی در فرهنگ مسلمانان نیز هست.
محتویات
کاربردها[ویرایش]
- واژه امام به صورت محض: مقصود از واژه امام هنگامی که به صورت محض به کار برده شود ائمه شیعه می‌باشد که به موضوع امامت شیعه باز می‌گردد.
- امام جماعت: هر فردی که پیش‌نماز بایستد و دیگران به او اقتدا کنند. این کاربرد بین تمام مسلمانان مشترک است. از نظر فقه شیعه، امام جماعت باید عادل باشد. به عبارت دیگر نمازگزاران دیگر از او گناه کبیره یا اصرار بر گناه صغیره ندیده باشند.
- رهبر اجتماع: خواجه نصیر الدین طوسی در «تجرید الاعتقاد» امامت را به عنوان «ریاسةٌ عامهٌ» یعنی ریاست عمومی تعریف می‌کند. این معنی امامت نیز بین تمام مسلمانان جز خوارج مشترک است. البته فرق مختلف شرایط و مصادیق متفاوتی را برای امام در نظر می‌گیرند.
- عالمان برجستهٔ دینی: اهل سنت برای برخی از دانشمندان بسیار برجستهٔ دینی، نظیر محمد غزالی و فخر رازی از این لقب استفاده کرده‌اند.
- برخی عالمان شیعی: برای برخی عالمان شیعه بخصوص آیت الله خمینی لفظ امام به صورت شهرتی فراگیر در امده است و وی را امام خمینی میگویند.
- لقب بیانگر تقدس: در برخی کشورهای عربی نظیر عراق، سوریه، لبنان و کشورهایی نظیر ایران و جمهوری آذربایجان عده‌ای از مردم روسیه و بسیاری از مسلمانان اروپایی مردم (شیعه و سنی) بسیاری از افراد مقدس را امام می‌خوانند.
امام در قرآن[ویرایش]
در قرآن از سه نفر با عنوان امام یاد شده‌است و آنان ابراهیم[۱] و اسحاق و یعقوب[۲] هستند.
امامت در نزد شیعیان امامیه[ویرایش]
امامت یکی از اصول باور شیعیان است، که به جهت اهمیت آن شیعیان دوازده امامی خود را امامیّه می‌خوانند.
سنگ بنای تشیع مسئلهٔ امامت و حجیت قول و فعل امام است. حجیتی که از علم تام و از یقین به محتوای دین ناشی می‌شود. علمی که از راه اجتهاد کسب نمی‌شود و به شک و حدس و گمان آلوده نیست و لذا صاحب آن، مرجع نهایی در هر چیزی است که به آن دین گفته می‌شود، یا به عبارتی حجت آن دین است.شیعیان برای امامان خود چنین منزلتی را قائل هستند.
اصول دین شیعه: توحید معاد ، نبوت(در این سه مورد مشترک با اهل سنت) امامت و عدل
کتاب‌شناسی[ویرایش]
- امام‌شناسی، تألیف علامه‌آیت‌الله حاج سیدمحمدحسین حسینی‌طهرانی مجموعه‌ای است از بحث‌های تفسیری، فلسفی، روایی، تاریخی، اجتماعی دربارهٔ امامت و ولایت بطور کلّی.
- حیات القلوب جلد 5 : امام شناسی تألیف علامه مجلسی (رحمه الله).
- حاکمیت سیاسی معصومان
- عصمت، جعفر سبحانی
- سیری در سیره ائمه اطهار، شهید مرتضی مطهری
- اعتقاد ما، ناصر مکارم شیرازی
- المراجعات (مناظره علمی)
پانویس[ویرایش]
- ↑ ﴿وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾(سورهٔ بقره-آیهٔ ۱۲۴)
- ↑ ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ﴾(سورهٔ انبیاء-آیهٔ ۷۳)
نگارخانه[ویرایش]
.jpg)
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به امام در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- مطهری، مرتضی؛ امامت و رهبری؛ انتشارات صدرا
- کربن، هانری؛ تاریخ فلسفه اسلامی؛ ترجمه: جواد طباطبایی؛ تهران: کویر، انجمن ایران‌شناسی فرانسه
