الحدید (روزنامه)
 | |
| مدیر | سید محمد شبستری (دورهٔ دوم)؛ سید حسینخان عدالت (دورهٔ اول) |
|---|---|
| دستهبندی | سیاسی، اجتماعی، فرهنگی |
| بسامد | دوبار در هفته (بعداً هفتگی) |
| شمارگان | دستکم ۶۰ شماره |
| ناشر | مطبعهٔ خلیفهگری ارامنه، سپس مطبعهٔ استاد مشهدی اسد آقا |
| بنیانگذار | سید حسینخان عدالت |
| سال بنیانگذاری | ۱۳۱۵ قمری |
| نخستین شماره | ۲۳ جمادیالاول ۱۳۱۵ قمری |
| آخرین شماره | حدود رجب ۱۳۲۴ قمری |
| قیمت | ۳ شاهی (مدارس) تا ۱۵ قران (اشتراک تبریز) |
| کشور | ایران |
| مستقر در | تبریز |
| زبان | فارسی |
الحدید یک نشریهٔ آموزشگاهی[۱] و یکی از روزنامههای محلی و تأثیرگذار تبریز در دوران پیش از مشروطیت بود که در دو دورهٔ متفاوت به چاپ رسید.[۱] دورهٔ نخست آن در سال ۱۳۱۵ قمری (۱۸۹۷ میلادی)[۲] با مدیریت سید حسینخان عدالت آغاز شد،[۲][۱] اما تنها دو یا سه شماره از آن منتشر شد و سپس متوقف گردید. دورهٔ دوم از سال ۱۳۲۳ قمری با مدیریت سید محمد شبستری (ملقب به ابوالضیاء) از سر گرفته شد و تا سال ۱۳۲۴ قمری ادامه یافت.[۳]
نخستین کسی که در ایران، آشکارا از لزوم تحصیل دختران که مادران آیندهاند، سخن راند و مطلب نوشت، سید حسین خان عدالت در روزنامه الحدید بود.[۲]
دورهٔ اول
[ویرایش]انتشار اولیهٔ الحدید در سال ۱۳۱۵ قمری در تبریز توسط سید حسینخان عدالت، مدیر روزنامهٔ عدالت صورت گرفت. بنابر تقریظی از میرزا رضاخان رفعت در شمارهٔ اول دورهٔ دوم، این دوره تنها دو شماره انتشار یافته و سپس تعطیل شد. هدف روزنامه در این دوره، پرداختن به صنعت، تجارت و زراعت عنوان شده بود.
دورهٔ دوم
[ویرایش]دورهٔ دوم از پنجشنبه، ۲ جمادیالاول ۱۳۲۳ قمری، با مدیریت سید محمد شبستری آغاز شد. این دوره ابتدا با نام حدید آغاز و از شمارهٔ ۱۸ به الحدید تغییر نام یافت. روزنامه در چهار صفحه به قطع وزیری متوسط و با چاپ سربی در مطبعهٔ خلیفهگری ارامنه چاپ میشد و سپس به چاپ سنگی با خط نستعلیق در مطبعهٔ «استاد مشهدی اسد آقا زیدالله توفیقه» منتقل شد.[۲] انتشار آن دوبار در هفته (دوشنبه و چهارشنبه) و سپس هفتگی شد.
محتوای الحدید ترکیبی از مقالات سیاسی، اجتماعی، ترجمهٔ متون ادبی (از جمله پاورقی «فتاة غسان» اثر جرجی زیدان) و اخبار داخلی و خارجی بود. مقالهٔ افتتاحیه با عنوان «سبب نگارش» دربردارندهٔ بیانیهای ادیبانه در دفاع از ضرورت روشنگری و آگاهیبخشی مطبوعاتی بود.
توقف انتشار
[ویرایش]به نظر میرسد شمارهٔ ۱۴ سال دوم (۴ جمادیالاول ۱۳۲۴ ق) آخرین شمارهٔ منتشرشدهٔ الحدید باشد. بنابر نقل قول از محمدعلی تربیت، این نشریه تا حوالی آغاز مشروطیت منتشر میشده است.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ سید علی کاشفی خوانساری (صاحب امتیاز و مدیرمسئول) (۱۳۸۷)، «تولد مطبوعات کودک و نوجوان در ایران، نگاهی کوتاه به تاریخچه شکلگیری نشریات کودک و نوجوان در ایران»، ماهنامهٔ شهرزاد، تهران: مؤسسهٔ شهرزاد قصهگوی کودک
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ رضا دهقانی (۱۳۸۷)، «بررسی روزنامههای تبریز و هدایت افکار عمومی در زمان مشروطیت، تحلیل روزنامههای تبریز قبلاز جنبش شروطیت و هدایت افکار عمومی، بخش ۳»، هفتهنامه اورین خوی، خوی، آذربایجان غربی، بایگانیشده از اصلی در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۰، دریافتشده در ۲ ژوئن ۲۰۰۹
- ↑ صدر هاشمی، محمد (۱۳۶۳). تاریخ جراید و مجلات ایران. ج. ۱. کمال. صص. ۲۵۴.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
پروندههای رسانهای مربوط به الحدید در ویکیانبار
