اعتراضات ۲۰۲۵ ماداگاسکار

اعتراضات ۲۰۲۵ ماداگاسکار
بخشی از اعتراضات نسل زد
معترضان نسل زد در محله ماندروسوآ نزدیک آمبوهیجاتوو، در مرکز آنتاناناریوو، پرچم ماداگاسکار و پرچم جولی راجر را تکان می‌دهند.
تاریخ	۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ (۲۰۲۵-09-۲۵) – اکنون (۱ ماه، ۳ هفته و ۳ روز)
موقعیت	ماداگاسکار
علت(ها)	قطعی برق و آب در آنتاناناریوو
اهداف	تغییر رژیم رئیس‌جمهور آندری راژولینا
وضعیت	Ongoing Damage to aerial tramway facilities, commercial areas and supermarkets Looting of politicians' homes 2025 Malagasy mutiny Rajoelina left the country
امتیازهای داده‌شده	Dissolution of the Ntsay government
طرف‌های مدنی درگیر
ضد حکومت protestors Madagascar Armed Forces Capsat Unit (از ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵) Government of Madagascar Madagascar Armed Forces loyalists National Gendarmerie National Police Pro-Rajoelina groups Ravatomanga's militia Looters
شخصیت‌های پیشرو
No centralized leadership آندری راژولینا کریستین نتسای Mamy Ravatomanga Jean Herbert Andriantahiana Rakotomalala ریچارد راوالومانانا Angelo Ravelonarivo
تلفات و کشته‌ها
۲۲ کشته، ۱۰۰+ زخمی Unknown

اعتراضات ۲۰۲۵ ماداگاسکار به اعتراضاتی گفته می‌شود که از سپتامبر ۲۰۲۵ در سراسر کشور ماداگاسکار، به ویژه در پایتخت آنتاناناریوو، رخ داده است. این اعتراضات به دلیل قطعی مکرر آب و برق در این شهر آغاز شد. خانه‌های سیاستمداران برجسته هدف قرار گرفته است. این اعتراضات در ادامه به شهرهای دیگر ماداگاسکار نیز گسترش یافته است.

رئیس‌جمهور ماداگاسکار، آندری راژولینا، پس از برکناری وزیر انرژی خود در ۲۶ سپتامبر، حل دولت نخست‌وزیر کریستین نتسای را در ۲۹ سپتامبر اعلام کرد. در ۶ اکتبر ۲۰۲۵ او ژنرال نظامی روفین زافیسامبو را به عنوان نخست‌وزیر جدید منصوب کرد. در ۱۱ اکتبر، واحدهایی از نیروهای مسلح ماداگاسکار کودتایی را به‌حمایت از اعتراضات انجام دادند، و کرنل مایکل راندریانینا به عنوان رئیس‌جمهور جدید ماداگاسکار سوگند یاد کرد.

زمینه

ماداگاسکار که در سواحل دریای هند و در مقابل ساحل شرقی آفریقا واقع است، دیرباز یکی از فقیرترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رود. بانک جهانی برآورد کرد که در سال ۲۰۲۲، ۷۵ درصد از جمعیت این کشور با تعداد ۳۰ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کردند. رئیس‌جمهور کنونی اندری راجوئلینا که از سال ۲۰۰۹ در پی بحران سیاسی در سیاست کشور چیرگی داشته و اخیراً در انتخابات ۲۰۲۳ دوباره انتخاب شده است مسئول بخش عمده‌ای از تنگناهای اقتصادی اخیر کشور به‌شمار می‌رود.

پایتخت آنتاناناریوو به‌طور منظم شاهد قطع‌های گسترده برق و آب است که تا ۱۲ ساعت به‌طول می‌انجامد در حالی که دولت به‌طور همزمان در پروژه‌های قابل‌توجهی نظیر تله‌کابین ۱۵۲ میلیون دلاری در آنتاناناریوو سرمایه‌گذاری می‌کند، پروژه‌ای که به‌علت بی‌ربط بودنش با نیازهای اساسی شهروندان به‌شدت انتقادشده است. این پروژه توسط آندری راژولینا دفاع شده است. راژولینا برای توجیه این انتقاد به انتقاداتی که برج ایفل در آغاز ساخت خود دریافت کرده است اشاره کرد.

رئیس‌جمهور اندری راژولینا که دارای تابعیت فرانسوی نیز است، به‌دلیل ثروت و امتیازات آشکار خانواده‌اش کانون کین‌های عمومی شده است. دخترش ایلونا راژولینا اغلب در پوشش برندهای طراح‌ها دیده می‌شود، درحالی‌که پسرش آرنا راژولینا به‌گمان می‌رود در مدرسه هتلداری نخبه EHL لوزان تحصیل می‌کند، فرصتی که به‌دلیل هزینه‌های بالای ثبت‌نام برای اکثریت شهروندان مادگاسکاری دستیافتنی نیست. فیلم‌های ویرالی تیک‌تاک توسط صفحاتی چون GasyBaddhie و BasedMerina سبک‌زندگی لوکس آنان را محکوم می‌کنند و نظایری میان‌المللی نظیر شرینخلا خطیوادا، رقیب سابق Miss Nepal و دختر سابق وزیر بهداشت که سفرهای او و موقعیت نخبه‌گرایانه‌اش موجب واکنش منفی عمومی شده است را مطرح می‌کنند.

ریشه

اعتراضات ریشه در ترکیبی از کینه‌های تاریخی و عوامل تحریک‌کننده اخیر دارند. در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۵، سازمان تی‌آی (Transparency International) در کمک به سازماندهی تجمعی کوچک به نام Democrasia Mainty در آمبوهیجاتوو، آنتاناناریوو مشارکت کرد.

در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵، سیاستمداران کلمانس راهاریینیرینا و بابا فانیری راکوتوآریسوآ به‌صورت علنی برای تجمعات گسترده در مقابل مجلس ماداگاسکار در آنوسی اعلان کردند تا قطع‌های مزمن برق، کاهش آب و فساد نظام‌اتیک در خدمات عمومی را محکوم کنند. جنبش آنان تحت عنوان Tsy Manaiky Lembenana («ما از پایمال‌شدن انکار می‌کنیم») و Leo Delestage («تنگ‌دست از قطع‌های برق») شناخته می‌شد.

از ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵، صدها جوان که بیشتر آنها دانشجویان و دانش‌آموزان دبیرستانی هستند، زیر پرچم جنبشی بدون رهبر رسمی که خود را «نسل زد ماداگاسکار» می‌نامیدند، سازماندهی شدند. آنها در فضای مجازی صفحاتی در فیسبوک و اینستاگرام ایجاد کردند و هماهنگی‌های اصلی را در پلتفرم دیسکورد و پیام‌رسان سیگنال انجام می‌دادند. لوگوی این جنبش از مانگای One Piece الهام گرفته و کلاه سنتی سفید را با کلاهی به‌سبک مادغاسکاری جایگزین کرده بود. اعضای این گروه اوایل ماه اکتبر اعلام کردند که بسیاری از آنها فقط با نام‌های مستعار یکدیگر را می‌شناختند.

گاه‌شمار

روز قبل، ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۵، با غیبت رئیس‌جمهور آندری راژولینا و هیئت‌همراهش مشخص شد، آنان در نیویورک برای شرکت در نودامین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد بودند، جایی که او سخنرانی کرد. در همان روز، دولت محلی پایتخت اعتراضات را برای جلوگیری از نشاط‌های احتمالی منع کرد. با این‌حال، تجمعات در پایتخت آنتاناناریوو و همچنین در شهرهای استانی نظیر توآماسینا، آنتسیراب، تولیارا و انتسیرانانا در ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ برگزار شد. از ساعت ۵:۳۰ صبح (وقت آفریقای شرقی) در ۲۵ سپتامبر، واحد بزرگی از ژاندارمری در پایتخت مستقر شد و نواحی معینی را محاصره کرد. معترضان نتوانستند به محل تجمع خود دسترسی یابند.

۲۵ سپتامبر

هزاران جوان تلاش کردند در آمبوهیجاتوو تجمع کنند، مکانی که اندری راژولینا خود آن را در ۲۰۰۹ به عنوان «پهنه دمکراسی» نام‌گذاری کرده بود. پلیس تمام نقاط ورودی را مسدود کرد و مانع تجمع شد. معترضان سپس از محله‌های متعدد سعی کردند به میدان رسند، اما هر مسیر با حضور پلیس سنگین، بمب‌های گاز اشک‌آور و گلوله‌های لاستیکی مواجه شد. با وجود این موانع، شهر شاهد راهپیمایی‌های گسترده دانشجویان بود. معترضان پرچم‌های ماداگاسکاری و همچنین پرچم‌هایی با نماد کلاه‌کاغذی از ژاپنی وان پیس (One Piece) را به هوا برداشتند.

پلیس تمام روز از گاز اشک‌آور و گلوله‌های لاستیکی استفاده کرد. معترضان سنگرها برپا کردند و لاستیک‌ها را آتش‌زدند. چاپه‌گری در دکان‌های خرده‌فروشی، بانک‌ها و مغازه‌های لوازم‌خانگی در آنتاناناریوو از عصر آغاز شد، ابتدا در آنوسیبه با آتش‌زدن ایستگاه قطار. بنابر منابع بیمارستانی، پنج نفر کشته شدند که همگی دارای جراحات ناشی از گلوله‌های تفنگ AK-47 بودند و تعداد مجروحان نامشخص است. در خارج شهر، دفاتر جیرام، تامین‌کننده ملی برق و آب، توسط معترضان مورد حمله قرار گرفت. فرماندار پلیس آنتاناناریوو آنجلو راولونارووو منع رفت‌وآمد را از ساعت ۷ شب (وقت آفریقای شرقی) تا ساعت ۵ صبح روز بعد اعلام کرد. اگرچه اعتراضات در ابتدا پراکنده شدند، اما به بخش‌های مختلف پایتخت گسترش یافت.

۲۶ سپتامبر

در آنتسیراب، معترضان حدود ساعت ۱۰ صبح در ایستگاه قطار شهر تجمع کردند، پیش از اینکه توسط پلیس با گاز اشک‌آور پراکنده شوند.

حدود ساعت ۴ بعدازظهر، درگذشت ژان-ژاک رابنیرینیا، نماینده پارلمان از حوزه بتیوکی و متعلق به گروه مخالف فیرایسانکینا و دکان مجلس ملی، اعلام شد. وی در اثر یک تصادف رانندگی شدید جان باخت؛ خودروی وی در نزدیکی سنگری که معترضان برپا کرده بودند، با کامیونی برخورد کرد.

در حین سخنرانی‌ای که از ساعت ۷:۳۰ شب آغاز شد و به‌صورت زنده از نیویورک پخش شد، اندری راژولینا برکناری ژان-باتیست اولیویه، وزیر انرژی و هیدروکربن‌ها را اعلام کرد، بر بهانهٔ اینکه او «وظایف خود را انجام نمی‌داد». طبق گزارش‌ها، شش نفر، از جمله یک دانشجو، در درگیری‌های پلیسی در انتسیرانانا کشته شدند.

۲۷ سپتامبر

معترضان در آنتاناناریوو به تجمع ادامه دادند، برخی از آنان کلاه‌های کاغذی رنگی به عنوان نماد لبس کردند. راژولینا از نیویورک بازگشت و جلسه‌ای را با فرماندهان نظامی و پلیسی برگزار کرد تا نیروهای نظامی و امنیتی را برای حفاظت از جایگاه‌های سوخت، انبارهای ذخیره و مناطق تجاری مستقر کند.

این اعتراضات ماهیت ویژه‌تری به خود گرفتند؛ عمدتاً توسط دانشجویان و دانش‌آموزان دبیرستانی سازمان داده شدند، تجمعات در شش شهر بزرگ در سراسر ماداگاسکار برگزار شد. معترضان دانشجو از شرایط زندگی سخت شکایت کردند و مطالبه کردند حق به دسترسی برابر به شرایط تحصیلی، به‌ویژه خواسته‌ای برای داشتن همان فرصت‌های کودکان رهبران ماداگاسکاری که در خارج مطالعه می‌کنند. در آنتاناناریوو، نیروهای امنیتی معترضان را با استفاده از تفنگ‌های AK-۴۷ و گاز اشک‌آور عقب‌نشینی دادند.

منع رفت‌وآمد در ساعات ۷ یا ۸ شب تا ۴ یا ۵ صبح در خارج از آنتاناناریوو، ماهاجانگا، توآماسینا، آنتسیراب و تولیارا اعلام شد.

۲۹ سپتامبر

تشکل‌های دانشجویی برای حشد عمومی فراخوان دادند و علاوه بر اعتراض اولیه‌شان به قطع‌های آب و برق، آزادی معترضانی را که در ۲۷ سپتامبر بازداشت شده بودند مطالبه کردند. هنگامی‌که گروهی از دانشجویان از کمپوس دانشگاه آنتاناناریوو به سمت محله آمبوهیجاتوو راهپیمایی کردند، توسط نیروهای امنیتی مسدود شدند که سعی کردند معترضان را با گاز اشک‌آور پراکنده کنند. معترضان همچنین شروع به مطالبهٔ استعفای راژولینا کردند.

با ادامه اعتراضات، راژولینا اعلام کرد که دولت (تحت سرپرستی نخست‌وزیر کریستین نتسای) را منحل خواهد کرد و مهلتی سه روزه برای انتخاب نخست‌وزیر جدید در نظر گرفت. منع رفت‌وآمد در آنتاناناریوو از ساعت ۸ شب تا ۴ صبح تعدیل شد.

۳۰ سپتامبر

معترضان برای برگزاری تجمع دیگری در آنتاناناریوو از ساعت ۱۱ صبح فراخوان دادند. هزاران معترض در میدان آمبوهیجاتو آنتاناناریوو تجمع کردند، برخی از آنان از شهرهای استانی برای شرکت در تظاهرات سفر کرده بودند. در یک حادثه، خودروی رئیس سنا ریچارد راوالومانانا توسط معترضان مورد مزاحمت قرار گرفت، که منجر شد او از خودروی خود پیاده شود و معترضان را پیاده‌روی دنبال کند.

۱ اکتبر

اعتراضات به شهرهای و شهرکهای دیگری گسترش یافت، از جمله تولیارا، که تقریباً ۹۲۵ کیلومتر (۵۷۵ مایل) جنوب آنتاناناریوو واقع است. دولت معترضان را به خرابکاری و تشویق برای انجام کودتا متهم کرد. رهبر اپوزیسیون ریوو راکوتوواو اعلام کرد که حزب و متحدانش در هیچ دولتی تحت رهبری راژولینا شرکت نخواهند کرد و از او خواست استعفا دهد.

اتحادیه‌های کارگری به‌تدریج به اعتراضات پیوستند و فراخوان‌هایی برای اعتصاب عمومی مطرح شدند. نیروهای پلیسی و خشونت بسیار کمتر از روزهای گذشته بود.

۵–۹ اکتبر

در این روزها، تنش میان دولت و معترضان تشدید شد. در ۵ اکتبر، رئیس‌جمهور اندری راژولینا تظاهرات ضداعتراضی سازماندهی کرد، اما تنها صدها نفر در آن شرکت کردند، کمتر از آنچه رئیس‌جمهور امیدوار بود. در ۷ اکتبر، پلیس علیه صدها معترض گاز اشک‌آور استفاده کرد و با مسدود کردن مسیرها راهپیمایی‌ها را متوقف کرد؛ یک نفر بستری شد. سازمان ملل متحد رفتار پلیس و استفاده از مهمات واقعی را انتقاد کرد. در ۸ اکتبر، رئیس‌جمهور گفت‌وگو را پیشنهاد کرد، اما معترضان آن را تا زمانی که اعتراضات سرکوب می‌شود رد کردند. رئیس‌جمهور اعتراضات را «کودتا» خواند. در ۹ اکتبر، نیروهای امنیتی از نارنجک‌های هولناک، گاز اشک‌آور و گلوله‌های لاستیکی علیه معترضان استفاده کردند.

تغییر حکومت

مقالهٔ اصلی: کودتای ۲۰۲۵ ماداگاسکار

در ۱۲ اکتبر ۲۰۲۵، یک واحد نظامی از ارتش ماداگاسکار کودتایی را به عنوان نتیجه مستقیم اعتراضات اجرا کرد. در ۱۳ اکتبر، کرنل مایکل راندریانینا به عنوان رئیس‌جمهور جدید ماداگاسکار سوگند یاد کرد. راندریانینا رئیس‌جمهور سابق، اندری راژولینا را مجبور به ترک کشور کرد، و پارلمان علیه او پرونده‌ای به اتهام تخلی از وظیفه تشکیل داد. دولت جدید اکثریت نهادهای سیاسی را منحل کرد، به استثنای پارلمان.

راندریانینا در ۲۰ اکتبر مرد تجاری هرینتسلما راژوناریولو را برای پست نخست‌وزیری منصوب کرد. براساس اعلام راندریانینا، این انتخاب بر تجربه راژوناریولو در حوزه تجارت و روابط بین‌المللی‌اش با سازمان‌های بین‌المللی استوار بود.

جستارهای وابسته

• اعتراضات نسل زد