اس-۷۵ دوینا

اس-۷۵ دوینا (سام-۲)
اس-۷۵ دوینا (سام-۲)
	موشک آماده شلیک
نوع	سامانه موشکی سطح‌به‌هوای ارتفاع بالا
خاستگاه	اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۵۷ تاکنون
جنگ‌ها	جنگ ویتنام; جنگ شش روزه; جنگ هند و پاکستان ۱۹۶۵; جنگ هند و پاکستان ۱۹۷۱; جنگ یوم کیپور; جنگ سرد; جنگ ایران و عراق; جنگ خلیج فارس; جنگ آبخازیا (۳-۱۹۹۲); جنگ با تروریسم; جنگ‌های یوگسلاو; جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۱); جنگ داخلی سوریه; جنگ داخلی یمن (۲۰۱۵–کنون); مداخله نظامی در یمن به رهبری عربستان سعودی; جنگ تیگرای
تاریخچه تولید
طراح	Lavochkin OKB
تاریخ طراحی	۱۹۵۳ تا ۱۹۵۷
تعداد ساخته شده	حدود ۴۶۰۰ پرتابگر
ویژگی‌ها
وزن	۲۳۰۰ ک. گ (موشک)
طول	۱۰٬۶ متر
قطر	۷۰۰ میلی‌متر
کلاهک	مواد منفجره
وزن کلاهک	۲۰۰ کیلوگرم
موتور	مرحله اول سوخت جامد مرحله دوم سوخت مایع
برد; عملیاتی	حداقل برد مفید: ۶ کیلومتر (مدل V-759); حداکثر برد مفید: ۵۶ کیلومتر (مدل V-759)
سقف پرواز	۳۰ کیلومتر (مدل V-759)
سرعت	۴ ماخ (مدل ب، ث و د)، ۴٬۵ ماخ (مدل ئی و اف)
سامانه; هدایت	کنترل رادیویی
دقت	۶۵ متر

اس-۷۵ دوینا (С-۷۵) که با نام ناتو سام-۲ (SA-2 Guideline) نیز شناخته می‌شود، یک سامانه موشکی سطح‌به‌هوا برای پدافند هوایی ارتفاع بالای ساخت شوروی است. این سامانه در سال ۱۹۵۷ وارد ارتش شوروی شد و از آن زمان تاکنون بیش از هر سامانه دفاع موشکی دیگری در نقاط مختلف جهان مستقر شده‌است.

اس-۷۵ دوینا نخستین موشک سطح‌به‌هوای تاریخ است که موفق به انهدام یک هواپیمای دشمن شد. این واقعه در اکتبر ۱۹۵۹ با شلیک سه موشک وی-۷۵۰ به سوی یک هواپیمای آربی-۵۷ دی کانبرای ارتش تایوان در ارتفاع ۲۰ کیلومتری رخ داد. در آن زمان مقامات چینی برای محرمانه نگه‌داشتن این موشک آن را به جنگنده‌های خود نسبت دادند.

حدود یک سال بعد یعنی در اول ماه مه سال ۱۹۶۰ این موشک با سرنگونی یک فروند هواپیمای شناسایی آمریکایی لاکهید یو-۲ بر فراز خاک شوروی به شهرت رسید. در سال ۱۹۶۲ نیز استقرار این سامانه موشکی در کوبا به آغاز بحران موشکی کوبا انجامید که جهان را در آستانه یک جنگ هسته‌ای قرار داد. یک فروند دیگر از هواپیماهای لاکهید یو-۲ که خلبان آن رودولف اندرسون نام داشت بر فراز خاک کوبا در ۲۷ اکتبر ۱۹۶۲ به وسیله این موشک‌ها منهدم شد.

نیروهای ویتنام شمالی در جنگ ویتنام از آتشبارهای اس-۷۵ دوینا به‌طور گسترده برای دفاع از هانوی و هایفونگ استفاده کردند. این موشک در چین با نام‌های اچ‌کیو-۱ و اچ‌کیو-۲ تولید شده و کشورهای دیگری نیز به تولید گونه‌های مختلف آن مبادرت کرده‌اند.

این سامانه موشکی در اصل برای مقابله با بمب‌افکن‌های دوربرد آمریکا مانند بی-۴۷ و بی-۵۲ طراحی شده بود و در ارتش شوروی جایگزین توپخانه‌های ضدهوایی دوربرد مانند کااس-۱۹ ۱۰۰ میلی‌متری و کااس-۳۰ ۱۳۰ میلی‌متری شد. از دهه ۱۹۸۰ در شوروی این سامانه به تدریج با سامانه موشکی اس-۳۰۰ (سام-۱۰ و سام-۱۲) جایگزین شد اما هنوز شماری از موشک‌های سام-۲ و مدل چینی ارتقاء یافته آن (اچ‌کیو-۲) در برخی کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربران[ویرایش]

رنگ آبی: کاربران کنونی سام-۲

اچ‌کیو-۲ در چین

جمهوری آذربایجان - ۲۵
بلغارستان - ۱۸
چین تولید HQ-2 و HQ-1
کوبا
مصر - ۲۴۰، معروف به طایر الصباح
ایران - بیش از ۳۰۰ فروند که عمدتاً تبدیل به موشک‌های زمین به زمین شده و فقط یک سایت صیاد - ۱ اطراف کرمانشاه فعال می‌باشد و بقیه جایگزین شدند.^[۱]
قرقیزستان - شمار اندک
لیبی
مغولستان
میانمار - ۴۸ تا ۲۵۰ موشک در سال ۲۰۰۸
کره شمالی -حداکثر ۲۷۰ موشک
پاکستان -اچ‌کیو-۲بی در خدمت نیروی هوایی پاکستان است.
رومانی
سودان - ۷۰۰
سوریه - ۲۷۵
تاجیکستان - شمار اندک
ویتنام - ۲۸۰
یمن
زیمبابوه