اس-۷۵ دوینا

اس-۷۵ (سام-۲)
موشک آماده شلیک
نوع	سیستم موشکی سطح‌به‌هوای ارتفاع بالا
خاستگاه	اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۵۷ تاکنون
جنگ‌ها	جنگ یوم کیپور، جنگ ویتنام، جنگ ایران و عراق، جنگ آبخازیا (۳-۱۹۹۲)، جنگ خلیج فارس
تاریخ تولید
طراح	Lavochkin OKB
تاریخ طراحی	۱۹۵۳ تا ۱۹۵۷
تعداد تولید شده	حدود ۴۶۰۰ پرتابگر
خصوصیات
وزن	۲۳۰۰ ک. گ (موشک)
طول	۱۰٬۶ متر
ارتفاع	۲۷ کیلومتر، ۴۰ کیلومتر (مدل دی و ئی)
قطر	۷۰۰ میلیمتر
کلاهک	مواد منفجره
کلاهک خرج	۲۰۰ کیلوگرم
برد موثر	حداقل برد مفید: ۷ تا ۹ کیلومتر حداکثر برد مفید: ۳۵ تا ۵۰ کیلومتر
ارتفاع پرواز	۲۷ کیلومتر، ۴۰ کیلومتر (مدل دی و ئی)
سرعت	۴ ماخ (مدل ب، ث و د)، ۴٬۵ ماخ (مدل ئی و اف)
سامانه هدایت	کنترل رادیویی
دقت	۶۵ متر

اس-۷۵ دوینا (С-۷۵) که با نام ناتو سام-۲ (SA-2 Guideline) نیز شناخته می‌شود، یک سیستم موشکی سطح‌به‌هوا برای پدافند هوایی ارتفاع بالای ساخت شوروی است. این سامانه در سال ۱۹۵۷ وارد ارتش شوروی شد و از آن زمان تاکنون بیش از هر سیستم دفاع موشکی دیگری در نقاط مختلف دنیا مستقر شده‌است.

سام-۲ نخستین موشک سطح‌به‌هوای تاریخ است که موفق به انهدام یک هواپیمای دشمن شده‌است. این واقعه در اکتبر ۱۹۵۹ با شلیک سه موشک وی-۷۵۰ به سوی یک هواپیمای آربی-۵۷ دی کانبرای ارتش تایوان در ارتفاع ۲۰ کیلومتری صورت گرفت. در آن زمان مقامات چینی برای سری نگهداشتن این موشک آن را به جنگنده‌های خود نسبت دادند. یک سال بعد این موشک با سرنگونی یک فروند هواپیمای شناسایی آمریکایی یو-۲ بر فراز شوروی به شهرت رسید. در سال ۱۹۶۲ نیز استقرار این سیستم موشکی در کوبا به آغاز بحران موشکی کوبا انجامید که دنیا را در آستانه یک جنگ اتمی قرار داد.

نیروهای ویتنام شمالی در جنگ ویتنام از آتشبارهای سام-۲ به طور گسترده برای دفاع از هانوی و هایفونگ استفاده کردند. این موشک در چین نیز با نام‌های اچ‌کیو-۱ و اچ‌کیو-۲ تولید شده و کشورهای دیگری نیز به تولید انواع مختلف آن مبادرت کرده‌اند.

این سیستم موشکی در اصل برای مقابله با بمب‌افکن‌های دوربرد آمریکا مانند بی-۴۷ و بی-۵۲ طراحی شده بود و در ارتش شوروی جایگزین توپخانه‌های ضدهوایی دوربرد مانند کااس-۱۹ ۱۰۰ میلی‌متری و کااس-۳۰ ۱۳۰ میلی‌متری شد. از دهه ۱۹۸۰ در شوروی این سیستم به تدریج با سامانه موشکی اس-۳۰۰ (سام-۱۰ و سام-۱۲) جایگزین شد اما هنوز تعدادی از این موشک‌ها و مدل چینی ارتقاء یافته آن با نام اچ‌کیو-۲ در کشورهای دیگر مورد استفاده است.

کاربران

کاربران کنونی سام-۵

اچ‌کیو-۲ در چین

• جمهوری آذربایجان - ۲۵
• بلغارستان - ۱۸
• چین
• کوبا
• مصر - ۲۴۰، معروف به طایر الصباح
• ایران - بیش از ۳۰۰ فروند از مدل چینی اچ‌کیو-۲ و مدل تولید ایران صیاد-۱.
• قرقیزستان - تعداد اندک
• لیبی
• مغولستان
• میانمار - ۴۸ تا ۲۵۰ موشک در سال ۲۰۰۸
• کره شمالی -حداکثر ۲۷۰ موشک
• پاکستان -اچ‌کیو-۲بی در خدمت نیروی هوایی پاکستان است.
• رومانی
• سودان - ۷۰۰
• سوریه - ۲۷۵
• تاجیکستان - تعداد اندک
• ویتنام - ۲۸۰
• یمن
• زیمباوه

کاربران پیشین

• افغانستان
• الجزایر
• آلبانی - ۸۴ پرتابگر
• آلمان شرقی
• گرجستان
• مجارستان
• اندونزی
• هند
• عراق
• لهستان
• روسیه
  • اکثراً بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶ از سرویس خارج شدند.
• شوروی

• یوگوسلاوی

• سومالی -عملیاتی نیست
• اندونزی

منابع

• V-75 SA-2 Guidline Global Security