اساس‌الاقتباس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از اساس الاقتباس)
اساس الاقتباس
نویسنده(ها)خواجه نصیرالدین طوسی
زبانفارسی
موضوع(ها)منطق

اساس‌الاقتباس کتابی‌ست در زمینهٔ دانش منطق که توسط خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی نوشته شده‌است. شرح همهٔ فنون منطق بر اساس آراء پیشینیان و خود خواجه نصیرالدین در این کتاب، باعث جامعیت و اهمیت آن شده‌است.

انگیزهٔ نگارش[ویرایش]

هدف خواجه نصیرالدین طوسی از تألیف این کتاب، آنطور که خودش در مقدمه ذکر می‌کند، ارائهٔ اثری فنی و تحقیقی و جامع در علم منطق بوده که هم آموخته‌های او را از دیگران دربرگیرد و هم شامل آراء و اندیشه‌های شخصیِ خودِ او در این علم باشد.[۱]

ساختار کتاب[ویرایش]

این کتاب مباحث منطق را به روش ۹ بخشی ارائه داده است. در این روش مباحث منطق در ۹ بخش با عناوین زیر قرار می‌گیرند:

  1. مدخل
  2. مقولات عشر
  3. قضایا
  4. قیاس
  5. برهان
  6. جدل
  7. مغالطه
  8. خطابه
  9. شعر

فارابی، ابن سینا (در کتاب شفا) و ابن رشد از این روش استفاده کرده‌اند. در مقابل روش ۲ بخشی قرار دارد که نخستین بار توسط ابن سینا در اشارات مطرح شد.

نسخه‌های موجود[ویرایش]

با توجه به این که اساس الاقتباس به عنوان یک متن درسی مطرح نبوده، چندان مورد توجه قرار نگرفته و حواشی و تعلیقات کمی برای آن نوشته شده است. چاپ آن نیز سال‌ها به تأخیر افتاده است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۲۶ ه‍. ش با تصحیح محمدتقی مدرس رضوی به چاپ رسید. چاپ دیگر آن با تصحیح و تعلیقات سید عبدالله انوار و در قالب دو جلد در سال ۱۳۷۵ منتشر شد. (جلد اول متن اساس الاقتباس و جلد دوم تعلیقات مصحح را دربردارد)

پیوند به بیرون[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. خواجه نصیرالدین طوسی (۱۳۶۷اساس‌الاقتباس، به کوشش مصحح: محمدتقی مدرس رضوی.، دانشگاه تهران، ص. ص۳