ارتباط‌پنداری

ارتباط‌پنداری نادرست یا الگوپنداری یا آپوفینیا (انگلیسی: Apophenia؛ ‎/æpoʊˈfiːniə/‎) نوعی سوگیری شناختی است که باعث می‌شود انسان تمایل به دیدن و ساختن ارتباط در بین ذهن ، چیزهایی داشته باشد که هیچ ارتباطی با هم ندارند.^[۱] این اصطلاح توسط روانپزشک کلاوس کنراد در سال ۱۹۵۸ در مقاله‌ای در مورد مراحل اولیهٔ اسکیزوفرنی ابداع شد. او آن را به عنوان «دیدن ناخواستهٔ ارتباطات به‌همراه احساس خاصی از معنی‌دار بودن بین چیزهای کاملاً بی ارتباط» تعریف کرد.

علاوه بر این، خطای ارتباط‌پنداری باعث می‌شود اشخاص در رویدادهای تصادفی الگوها و ارتباطات منطقی ببینند. این خطا به‌ویژه در میان علاقه‌مندان به تئوری توطئه رایج است؛ جایی که افراد بین پدیده‌های تصادفی یا بی‌‎ربط به هم ارتباط برقرار کرده و از درون آن طرح و نقشه خارج می‌کنند.

مقدمه[ویرایش]

ارتباط‌پنداری را می‌توان عملکرد عادی مغز در نظر گرفت، با این حال، افراط در آن را می‌توان نشانه ای از اختلال در عملکرد درست مغز دانست، به عنوان مثال نشانه‌ای از ظهور بیماری اسکیزوفرنی پارانوئید، که در آن بیمار الگوهای خصمانه (مثلاً توطئه برای آزار و اذیت ) را در اعمال معمولی دیگران می‌بیند.^[۲]^[۳]

این خطا به‌ویژه در میان علاقه‌مندان به تئوری توطئه رایج است؛ جایی که افراد بین پدیده‌های تصادفی یا بی‌‎ربط به هم ارتباط برقرار کرده و از درون آن طرح و نقشه خارج می‌کنند.^[۴]

پاریدولیا (معنی‌پنداری)[ویرایش]

تصویر ماهواره‌ای از سطح مریخ. این عکس به نام «صورت مریخ» شناخته شد. تصاویر بعدی که از سطح مریخ گرفته شد این خرافه را رد کرد.^[۵]

پاریدولیا که یکی از انواع ارتباط‌پنداری و زیر مجموعه آن است را می‌توان به این صورت تعریف کرد: یک سوگیری ذهنی است که در آن فرد، اشیاء، صداها، الگوها و شکل‌هایی را که می‌بیند به صورت معنادار تعبیر می‌کند.^[۶]^[۷]^[۸] از مثال‌های معمولی که در این باره زده می‌شود می‌توان به این موارد اشاره کرد: دیدن چهره در ابرها، دیدن چهره در مریخ و ماه، شنیدن پیام‌های ناشناخته وقتی نوار یا صدای ضبط‌شده به‌صورت برعکس پخش می‌شود^[۹] ^[۱۰] و …

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Apophenia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۲.

این یک مقالهٔ خرد روان‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] ttp://skepdic.com/apophenia.html

[2] ttps://www.medicinenet.com/apophenia/definition.htm

[3] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Apophenia#Introduction

[4] ttps://www.psychologytoday.com/us/blog/reality-play/201207/being-amused-apophenia

[5] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Cydonia_(Mars)

[6] ttps://psychologenie.com/pareidolia-explained-with-examples

[7] ttps://www.merriam-webster.com/dictionary/pareidolia

[8] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Pareidolia

[9] ttps://nautil.us/why-we-hear-voices-in-random-noise-5770/

[10] ttps://www.bbc.com/future/article/20140730-why-do-we-see-faces-in-objects

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]