ابراهیم بن مرزبان

ابراهیم اول بن مرزوبان اول (درگذشت ۹۸۳ میلادی) حاکم سلّاری دوین (۹۵۷–۹۷۹) و بعداً آذربایجان (۹۶۲–۹۶۶ و ۹۶۶–۹۷۹) بود. وی فرزند و جانشین مرزبان بن محمد بود.

زندگی‌نامه

مرزبان بن محمد برادرش وهسودان بن محمد را به عنوان جانشین خود تعیین کرده بود. با این حال، هنگامی که وهسودان به آذربایجان آمد، فرماندهان قلعه‌ها از تسلیم کردن قلاع خود امتناع کردند و در عوض پسر مرزبان، جستان بن مرزبان را به عنوان جانشین خود شناختند. لذا وهسودان به طارم بازگشت. جستان به عنوان حاکم در آذربایجان شناخته شد، و برادرش ابراهیم فرماندار دوین شد. به نظر می‌رسد که جستان در درجه اول به حرمسراش علاقه داشته‌است.

اندکی بعد جستان و برادر دیگرش، ناصر، به طارم آمدند، و در آنجا توسط وهسودان، زندانی شدند. و وهسودان سپاهی به فرماندهی پسرش اسماعیل به آذربایجان فرستاد. ابراهیم برای مقابله با اسماعیل لشکری را در ارمنستان برپا کرد و وهسودان را وادار به اعدام جستان، مادرش و ناصر کرد. ابراهیم توسط اسماعیل از آذربایجان رانده شد، اما حکومت خود را در دوین حفظ کرد.

اسماعیل در سال ۹۶۲ درگذشت، این اتفاق به ابراهیم اجازه داد آذربایجان را اشغال کند. وی سپس به طارم حمله کرد و وهسودان را مجبور به فرار به دیلمان کرد. در سال ۹۶۶ ابراهیم توسط سپاه وهسودان شکست خورد و سربازانش او را ترک کردند. وی به نزد برادر همسرش، رکن‌الدوله گریخت، در حالی که وهسودان پسرش نوح بن وهسودان را در آذربایجان حاکم کرد. رکن‌الدوله لشکری را تحت امر وزیر خود ابوالفضل بن الامید فرستاد تا ابراهیم را در آذربایجان بازگرداند و وهسودان برای مدتی از طارم اخراج شد. در سال ۹۶۷ اما او مجدداً لشکری فرستاد که قبل از آنکه ابراهیم با عموی خود صلح کند، اردبیل را سوزاند و بخشی از آذربایجان را به وی واگذار کرد. در سال ۹۶۸ وی بار دیگر اقتدار سالارید را بر شیروان تأیید کرد و شیروانشاه را مجبور به ادای احترام به وی کرد.

اقتدار ابراهیم در اواخر سلطنت او رو به زوال رفت. در سال ۹۷۱ شدادیدها گنجا را به دست گرفتند، و ابراهیم مجبور شد که حکومت آنها را در آن شهر به رسمیت بشناسد، زیرا محاصره نتوانست آنها را از بین ببرد. در حدود سال ۹۷۹ وی را از مقام خود برکنار و زندانی کردند. وی در سال ۹۸۳ درگذشت. با پایان حکومت او، سلاریان به‌عنوان یک قدرت بزرگ در آذربایجان پایان یافتند، زیرا روادیان، تبریز و بیشتر مناطق را تحت سلطه خود درآوردند. جانشین ابراهیم، مرزبان دوم بن اسماعیل، موفق شد قسمت کمی از آذربایجان را حفظ کند تا سال ۹۸۴ که توسط روادیان اسیر شد.

منابع

• Madelung, W. (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". In Frye, R.N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 198–249. ISBN 978-0-521-20093-6.
• Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Buyids". In Frye, R. N. (ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 250–305. ISBN 0-521-20093-8.