آویشن شیرازی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آویشن شیرازی
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): آستریدها
راسته: نعناسانان
تیره: نعنائیان
سرده: Zataria
Boiss.
گونه: Z. multiflora
نام دوبخشی
Zataria multiflora
Boiss.
مترادف
  • Zataria bracteata Boiss.
  • Zataria multiflora var. elatior Boiss.

آویشن شیرازی[۱] (نام علمی: Zataria multifloraازکند، تنها گونهٔ[۲] سرده Zataria در خانواده نعناعیان است که در جنوب ایران، افغانستان و پاکستان می‌روید و خواص دارویی و خوراکی دارد. آویشن (نام علمی: Thymes) سرده دیگری از نعناعیان است.

ویژگی[ویرایش]

آویشن شیرازی سرده‌ای است از نعنائیان شامل گیاهانی بوته‌ای با ساقه‌های منشعب و شاخه‌های متعدد نازک و برگ‌های کوچک تقریباً دایره‌ای و با حاشیهٔ صاف و بی‌دُم‌برگ و پوشیده از شمار فراوانی غدهٔ ترشحی و گل‌آذین متشکل از چرخه‌های متعدد بیضوی یا کروی گل‌های کوچک و سفید و چهار عدد پرچم و فندقچهٔ تخم‌مرغی با سطح صاف است.

آویشن‌های شیرازی شاخه‌های کوچک پوست سفید دارند و کرک‌دار هستند. برگ‌های کوچک دایره‌ای یا بیضوی با قاعده گرد و به‌ندرت قلبی‌شکل و تقریباً نوک‌دار، برگ‌های جوان کُرک‌های کوتاه سفید و برگ‌های مسن‌تر بدون کرک هستند. چرخه‌های گل دسته‌ای و گروهی انبوه یا سنبله‌ای شکل دارند. گل‌های آن بسیار کوچک، به طول دو میلی‌متر، تخم‌مرغی درازچین و کرک‌دار هستند.[۳]

رویشگاه[ویرایش]

این درختچه تنها گونه آویشن بومی ایران است[نیازمند منبع] و در اصفهان (ده کیلومتری شمال نجف‌آباد، ۲۷ کیلومتری جنوب اصفهان، کلاه‌قاضی جنوب اصفهان، شاه‌کوه)، لرستان (شهبازان، چم سنگر: مرگ سر)، خوزستان (۶۰ کیلومتری شمال شرق دزفول، بهبهان: بابا احمدی)، فارس (فیروزآباد، کوه سیوند، ارتفاعات مشرف به دریاچه مهارلو، بخش خبریز ارسنجان و کوه‌های مشرف به دریاچه بختگان، میان جنگل، بین جهرم و منصورآباد، نزدیک طارم داراب)، بوشهر (ارتفاعات شرقی شامل جم و ریز، دشتی، دشتستان)، کرمان (بین کرمان و زرند، علی‌آباد به طرف اسفندقه)، هرمزگان (۲۰–۳۰ کیلومتری شرق حاجی‌آباد، گهره، کوه‌های گنو، کوه هماگ از فارغان و تیدر، آبگرم گنو)، بلوچستان (ده کیلومتری خاش به طرف ایرانشهر، شمال بزمان، شمال ایرانشهر، تنگ سرحه، دره رودخانه کاجو شمال قصر قند، اطراف نیک‌شهرخراسان (گردو ۷۰ کیلومتری جنوب ازبگو، ازبگو) و یزد (۱۵ کیلومتری غرب چاه‌ملک به طرف چوپانان، مهریز: خورمیز، بین جندق و یزد، بافق: قطروم، بین اشنیز و ندوشن) می‌روید.[۳]

خواص[ویرایش]

استفاده دمنوش آویشن شیرازی باعث رقیق شدن خون می‌شود و بخشی از عفونت‌های ریه را از بین می‌برد. دمکرده آویشن همچنین ضد درد مفاصل، ضد سکسکه و ضد نفخ شکم است.

**(برای از بین بردن نفخ شکم می‌توان مقداری پودر آویشن همراه غذا میل کرد یا نصف قاشق چایخوری در آب داغ یا در نبات داغ حل شود و نوشیده شود؛ بخور ملایم آویشن خلط آور است و التهاب شش‌ها را می‌کاهد همینجور التهاب سینوزها را کم می‌کند و در بهبود سردرد مؤثر است، بهتر است کم‌کم پودر آویشن در آب درحال جوش ریخته شود زیر شعله باید کم باشد تا باعث اذیت نشود و بخار حاوی عصاره آویشن شیرازی کم‌کم استنشاق شود)**

تنفس بخور آویشن شیرازی به مدت ۵ دقیقه و باعث تقویت بینایی می‌شود و برای سینوزیت مفید می‌باشد.[۴]

پانویس[ویرایش]

  1. «آویشن شیرازی» [گیاهان دارویی] هم‌ارزِ «Zataria»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ آویشن شیرازی)
  2. ویکی انگلیسی
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ولی‌الله مظفریان، درختان و درختچه‌های ایران، صفحهٔ ۳۲۸.
  4. دانشنامه گیاهان دارویی و میوه‌ها. تألیف مهندس رضا محمدی جاویدی
      • استاد: مرتضی خوشمهر

منابع[ویرایش]

  • مظفریان، ولی‌الله (چاپ سوم ۱۳۸۹). درختان و درختچه‌های ایران. تهران: فرهنگ معاصر. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)