پرش به محتوا

آلومینیم فسفید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آلومینیم فسفید (قرص برنج)
Aluminium phosphide
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس 20859-73-8 ✔Y
پاب‌کم 30332
کم‌اسپایدر 28171 ✔Y
UNII E23DR6L59S ✔Y
شمارهٔ ئی‌سی 244-088-0
شمارهٔ یواِن 1397 3048
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس BD1400000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • [PH+]12[Al-][PH+]3[Al-][PH+]([AlH-]14)[AlH-]1[P+]5([AlH-]38)[Al-]26[PH+]2[AlH-]([P+]4)[PH+]1[Al-][PH+]3[AlH-]2[P+][AlH-]([PH+]6[AlH-]([PH+])[PH+]68)[PH+]([Al-]6)[AlH-]35

  • InChI=1S/Al.P ✔Y
    Key: PPNXXZIBFHTHDM-UHFFFAOYSA-N ✔Y


    InChI=1/Al.P/rAlP/c1-2
    Key: PPNXXZIBFHTHDM-LQQCNYPFAR

خصوصیات
فرمول مولکولی AlP
جرم مولی ۵۷٫۹۶ g mol−1
شکل ظاهری Yellow or gray crystals
بوی garlic-like
چگالی 2.85 g/cm3
دمای ذوب ۲٬۵۳۰ درجه سلسیوس (۴٬۵۹۰ درجه فارنهایت؛ ۲٬۸۰۰ کلوین)
انحلال‌پذیری در آب reacts
نوار ممنوعه 2.5 eV (indirect)[۱]
ضریب شکست (nD) 2.75 (IR) ~3 (Vis) [۱]
ساختار
ساختار بلوری Zincblende
گروه فضایی T2d-F43m
ثابت شبکه a = 546.35 pm
Tetrahedral
ترموشیمی
47.3 J/mol K
-164.4 kJ/mol
خطرات
GHS pictograms The flame pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)The skull-and-crossbones pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)The environment pictogram in the Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS)
سیستم هماهنگ جهانی طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی Danger
GHS hazard statements H260, H300, H311, H330, H400
GHS precautionary statements P223, P231+232, P260, P264, P270, P271, P273, P280, P284, P301+310, P302+352, P304+340, P310, P312
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondFlammability code 1: Must be pre-heated before ignition can occur. Flash point over 93 °C (200 °F). E.g., canola oilHealth code 4: Very short exposure could cause death or major residual injury. E.g., VX gasReactivity code 2: Undergoes violent chemical change at elevated temperatures and pressures, reacts violently with water, or may form explosive mixtures with water. E.g., phosphorusSpecial hazard W: Reacts with water in an unusual or dangerous manner. E.g., cesium, sodium
1
4
2
نقطه اشتعال
LD50 11.5 mg/kg
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

آلومینیم فسفید که در ایران آنرا با نام قرص برنج می‌شناسند.

آلومینیم فسفید (به انگلیسی: Aluminium phosphide) معروف به قرص برنج یک ترکیب شیمیایی است که با فرمول AlP شناخته می‌شود. مواردی در ایران گزارش شده که از این ماده برای خودکشی استفاده کرده‌اند. از این ماده سمی به اشتباه در ضد عفونی مواد خوراکی مانند برنج و خرما نیز استفاده شده است.

عوارض مصرف خوراکی

[ویرایش]

این قرص به دلیل داشتن ترکیب خطرناکی از فسفیدها در صورت مصرف خوراکی یا بوییدن، توسط انسان موجب ایجاد عوارض حاد گوناگون و در نهایت مرگ سریع و زجرآور می‌شود.[۲] به همین دلیل امروزه یکی از عوامل خودکشی خوردن این قرص است.[۳][۴]

این قرص ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و قلب را دچار مشکل می‌کند و فرد در اثر مرگی دردناک و زجرآور خواهد مرد.[۵] بر اساس آمارهای گزارش شده از پزشک قانونی تهران در سال ۱۳۹۲، ۶۶۱ نفر بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان خود را از دست داده‌اند.[۶]

نحوهٔ اثرگذاری

[ویرایش]

در صورتی که فرد قرص برنج را بخورد یا بوی آن را استشمام کند دچار مسمومیت خواهد شد و در صورتی که سم از بدن وی خارج نشود مرگ حتمی را در پی خواهد داشت. خاصیت سمی آلومینیوم فسفید به خاطر گاز فسفین (که دارای ویژگی سیتوتوکسیتی است) می‌باشد که باعث جراحات رادیکال آزاد گردیده و از فعالیت آنزیم‌های سلول‌های حیاتی جلوگیری و بافت‌ها را نابود می‌کند. واکنش آلومینیوم فسفید با آب بدن باعث ایجاد گاز فسفین می‌شود که در زیر بیان شده‌است:

AlP + 3 H2O → Al(OH)3 + PH3, andAlP + 3 HCl → AlCl3 + PH3 (معده)[۷]

دلیل مصرف خوراکی

[ویرایش]

بر اساس گزارش‌ها به سه دلیل افراد ممکن است از این قرص استفاده کنند

  1. مصرف اشتباه قرص موجود در برنج که در ایران باعث مرگ دسته‌جمعی چندین خانواده شده‌است.از این ماده سمی متاسفانه در ضد عفونی محصولاتی نظیر خرما نیز استفاده شده است.
  2. مصرف قرص‌های قلابی توهم‌زا که دارای ترکیبات قرص برنج هستند یا خود قرص برنج هستند.
  3. مصرف جهت خودکشی سریع، که کارشناسان معتقدند مرگ صورت گرفته با این قرص سریع و دردآور است.[۷][۸]

جایگزین

[ویرایش]

با توجه به پیشرفت‌های حاصله جایگزین‌های کم خطر و مناسبی برای دفع آفات برنج وجود دارد و می‌توان از برنج تراریخته استفاده کرد.[۸] از سال ۱۳۹۲ در ایران فروش این قرص در عطاری‌ها ممنوع شد و واردات قانونی آن متوقف گردید.[۸]

امروزه قرص‌های برنج منبع معدنی و گیاهی دارند.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Berger, L. I. (1996). Semiconductor Materials. CRC Press. pp. 125. ISBN 0-8493-8912-7.
  2. «مسمومیت با قرص برنج». سایت پزشکان ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ اسفند ۱۳۸۹.
  3. «قرص برنج همچنان قربانی می‌گیرد». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۱۹ اسفند ۱۳۸۹.
  4. «قرار مرگبار دختر و پسر جوان». آفتاب. ۲۰۱۴-۰۹-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۰۹-۰۲.
  5. http://www.asriran.com/fa/news/337507/قرص‌های-برنج-به-عنوان-روانگردان-در-جامعه-توزیع-می‌شود
  6. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930517000218
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ http://fdo.mui.ac.ir/index.php?option=com_content&id=387:----&Itemid=764[پیوند مرده]
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ http://aftabnews.ir/fa/news/217247/مرگ-خاموش-ساليانه-600-انسان-در-نتيجه-مصرف-قرص-برنج